Το ηλεκτρικό σύστημα της Εσθονίας, της Λετονίας και της Λιθουανίας ήταν μέρος του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας BRELL (Λευκορωσία, Ρωσία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία), που ιδρύθηκε τη δεκαετία του 1950 κατά την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης.
Ακόμη και μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, αυτές οι χώρες, οι οποίες κέρδισαν την ανεξαρτησία τους τη δεκαετία του 1990, δεν μπορούσαν να ελέγξουν την ενεργειακή τους υποδομή και βασίστηκαν στη Μόσχα για τη σταθεροποίηση της ενεργειακής του ασφάλειας.
Το δίκτυο IPS/UPS, το οποίο διαχειρίζεται η Ρωσία, συνέδεε επίσης τις χώρες της Βαλτικής με ρωσικούς θύλακες όπως το Kaliningrad.
Επί χρόνια, οι Ευρωπαίοι πολιτικοί έχουν χαρακτηρίσει αυτές τις συνδέσεις ως (απαράδεκτη) «εξάρτηση από τη Ρωσία».
Μετά το ξέσπασμα του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας, όλες οι μορφές εξάρτησης από τη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένου του ηλεκτρισμού, σταδιακά διακόπηκαν.
Το τελευταίο βήμα σε αυτή τη διαδικασία έγινε σε μια τελετή που πραγματοποιήθηκε στην πρωτεύουσα της Λιθουανίας, το Vilnius.
Από τις 9 Φεβρουαρίου 2025, αυτές οι χώρες αποσυνδέθηκαν επίσημα από το ηλεκτρικό τους δίκτυο της σοβιετικής εποχής και ενσωματώθηκαν πλήρως στο ευρωπαϊκό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας.
Αυτή η μετάβαση στην εσωτερική αγορά της ΕΕ χρηματοδοτήθηκε με 1,23 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις της ΕΕ, με το 75% της επένδυσης να καλύπτεται από κονδύλια της ΕΕ.
Η
Ουκρανία και η Μολδαβία είχαν κάνει παρόμοιο βήμα το 2022
ενσωματώνοντας τα συστήματα ηλεκτρικής ενέργειας τους στο δίκτυο της ΕΕ.
Αρχικά, τα κράτη της Βαλτικής συγχρόνισσαν το ενεργειακό τους δίκτυο με αυτό της Πολωνίας
Αφού πέτυχαν συγχρονισμό συχνοτήτων, συγχωνεύτηκαν σε ένα κοινό ενεργειακό σύστημα με την Πολωνία.
Μετά
την επιτυχή ολοκλήρωση των δοκιμών ρύθμισης τάσης και συγχρονισμού, τα
κράτη της Βαλτικής διακήρυξαν τη «νίκη» τους σε μια τελετή στο Βίλνιους,
στην οποία συμμετείχαν οι αρχηγοί των κρατών και η πρόεδρος της
Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen.
Ο Πρόεδρος της Λετονίας Edgars Rinkēvičs σημείωσε το επίτευγμα με τις λέξεις: «Το κάναμε».
Ο Λιθουανός ηγέτης Gitanas Nausėda γιόρτασε τη μετάβαση λέγοντας: «Αντίο Ρωσία, αντίο Lenin».
Εν τω μεταξύ, οι ηγέτες της Εσθονίας και της Πολωνίας τόνισαν τη ανάγκη για αύξηση των αμυντικών δαπανών και τη γεωπολιτική σημασία των ενεργειακών υποδομών.
Οι συνέπειες φάνηκαν στους λογαριασμούς…
Ωστόσο, οι εορτασμοί επισκιάστηκαν από μια ξαφνική εκτίναξη των λογαριασμών ρεύματος.
Ο Λετονός δημοσιογράφος Arnis Kluinis, σε δημοσίευμα στην Neatkarīgā Rīta Avīze (NRA), ανέφερε ότι ο λογαριασμός ηλεκτρικού ρεύματος ενός νοικοκυριού είχε αυξηθεί από 17,68 ευρώ σε 22,06 ευρώ—αύξηση 24,8% μόνο την πρώτη ημέρα.
Οι αξιωματούχοι είχαν προηγουμένως διαβεβαιώσει το κοινό ότι ο αντίκτυπος του συγχρονισμού των δικτύων ηλεκτρισμού δεν θα υπερέβαινε το 5%.
Ωστόσο, η πραγματική αύξηση των τιμών αποδείχθηκε ότι ήταν πέντε φορές (δηλαδή 25%) μεγαλύτερη από την προβλεπόμενη τιμή.
Η υπουργός Κλίματος της Εσθονίας Yoko Alender ισχυρίστηκε ότι η στροφή των χωρών της Βαλτικής από τη Ρωσία στο δίκτυο της ΕΕ θα κόστιζε στον μέσο καταναλωτή επιπλέον 1 ευρώ το μήνα, αποκαλώντας το «ένα τίμημα που αξίζει να πληρωθεί για την ανεξαρτησία και την ασφάλεια».
Τα κράτη της Βαλτικής αντιμετωπίζουν ήδη ορισμένες από τις υψηλότερες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη.
Στις 10 Φεβρουαρίου, ο περιφερειακός μέσος όρος ήταν 146,83 ευρώ/MWh. 
Σε πλήρη αντίθεση, οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας της Σκανδιναβίας ήταν κατά μέσο όρο μόλις 8,83 ευρώ/MWh, αναδεικνύοντας την αυξανόμενη ανισότητα ως προς το ενεργειακό κόστος.
Η διακοπή λειτουργίας του πυρηνικού σταθμού Ignalina και η αποτυχία του project του υποβρύχιου καλωδίου Φινλανδίας - Εσθονίας έχουν επιδεινώσει το χρόνιο πρόβλημα κόστους ενέργειας της περιοχής.
Ενώ η
«ενεργειακή ανεξαρτησία» των χωρών της Βαλτικής χαιρετίζεται ως
γεωπολιτικός θρίαμβος, κινδυνεύει να μετατραπεί σε οικονομική αγχόνη.
Οι εξελίξεις της πρώτης ημέρας δείχνουν ότι αυτό μπορεί να συμβαίνει.
Η
επιτυχία της Ευρώπης σε αυτή τη μετάβαση θα εξαρτηθεί από την ικανότητά
της να εξισορροπεί τα μέτρα που βασίζονται στην ασφάλεια που κρίνει
απαραίτητα με το αίτημα των πολιτών της για οικονομική σταθερότητα.
Προς το παρόν, η ιδεολογική σημασία της απόσχισης από τη Ρωσία συνδέεται άμεσα με τους αυξανόμενους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας που αντιμετωπίζουν οι Ευρωπαίοι.
www.bankingnews.gr
