Κατά
τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων, η διεθνής πολιτική σκηνή
καλύπτεται από ένα πέπλο έντονου προστατευτισμού.
Το δημοψήφισμα για το BREXIT, η πρόοδος ακραίων πολιτικών κινημάτων, οι «κούρσες» εξοπλισμών, το δημοψήφισμα της Τουρκίας, όπως και η άνοδος συντηρητικών πολιτικών προσώπων στα κυβερνητικά επιτελεία, καταδεικνύουν αυτό ακριβώς το κλίμα εσωστρέφειας. Όπως είναι αναμενόμενο, η κατάσταση αυτή επηρεάζει άμεσα και με τρόπο καταλυτικό τις διακρατικές σχέσεις, σε σημείο ώστε να τις οδηγεί συχνά σε επαναπροσέγγιση, ή και ρήξη.
Μία τέτοια περίπτωση αποτελεί και η Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου Βόρειας Αμερικής (North American Free Trade Agreement/NAFTA). Ειδικότερα, πρόκειται περί μιας συμφωνίας μεταξύ του Καναδά, των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και του Μεξικό, και αποτελεί τον θεμέλιο λίθο του εμπορίου μεταξύ των χωρών αυτών. Η εν λόγω συμφωνία συνιστά μια από τις διεθνείς συμφωνίες πάνω στις οποίες ο Donald Trump στήριξε τη ρητορική της προεκλογικής του εκστρατείας, αφού η υπόσχεση «τις αλλάζουμε ή αποχωρούμε» ήταν βασικός πυλώνας του πολιτικού του προγράμματος.
Τί είναι η NAFTA;
Πρόκειται για εμπορική συμφωνία μεταξύ του Καναδά, του Μεξικό και των Ηνωμένων Πολιτειών, που τέθηκε σε ισχύ το 1994 υπό τον Πρόεδρο Bill Clinton. Το πλαίσιο της Συμφωνίας καταρτίστηκε για πρώτη φορά υπό τον Πρόεδρο Ronald Reagan, το 1987.
Ουσιαστικά, η NAFTA κατέλυσε την πλειονότητα των δασμών μεταξύ των τριών παραπάνω χωρών, επιτρέποντας την απρόσκοπτη διασυνοριακή ροή αγαθών και υπηρεσιών, αλλά και τη διευκόλυνση των επενδύσεων. Σήμερα, αγαθά αξίας περίπου 1,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων διέρχονται καθημερινά τα σύνορα ανάμεσα στις Η.Π.Α. και στο Μεξικό. Μεταξύ άλλων, η συμφωνία προβλέπει την ελεύθερη πρόσβαση στην αγορά αγαθών, την προστασία των ξένων επενδύσεων και της πνευματικής ιδιοκτησίας, την ευκολότερη μετακίνηση των επαγγελματιών, καθώς και δεσμεύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος και για τις Εργατικές Συνεργασίες.
Πληθώρα μελετών και ερευνών καταδεικνύουν τα αποτελέσματα της Συμφωνίας αυτής, τόσο σε εθνικό όσο και σε διακρατικό επίπεδο. Οι απόψεις διίστανται σχετικά με τη θετική ή αρνητική συμβολή της εφαρμογής της Συμφωνίας, ενώ η αρχική αντίδραση ήταν η οργή των ψηφοφόρων από τις κεντρικές βιομηχανικές Πολιτείες των Η.Π.Α., επικαλούμενοι το ενδεχόμενο απώλειας θέσεων εργασίας και μείωσης των εσόδων τους.
Ένα από τα βασικά επιχειρήματα των επικριτών της NAFTA αποτελεί ο αθέμιτος ανταγωνισμός και τα πλεονεκτήματα που προσφέρει στο εργατικό δυναμικό των αναπτυσσόμενων εθνών, ως απόρροια των λιγότερο αυστηρών κανόνων εργασίας. Για παράδειγμα, οι μισθοί στο Μεξικό είναι χαμηλότεροι από 0,07 δολάρια/ώρα.
Φυσικά, οι αμερικανικές εταιρείες, εξετάζοντας την προοπτική εξοικονόμησης εκατομμυρίων δολαρίων, αποφεύγουν να πληρώνουν στους υπαλλήλους τούς τους κατώτατους μισθούς -σύμφωνα με τις εκάστοτε εθνικές νομοθεσίες-, τις αναρρωτικές άδειες, τις άδειες μετ’ αποδοχών, την ασφάλεια υγείας και τις συντάξεις που δικαιούνται.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μετεγκατάσταση και μεταφορά πολλών θέσεων εργασίας προς μεγάλες βιομηχανικές μονάδες, όπως προς την κλωστοϋφαντουργία, την επιπλοποιία και την αυτοκινητοβιομηχανία, ενώ οι επιχειρήσεις που δεν μετακινούνται, οδηγούνται αναπόφευκτα σε περικοπές μισθών και υπηρεσιών, προκειμένου να ανταγωνιστούν τις ξένες επιχειρήσεις.
Επίσης, κριτική ασκείται στη NAFTA αναφορικά με τη ρύπανση του περιβάλλοντος και τις πρακτικές των βιομηχανιών σχετικά με το ζήτημα αυτό. Το Μεξικό, για παράδειγμα, δεν έχει υιοθετήσει τους αυστηρούς περιβαλλοντικούς κανονισμούς των Ηνωμένων Πολιτειών. Έτσι, οι αμερικανικές εταιρίες μεταφέρουν τις δραστηριότητές τους εκτός χώρας, προκειμένου να αποφύγουν να πληρώσουν πρόστιμα, ή να λάβουν μέτρα φιλικά προς το περιβάλλον, καταλήγοντας να εναποθέτουν απόβλητα που θέτουν σε κίνδυνο την υγεία των κατοίκων του Μεξικό.
Περαιτέρω,
για τους επικριτές της NAFTA, η ολική επαναδιαπραγμάτευση, ή ακόμα και η
ολική κατάλυση αυτής, αποτελεί μονόδρομο. Βασιζόμενος σε αυτήν ακριβώς
τη ρητορική, ο Trump προεκλογικά στόχευσε στην προσέλκυση των ψηφοφόρων
που άνηκαν στα πιο συντηρητικά στρατόπεδα. Χαρακτηρίζοντάς την ως «τη χειρότερη συμφωνία που έχει ποτέ συναφθεί», ο ίδιος
είχε εξαγγείλει πως, σε περίπτωση εκλογής του, θα προχωρούσε στην
επαναδιαπραγμάτευσή της, προκειμένου να επιτύχει πιο ευνοϊκούς όρους για
τις Η.Π.Α. Μεταξύ άλλων, υποστήριξε πως, αν δεν καταφέρει να πετύχει
τους όρους αυτούς, θα αναγκαστεί να αποχωρήσει από τη Συμφωνία. Ωστόσο,
βάσει των όρων που περιλαμβάνει η NAFTA, η χώρα η οποία επιθυμεί
οριστική αποχώρηση από τη Συμφωνία, οφείλει να δηλώσει γραπτώς το αίτημά
της αυτό 6 μήνες πριν.
Ανάμεσα στις βασικές προεκλογικές υποσχέσεις του Trump βρίσκεται και η πρόθεσή του να έλθει σε ανοιχτή ρήξη με τις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες που έχουν υπογραφεί από τις Η.Π.Α.· χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτού αποτελούν οι συμφωνίες T.T.P. και T.T.I.P. Βέβαια, δεν είναι η πρώτη φορά που προεκλογικές εξαγγελίες του ακυρώνονται, καθώς αποδεικνύονται μη εφαρμόσιμες. Ωστόσο, σύμφωνα με τις διατάξεις της NAFTA, ο Trump έχει τη νομική ευχέρεια να αποχωρήσει από αυτή χωρίς να χρειάζεται τη σύμφωνη γνώμη του Κογκρέσου.
Στις επιδιώξεις του Αμερικανού Προέδρου συγκαταλέγονται -μεταξύ άλλων- η μείωση του αριθμού των βιομηχανικών μονάδων που εγκαταλείπουν τις Η.Π.Α., η παραμονή των θέσεων εργασίας εντός της αμερικανικής οικονομίας, ο εκμηδενισμός του ελλείμματος που έχουν οι Η.Π.Α. στις διμερείς εμπορικές τους σχέσεις με το Μεξικό, καθώς και η κατασκευή τείχους στα σύνορα μεταξύ των δύο χωρών, ώστε να αποτραπεί η παράνομη μετανάστευση.
Τα παραπάνω ώθησαν τον νεοεκλεγέντα Πρόεδρο να προβεί στη δημιουργία προσχεδίου εκτελεστικού διατάγματος για την απόσυρση των Η.Π.Α. από τη Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου της Βόρειας Αμερικής (NAFTA). Εν συνεχεία, ωστόσο, ο Trump άλλαξε γραμμή πλεύσης, και έκανε δηλώσεις σχετικά με την επαναδιαπραγμάτευση και τροποποίηση της NAFTA.
Τόσο η καναδική όσο και η μεξικανική πλευρά δηλώνουν έτοιμες να συνέλθουν, και να αποφασίσουν από κοινού αλλαγές στη Συμφωνία, οι οποίες, όμως, θα ευνοούν και τις τρεις χώρες, και θα οδηγούν στην αρτιότερη ολοκλήρωση της σύνδεσης των αγορών τους.
Ο Καναδός πρωθυπουργός, Justin Trudeau, δήλωσε ότι «με τη βελτίωση των συνεργασιών μπορεί να ανοίξει ο δρόμος για την ευημερία. Είναι το παράδειγμα που επιθυμούμε να προβάλλουμε σε μια περίοδο που άνθρωποι σε δυσμένεια κλείνονται στον εαυτό τους, εις βάρος της οικονομικής ανάπτυξης και της δικής τους επιτυχίας».
Στην ίδια σελίδα βρίσκεται και η μεξικανική πλευρά, η οποία τάχθηκε -για άλλη μια φορά- υπέρ της διατήρησης του πλαισίου εφαρμογής της NAFTA, μετά και την εξαγγελία της Washington για την υπογραφή του ως άνω προεδρικού διατάγματος, υποστηρίζοντας πως το θετικό εμπορικό ισοζύγιο του Μεξικό με τις Η.Π.Α. έχει παρερμηνευτεί.
Πράγματι, πολλά είναι τα παραδείγματα της άμεσης ή έμμεσης εξάρτησης της αμερικανικής οικονομίας από τις διμερείς της σχέσεις με το Μεξικό και τον Καναδά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το γεγονός ότι η αμερικανική ενεργειακή βιομηχανία εξαρτάται άμεσα από τις εξαγωγές της στη μεξικανική αγορά, καθώς η τελευταία αποτελεί τον μεγαλύτερο εισαγωγέα επεξεργασμένων αμερικανικών προϊόντων πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Συμπερασματικά, με βάση τα προαναφερθέντα, γίνεται φανερό το κύμα προστατευτισμού που χαρακτηρίζει το διεθνές πολιτικοοικονομικό γίγνεσθαι, ως αποτέλεσμα μια σειράς αλληλένδετων παραγόντων. Στην περίπτωση των διεθνών εμπορικών συμφωνιών, οι ρόλοι των κρατών έχουν αντιστραφεί, και οι επιδιώξεις τους χαρακτηρίζονται από έντονη εσωστρέφεια. Αναφορικά με τη NAFTA, οι αρχηγοί των συμβαλλομένων μερών έχουν συμφωνήσει στην επαναδιαπραγμάτευση των όρων της και στον εκσυγχρονισμό της, με σκοπό την ευημερία και βελτίωση των κακώς κείμενων.
Αν και -σε επίπεδο διαπραγματεύσεων- ένα προεδρικό διάταγμα (αποχώρησης) θα μπορούσε να αποτελέσει ένα ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί για την αμερικανική πλευρά, υποχρεώνοντας τους εταίρους σε υποχωρήσεις, στην πραγματικότητα ο Trump επέλεξε μια πιο ήπια οδό – αυτή της επαναδιαπραγμάτευσης και επαναπροσέγγισης του ζητήματος.
Μένει, λοιπόν, να παρατηρηθεί ποια θα είναι τα επόμενα βήματα των εκατέρωθεν κυβερνήσεων, και ποιες πιέσεις θα ασκηθούν, όπως αυτές υπαγορεύονται από τις μακροπρόθεσμες επιδιώξεις των εκάστοτε κρατών (long-term agenda). Πάντως, είναι κοινώς αποδεκτή η άποψη ότι οι παραπάνω διακρατικές συνδιαλλαγές δύνανται να χαρακτηριστούν από έντονο προστατευτισμό και προκαταλήψεις, όπως αυτές διαμορφώθηκαν κατά τα τελευταία χρόνια, μετά την επιδείνωση της οικονομίας και την αύξηση του σκεπτικισμού.
Δήμητρα Μαρκοπούλου
powerpolitics.eu
Πηγές:
Το δημοψήφισμα για το BREXIT, η πρόοδος ακραίων πολιτικών κινημάτων, οι «κούρσες» εξοπλισμών, το δημοψήφισμα της Τουρκίας, όπως και η άνοδος συντηρητικών πολιτικών προσώπων στα κυβερνητικά επιτελεία, καταδεικνύουν αυτό ακριβώς το κλίμα εσωστρέφειας. Όπως είναι αναμενόμενο, η κατάσταση αυτή επηρεάζει άμεσα και με τρόπο καταλυτικό τις διακρατικές σχέσεις, σε σημείο ώστε να τις οδηγεί συχνά σε επαναπροσέγγιση, ή και ρήξη.
Μία τέτοια περίπτωση αποτελεί και η Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου Βόρειας Αμερικής (North American Free Trade Agreement/NAFTA). Ειδικότερα, πρόκειται περί μιας συμφωνίας μεταξύ του Καναδά, των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και του Μεξικό, και αποτελεί τον θεμέλιο λίθο του εμπορίου μεταξύ των χωρών αυτών. Η εν λόγω συμφωνία συνιστά μια από τις διεθνείς συμφωνίες πάνω στις οποίες ο Donald Trump στήριξε τη ρητορική της προεκλογικής του εκστρατείας, αφού η υπόσχεση «τις αλλάζουμε ή αποχωρούμε» ήταν βασικός πυλώνας του πολιτικού του προγράμματος.
Ο
Πρόεδρος Bill Clinton υπογράφει τη Συμφωνία της Βορειοαμερικανικής
Ελεύθερης Συναλλαγής (NAFTA) στις 8 Δεκεμβρίου του 1993, κατά τη
διάρκεια τελετής στο Mellon Auditorium.
Τί είναι η NAFTA;
Πρόκειται για εμπορική συμφωνία μεταξύ του Καναδά, του Μεξικό και των Ηνωμένων Πολιτειών, που τέθηκε σε ισχύ το 1994 υπό τον Πρόεδρο Bill Clinton. Το πλαίσιο της Συμφωνίας καταρτίστηκε για πρώτη φορά υπό τον Πρόεδρο Ronald Reagan, το 1987.
Ουσιαστικά, η NAFTA κατέλυσε την πλειονότητα των δασμών μεταξύ των τριών παραπάνω χωρών, επιτρέποντας την απρόσκοπτη διασυνοριακή ροή αγαθών και υπηρεσιών, αλλά και τη διευκόλυνση των επενδύσεων. Σήμερα, αγαθά αξίας περίπου 1,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων διέρχονται καθημερινά τα σύνορα ανάμεσα στις Η.Π.Α. και στο Μεξικό. Μεταξύ άλλων, η συμφωνία προβλέπει την ελεύθερη πρόσβαση στην αγορά αγαθών, την προστασία των ξένων επενδύσεων και της πνευματικής ιδιοκτησίας, την ευκολότερη μετακίνηση των επαγγελματιών, καθώς και δεσμεύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος και για τις Εργατικές Συνεργασίες.
Πληθώρα μελετών και ερευνών καταδεικνύουν τα αποτελέσματα της Συμφωνίας αυτής, τόσο σε εθνικό όσο και σε διακρατικό επίπεδο. Οι απόψεις διίστανται σχετικά με τη θετική ή αρνητική συμβολή της εφαρμογής της Συμφωνίας, ενώ η αρχική αντίδραση ήταν η οργή των ψηφοφόρων από τις κεντρικές βιομηχανικές Πολιτείες των Η.Π.Α., επικαλούμενοι το ενδεχόμενο απώλειας θέσεων εργασίας και μείωσης των εσόδων τους.
Ένα από τα βασικά επιχειρήματα των επικριτών της NAFTA αποτελεί ο αθέμιτος ανταγωνισμός και τα πλεονεκτήματα που προσφέρει στο εργατικό δυναμικό των αναπτυσσόμενων εθνών, ως απόρροια των λιγότερο αυστηρών κανόνων εργασίας. Για παράδειγμα, οι μισθοί στο Μεξικό είναι χαμηλότεροι από 0,07 δολάρια/ώρα.
Φυσικά, οι αμερικανικές εταιρείες, εξετάζοντας την προοπτική εξοικονόμησης εκατομμυρίων δολαρίων, αποφεύγουν να πληρώνουν στους υπαλλήλους τούς τους κατώτατους μισθούς -σύμφωνα με τις εκάστοτε εθνικές νομοθεσίες-, τις αναρρωτικές άδειες, τις άδειες μετ’ αποδοχών, την ασφάλεια υγείας και τις συντάξεις που δικαιούνται.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μετεγκατάσταση και μεταφορά πολλών θέσεων εργασίας προς μεγάλες βιομηχανικές μονάδες, όπως προς την κλωστοϋφαντουργία, την επιπλοποιία και την αυτοκινητοβιομηχανία, ενώ οι επιχειρήσεις που δεν μετακινούνται, οδηγούνται αναπόφευκτα σε περικοπές μισθών και υπηρεσιών, προκειμένου να ανταγωνιστούν τις ξένες επιχειρήσεις.
Επίσης, κριτική ασκείται στη NAFTA αναφορικά με τη ρύπανση του περιβάλλοντος και τις πρακτικές των βιομηχανιών σχετικά με το ζήτημα αυτό. Το Μεξικό, για παράδειγμα, δεν έχει υιοθετήσει τους αυστηρούς περιβαλλοντικούς κανονισμούς των Ηνωμένων Πολιτειών. Έτσι, οι αμερικανικές εταιρίες μεταφέρουν τις δραστηριότητές τους εκτός χώρας, προκειμένου να αποφύγουν να πληρώσουν πρόστιμα, ή να λάβουν μέτρα φιλικά προς το περιβάλλον, καταλήγοντας να εναποθέτουν απόβλητα που θέτουν σε κίνδυνο την υγεία των κατοίκων του Μεξικό.
Η κίνηση των αγαθών και του εμπορίου μεταξύ των χωρών-μελών της Συμφωνίας NAFTA, από το έτος επικύρωσής της (1994).
Ένα
από τα κύρια motto που χρησιμοποίησε ο Trump κατά τη διάρκεια της
προεκλογικής του εκστρατείας αφορούσε την προώθηση και την ανάδειξη του
αμερικανικού εργατικού δυναμικού και των αμερικανικών προϊόντων. «Buy
American – Hire American».
Ανάμεσα στις βασικές προεκλογικές υποσχέσεις του Trump βρίσκεται και η πρόθεσή του να έλθει σε ανοιχτή ρήξη με τις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες που έχουν υπογραφεί από τις Η.Π.Α.· χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτού αποτελούν οι συμφωνίες T.T.P. και T.T.I.P. Βέβαια, δεν είναι η πρώτη φορά που προεκλογικές εξαγγελίες του ακυρώνονται, καθώς αποδεικνύονται μη εφαρμόσιμες. Ωστόσο, σύμφωνα με τις διατάξεις της NAFTA, ο Trump έχει τη νομική ευχέρεια να αποχωρήσει από αυτή χωρίς να χρειάζεται τη σύμφωνη γνώμη του Κογκρέσου.
Στις επιδιώξεις του Αμερικανού Προέδρου συγκαταλέγονται -μεταξύ άλλων- η μείωση του αριθμού των βιομηχανικών μονάδων που εγκαταλείπουν τις Η.Π.Α., η παραμονή των θέσεων εργασίας εντός της αμερικανικής οικονομίας, ο εκμηδενισμός του ελλείμματος που έχουν οι Η.Π.Α. στις διμερείς εμπορικές τους σχέσεις με το Μεξικό, καθώς και η κατασκευή τείχους στα σύνορα μεταξύ των δύο χωρών, ώστε να αποτραπεί η παράνομη μετανάστευση.
Τα παραπάνω ώθησαν τον νεοεκλεγέντα Πρόεδρο να προβεί στη δημιουργία προσχεδίου εκτελεστικού διατάγματος για την απόσυρση των Η.Π.Α. από τη Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου της Βόρειας Αμερικής (NAFTA). Εν συνεχεία, ωστόσο, ο Trump άλλαξε γραμμή πλεύσης, και έκανε δηλώσεις σχετικά με την επαναδιαπραγμάτευση και τροποποίηση της NAFTA.
«Θα αρχίσουμε διαπραγματεύσεις σχετικά με τη NAFTA. Η επαναδιαπραγμάτευση θα επικεντρωθεί όχι μόνο στη NAFTA, αλλά και σε ζητήματα μετανάστευσης και ασφάλειας των συνόρων», δήλωσε χαρακτηριστικά.Σύμφωνα με ειδικούς, η διαδικασία επαναδιαπραγμάτευσης και επαναπροσδιορισμού των όρων της NAFTA μπορεί να διαρκέσει αρκετά χρόνια, αφού πρόκειται για κανόνες και νομοθετικά πλαίσια που βρίσκονται πλέον βαθιά ριζωμένα στις εθνικές νομοθεσίες, και συνδέονται άμεσα με πολλούς τομείς. Σε μια παρατεταμένη περίοδο, όπου επικρατεί αβεβαιότητα και επιφυλακτικότητα, μια ολική κατάλυση και αλλαγή των νομοθεσιών αυτών θα είχε αντίθετα αποτελέσματα, δρώντας ανασταλτικά για την αναπτυξιακή πορεία των συμβαλλομένων κρατών.
Τόσο η καναδική όσο και η μεξικανική πλευρά δηλώνουν έτοιμες να συνέλθουν, και να αποφασίσουν από κοινού αλλαγές στη Συμφωνία, οι οποίες, όμως, θα ευνοούν και τις τρεις χώρες, και θα οδηγούν στην αρτιότερη ολοκλήρωση της σύνδεσης των αγορών τους.
Ο Καναδός πρωθυπουργός, Justin Trudeau, δήλωσε ότι «με τη βελτίωση των συνεργασιών μπορεί να ανοίξει ο δρόμος για την ευημερία. Είναι το παράδειγμα που επιθυμούμε να προβάλλουμε σε μια περίοδο που άνθρωποι σε δυσμένεια κλείνονται στον εαυτό τους, εις βάρος της οικονομικής ανάπτυξης και της δικής τους επιτυχίας».
Στην ίδια σελίδα βρίσκεται και η μεξικανική πλευρά, η οποία τάχθηκε -για άλλη μια φορά- υπέρ της διατήρησης του πλαισίου εφαρμογής της NAFTA, μετά και την εξαγγελία της Washington για την υπογραφή του ως άνω προεδρικού διατάγματος, υποστηρίζοντας πως το θετικό εμπορικό ισοζύγιο του Μεξικό με τις Η.Π.Α. έχει παρερμηνευτεί.
Πράγματι, πολλά είναι τα παραδείγματα της άμεσης ή έμμεσης εξάρτησης της αμερικανικής οικονομίας από τις διμερείς της σχέσεις με το Μεξικό και τον Καναδά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το γεγονός ότι η αμερικανική ενεργειακή βιομηχανία εξαρτάται άμεσα από τις εξαγωγές της στη μεξικανική αγορά, καθώς η τελευταία αποτελεί τον μεγαλύτερο εισαγωγέα επεξεργασμένων αμερικανικών προϊόντων πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Συμπερασματικά, με βάση τα προαναφερθέντα, γίνεται φανερό το κύμα προστατευτισμού που χαρακτηρίζει το διεθνές πολιτικοοικονομικό γίγνεσθαι, ως αποτέλεσμα μια σειράς αλληλένδετων παραγόντων. Στην περίπτωση των διεθνών εμπορικών συμφωνιών, οι ρόλοι των κρατών έχουν αντιστραφεί, και οι επιδιώξεις τους χαρακτηρίζονται από έντονη εσωστρέφεια. Αναφορικά με τη NAFTA, οι αρχηγοί των συμβαλλομένων μερών έχουν συμφωνήσει στην επαναδιαπραγμάτευση των όρων της και στον εκσυγχρονισμό της, με σκοπό την ευημερία και βελτίωση των κακώς κείμενων.
Αν και -σε επίπεδο διαπραγματεύσεων- ένα προεδρικό διάταγμα (αποχώρησης) θα μπορούσε να αποτελέσει ένα ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί για την αμερικανική πλευρά, υποχρεώνοντας τους εταίρους σε υποχωρήσεις, στην πραγματικότητα ο Trump επέλεξε μια πιο ήπια οδό – αυτή της επαναδιαπραγμάτευσης και επαναπροσέγγισης του ζητήματος.
Μένει, λοιπόν, να παρατηρηθεί ποια θα είναι τα επόμενα βήματα των εκατέρωθεν κυβερνήσεων, και ποιες πιέσεις θα ασκηθούν, όπως αυτές υπαγορεύονται από τις μακροπρόθεσμες επιδιώξεις των εκάστοτε κρατών (long-term agenda). Πάντως, είναι κοινώς αποδεκτή η άποψη ότι οι παραπάνω διακρατικές συνδιαλλαγές δύνανται να χαρακτηριστούν από έντονο προστατευτισμό και προκαταλήψεις, όπως αυτές διαμορφώθηκαν κατά τα τελευταία χρόνια, μετά την επιδείνωση της οικονομίας και την αύξηση του σκεπτικισμού.
Δήμητρα Μαρκοπούλου
powerpolitics.eu
Πηγές:
- Gillespie, P. (2016). NAFTA: What it is, and why Trump hates it. [online] Available at: http://money.cnn.com/2016/11/15/news/economy/trump-what-is-nafta/ [Accessed 17 May 2017].
- Luhby, T. (2016). Yes, ‘President Trump’ really could kill NAFTA – but it wouldn’t be pretty. [online] Available at: http://money.cnn.com/2016/07/06/news/economy/trump-nafta/index.html?iid=EL [Accessed 17 May 2017].
- Naftanow.org. (n.d.). North American Free Trade Agreement. [online] Available at: http://www.naftanow.org/agreement/default_en.asp [Accessed 17 May 2017].
- USTR. (n.d.). North American Free Trade Agreement (NAFTA). [online] Available at: https://ustr.gov/trade-agreements/free-trade-agreements/north-american-free-trade-agreement-nafta [Accessed 17 May 2017].
- Real.gr (2017). Υπέρ της NAFTA τάχθηκε για άλλη μια φορά το Μεξικό.
[online] Available at: http://www.real.gr/DefaultArthro.aspx?page=arthro&id=603013&catID=4 [Accessed 17 May 2017]. - Η Καθημερινή. (2017). Διάταγμα για αποχώρηση από τη NAFTA εξετάζουν οι ΗΠΑ. [onine] Available at: http://www.kathimerini.gr/906881/article/epikairothta/kosmos/diatagma-gia-apoxwrhsh-apo-th-nafta-e3etazoyn-oi-hpa [Accessed 17 May 2017].
- Panetta, Α. (2017). Trump trade czar now in place; president says he wants ‘massive’ NAFTA changes. [online] Available at: http://www.nationalobserver.com/2017/05/14/news/trump-trade-czar-now-place-president-says-he-wants-massive-nafta-changes [Accessed 17 May 2017].
- Martinez, A. and Graham, D. (2017). Mexico foreign minister keen to start NAFTA talks in U.S. [online] Available at: http://www.reuters.com/article/us-usa-trade-nafta-mexico-idUSKBN1882N7 [Accessed 17 May 2017].
- TheGlobeandMail.com (2017). Canadian officials ready for NAFTA renegotiation talks with U.S. [online] Available at: http://www.theglobeandmail.com/news/national/canadian-officials-ready-for-nafta-renegotiation-talks-with-us/article34982619/ [Accessed 17 May 2017].
