Σχεδόν τα μισά ελληνικά νοικοκυριά παλεύουν να τα βγάλουν πέρα
κάθε μήνα, ζώντας «με κομμένη αλυσίδα», όπως θα λέγαμε για ένα ποδήλατο
που δεν μπορεί να προχωρήσει. Τα τελευταία στοιχεία της Eurostat
αποτυπώνουν για ακόμη μία φορά τη δεινή οικονομική θέση της χώρας, η
οποία παραμένει σταθερά η πιο επιβαρυμένη στην Ευρώπη.
Για πάνω από δέκα χρόνια, η Ελλάδα καταγράφει το υψηλότερο ποσοστό νοικοκυριών με τουλάχιστον μία ληξιπρόθεσμη οφειλή τον μήνα — είτε πρόκειται για ενοίκια, δόσεις στεγαστικών δανείων, λογαριασμούς ή αγορές με πίστωση. Το 2024, ενώ στην ΕΕ το αντίστοιχο ποσοστό είναι 9,2% και στην Ευρωζώνη 9,5%, στη χώρα μας εκτινάσσεται στο 42,8%, δηλαδή υπερτετραπλάσιο. Οι επόμενες στη λίστα, Βουλγαρία και Ρουμανία, έχουν ποσοστά 18,7% και 17% αντίστοιχα.
Οι χρονιές-ρεκόρ
Η κατάσταση ήταν ακόμη πιο ασφυκτική το 2022 και το 2023, όταν ο πληθωρισμός εκτοξεύθηκε. Μέσα σε έναν χρόνο, από το 2021 στο 2022, το ποσοστό των νοικοκυριών με καθυστερημένες πληρωμές ανέβηκε από 36,4% σε 45,5%. Το 2023 καταγράφηκε το υψηλότερο ποσοστό από την εποχή των μνημονίων: 47,3% των νοικοκυριών δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους — ποσοστό που θυμίζει το 2015, όταν η χώρα βρισκόταν στα πρόθυρα της χρεοκοπίας και σχεδόν το μισό πληθυσμό (49,3%) αδυνατούσε να πληρώσει βασικά έξοδα.
Από το 2016 και μετά υπήρξε σταδιακή μείωση, αλλά με αργούς ρυθμούς. Η πανδημία πρόσφερε μια προσωρινή «ανάσα» μέσω επιδομάτων. Όμως από το 2022 και μετά, η άνοδος στις τιμές ενέργειας, τροφίμων και ενοικίων επανέφερε την πίεση, επιδεινώνοντας την εικόνα.
Δέκα χρόνια οικονομικής πίεσης
Παρά τις θετικές ενδείξεις σε ορισμένους μακροοικονομικούς δείκτες, η καθημερινότητα των νοικοκυριών θυμίζει ακόμη την περίοδο της ύφεσης. Οι υπερπλεονάσματα, οι φόροι και ο πληθωρισμός έχουν «στραγγίξει» τα εισοδήματα, περιορίζοντας την αγοραστική δύναμη και τον ελεύθερο χρόνο, με αποτέλεσμα ένα εκρηκτικό κοινωνικό μείγμα.
Από τη δυσαρέσκεια στην κοινωνική πίεση
Η γενικευμένη απογοήτευση συχνά μετατρέπεται σε οργή, όπως φάνηκε στις μαζικές κινητοποιήσεις για τα Τέμπη και άλλες υποθέσεις το 2025. Η κυβέρνηση επιχειρεί να προλάβει την ανάπτυξη τέτοιων κινημάτων, επιβάλλοντας περιορισμούς σε διαδηλώσεις σε συμβολικά σημεία, όπως το Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη.
Η Ελλάδα «κολλημένη» στην κορυφή της λίστας
Σε αντίθεση με χώρες όπως η Βουλγαρία, η Κύπρος, η Κροατία ή η Σλοβενία, που από ποσοστά 30%-20% έχουν πέσει κάτω από το 10%, η Ελλάδα παραμένει εδώ και χρόνια σταθερά πάνω από το 40%. Το 2024, το 43% των νοικοκυριών με καθυστερημένες πληρωμές δείχνει μια κατάσταση χρόνιου οικονομικού στρες.
Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι 8 στα 10 φτωχά νοικοκυριά (79,1% το 2023 και 77,9% το 2024) αντιμετωπίζουν μόνιμα καθυστερήσεις σε λογαριασμούς, ενοίκια και δάνεια, ζώντας καθημερινά με τον φόβο έξωσης, πλειστηριασμών και διακοπών ρεύματος ή νερού.
Συνολικά, η εικόνα που προκύπτει είναι αυτή μιας κοινωνίας που, παρότι έχει αποφύγει τα μνημόνια, εξακολουθεί να βιώνει μια παρατεταμένη οικονομική ασφυξία, η οποία τροφοδοτεί ανασφάλεια, κοινωνική ένταση και βαθιά δυσπιστία προς τους θεσμούς.
