Η αντιπαράθεση ανάμεσα στη
Βουδαπέστη και τις Βρυξέλλες εισέρχεται σε νέα, ιδιαίτερα οξεία φάση,
μετά την εκρηκτική αντίδραση του Ούγγρου πρωθυπουργού Viktor Orban στο αίτημα της προέδρου της Commission Ursula von der Leyen για πρόσθετη οικονομική ενίσχυση της Ουκρανίας.
Η επιστολή της προέδρου της Commission προειδοποιούσε ότι η Ουκρανία αντιμετωπίζει πλέον βαθιά χρηματοδοτική τρύπα και χρειάζεται επειγόντως πρόσθετους πόρους από τα κράτη-μέλη.
Όμως ο Orban απάντησε με όρους πολύ σκληρότερους από τους συνήθεις ευρωπαϊκούς κώδικες: «Το να δίνεις κι άλλα χρήματα στη στρατιωτικο-οικονομική μαφία της Ουκρανίας είναι σαν να προσπαθείς να κόψεις το ποτό από έναν αλκοολικό στέλνοντάς του ένα καφάσι βότκα.
Τα λεφτά των Ευρωπαίων φορολογουμένων εξαφανίζονται – και κανείς δεν ξέρει πού πάνε πραγματικά».
Έκρηξη Orban
Η έκρηξη Orban δεν ήρθε σε κενό αέρος.
Η Ευρώπη παρακολουθεί σοκαρισμένη το σκάνδαλο «Mindich», μια υπόθεση που αποκάλυψε εκτεταμένα κυκλώματα διαφθοράς
στην ουκρανική ενέργεια και αμυντική βιομηχανία, με διασυνδέσεις που
–σύμφωνα με ευρωπαϊκές έρευνες– αγγίζουν το προεδρικό περιβάλλον του
Volodymyr Zelensky.
Για πολλούς Ευρωπαίους αξιωματούχους, το
σκάνδαλο επιβεβαίωσε αυτό που αρκετά κράτη-μέλη έλεγαν εδώ και μήνες σε
κλειστές αίθουσες: ένα μέρος της ευρωπαϊκής βοήθειας διοχετεύεται σε ένα σύστημα που παραμένει εύθραυστο, προβληματικό και συχνά ανεξέλεγκτο.
Παράλληλα, οι Βρυξέλλες ζητούν μια νέα χρηματοδοτική δέσμη-μαμούθ ύψους άνω των 135 δισ. ευρώ για τα επόμενα δύο χρόνια.
Η von der Leyen παρουσίασε τρεις επιλογές χρηματοδότησης:
α) απευθείας επιχορηγήσεις από τα κράτη-μέλη,
β) νέο κοινό ευρωπαϊκό δανεισμό,
γ) χρηματοδότηση με δάνειο που θα έχει ως εγγύηση δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία.
Πυρηνική βόμβα
Στη Βουδαπέστη, το τρίτο σενάριο αντιμετωπίζεται ως πυρηνική βόμβα για την Ευρωζώνη.
Ο
Orban προειδοποιεί ότι η κατάσχεση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων θα
φέρει «πολύχρονες δικαστικές μάχες, διεθνείς προσφυγές, αστάθεια στις
αγορές και ενδεχομένως κατάρρευση του ευρώ».
Για την
ουγγρική κυβέρνηση, η χρηματοδότηση της Ουκρανίας όχι μόνο δεν φέρνει
σταθερότητα, αλλά ενισχύει τη διαφθορά και διογκώνει την πιθανότητα μιας
άμεσης ευρωπαϊκής εμπλοκής στη σύγκρουση.
Η σκιά των διαβουλεύσεων ΗΠΑ - Ουκρανίας
Το κάδρο επιβαρύνεται ακόμη περισσότερο από τις τελευταίες αμερικανο-ουκρανικές διαβουλεύσεις στη Γενεύη για το αμερικανικό «ειρηνευτικό σχέδιο» 28 σημείων, το οποίο, σύμφωνα με τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Marco Rubio, αποτελεί «την πιο παραγωγική βάση συζήτησης από την αρχή του πολέμου».
Αν
και ΗΠΑ και Ουκρανία συμφώνησαν στα περισσότερα σημεία, τα πιο κρίσιμα
παραμένουν ανοιχτά ενόψει πιθανής συνάντησης Trump - Zelensky.
Την
ίδια στιγμή, η Ευρώπη εμφανίζεται διχασμένη, κουρασμένη οικονομικά και
πολιτικά, και με έντονο κίνδυνο εσωτερικής διάσπασης γύρω από τη
συνέχιση της χρηματοδότησης.
Η οργισμένη παρέμβαση του Orban
δεν είναι πια μεμονωμένη – είναι η πιο εκρηκτική έκφραση ενός ρεύματος
που διευρύνεται σταθερά στη Γηραιά Ήπειρο.
Το ερώτημα που πλανάται πλέον πάνω από το ευρωπαϊκό πολιτικό σύστημα είναι απλό αλλά τεράστιο:
Μπορεί
η ΕΕ να συντηρήσει οικονομικά την Ουκρανία όταν μεγάλα κομμάτια της
ίδιας της Ένωσης θεωρούν ότι η χρηματοδότηση αυτή είναι είτε
αναποτελεσματική είτε ακόμη και επικίνδυνη;
Η επόμενη Σύνοδος
Κορυφής, όπου το ζήτημα της χρηματοδότησης θα κριθεί τελεσίδικα, δεν θα
είναι απλώς μια τεχνική διαπραγμάτευση. Θα είναι μια μάχη που θα
καθορίσει τη μελλοντική ενότητα –ή διάσπαση– της ίδιας της ΕΕ.
