Οι συνομιλίες των ΥΠΕΞ ήρθαν στον απόηχο του πενθήμερου ταξιδιού του Μπορέλ στη Μέση Ανατολή, όπου επισκέφθηκε το Ισραήλ και τη Δυτική Όχθη, το Μπαχρέιν, το Κατάρ και την Ιορδανία.
Σε γραπτές παρατηρήσεις προς τον Τύπο μετά τις συνομιλίες, ο Μπορέλ δήλωσε ότι έβγαλε «ένα θεμελιώδες πολιτικό συμπέρασμα» από τις συζητήσεις του σε όλη την περιοχή.
«Νομίζω ότι η καλύτερη εγγύηση για την ασφάλεια του Ισραήλ είναι η δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους», είπε.
«Παρά τις τεράστιες προκλήσεις, πρέπει να προωθήσουμε τους προβληματισμούς μας σχετικά με τη σταθεροποίηση της Γάζας και το μελλοντικό παλαιστινιακό κράτος», πρόσθεσε στη δήλωσή του.
Την περασμένη εβδομάδα, ο Μπορέλ εξέφρασε τις ιδέες του για έναν οδικό χάρτη της ΕΕ που θα εξετάζει το μέλλον μετά τον τερματισμό των μαχών, τα αρχικά στοιχεία του οποίου συζητήθηκαν στη χτεσινή συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ.
Μεταξύ των όρων ήταν η απαίτηση το Ισραήλ να μην καταλάβει τη Γάζα μετά τη λήξη της τρέχουσας σύγκρουσης και ότι ο έλεγχος της περιοχής θα πρέπει να παραδοθεί σε «μια» Παλαιστινιακή Αρχή.
Βραχυπρόθεσμα, δήλωσε ο Μπορέλ, μετά από μια σειρά επισκέψεων σε αραβικά κράτη, υπήρχε μια «αίσθηση έκτακτης ανάγκης» για την απελπιστική ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα.
«Το ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που ζητά άμεση ανθρωπιστική παύση είναι ένα μεγάλο βήμα προς τα εμπρός, αλλά πρέπει να διασφαλίσουμε την ταχεία εφαρμογή του», είπε.
Στη συζήτηση της Δευτέρας, οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ ασχολήθηκαν επίσης με το ενδεχόμενο η σύγκρουση να επεκτείνει περαιτέρω την ασταθή κατάσταση στη Δυτική Όχθη και να παρασύρει και άλλους περιφερειακούς παράγοντες.
«Υπό το πρίσμα της αύξησης της βίας των εξτρεμιστών κατά των Παλαιστινίων, υπάρχει πραγματικός κίνδυνος η κατάσταση να κλιμακωθεί», δήλωσε ο Μπορέλ.
«Οι αναφορές για πειρατεία στο πλοίο από τους Χούτι είναι ένα άλλο ανησυχητικό μήνυμα για τον κίνδυνο της περιφερειακής επέκτασης», είπε.
Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ ανακοίνωσε επίσης ότι ανέθεσε στη διπλωματική υπηρεσία της ΕΕ (ΕΥΕΔ) να δώσει επιλογές σχετικά με το μέλλον της μεταπολεμικής Γάζας, οι οποίες πρόκειται να συζητηθούν από τους υπουργούς Εξωτερικών της Ένωσης όταν συναντηθούν τον επόμενο μήνα στις Βρυξέλλες.
Η συνάντηση του Δεκεμβρίου «θα μας επιτρέψει να κάνουμε εκ νέου απολογισμό και να επικεντρωθούμε ιδιαίτερα στη σταθεροποίηση της Γάζας» και «στην επαναφορά της λύσης των δύο κρατών», δήλωσε ο Μπορέλ.
Επανεξέταση της παλαιστινιακής βοήθειας
Η ένθερμη διπλωματία της ΕΕ έρχεται την ώρα που το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα (ΠΕΠ) των Ηνωμένων Εθνών δήλωσε ότι οι πολίτες στη Γάζα αντιμετωπίζουν «άμεση πιθανότητα λιμοκτονίας» λόγω της έλλειψης τροφίμων.
Η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος εξωτερικός δωρητής της Γάζας και της κατεχόμενης Δυτικής Όχθης, με 1,2 δισ. ευρώ στον προϋπολογισμό της για την περίοδο 2021-2024, παρέχοντας οικονομική στήριξη σε αναπτυξιακές οργανώσεις που υποστηρίζουν τους Παλαιστίνιους μέσω περίπου 100 έργων.
Το Κολέγιο των Επιτρόπων επίσης πρόκειται να εγκρίνει τη συνέχιση της καταβολής αναπτυξιακής βοήθειας προς τα παλαιστινιακά εδάφη την Τρίτη (22 Νοεμβρίου), αφού εσωτερικός έλεγχος διαπίστωσε ότι η χρηματοδότησή της δεν χρηματοδοτεί κατά λάθος τρομοκρατικές ομάδες.
Η Κομισιόν είχε ανακοινώσει στις 9 Οκτωβρίου ότι θα ανέστειλε την αναπτυξιακή βοήθεια προς τους Παλαιστίνιους, ωστόσο την ανακάλεσε αργότερα μέσα στην ίδια ημέρα ύστερα από διαμαρτυρία των κρατών μελών.
Σύμφωνα με αρκετούς αξιωματούχους της ΕΕ, ο έλεγχος που διεξήχθη δεν βρήκε στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι η οικονομική στήριξη της ΕΕ χρηματοδοτεί τρομοκρατικές ομάδες, αλλά συνιστά αυστηρότερη εποπτεία για μελλοντικές πληρωμές.