Το ΝΑΤΟ θα στείλει 700 επιπλέον στρατιώτες στην
ειρηνευτική του δύναμη στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο και θα ακυρώσει την εν
εξελίξει άσκηση Defender 2023, καθώς οι εντάσεις μεταξύ Βελιγραδίου και
Πρίστινας σιγοβράζουν. Από τη μία, η Κίνα και η Ρωσία εκφράζουν διαρκώς
την υποστήριξή τους προς τη Σερβία, ενώ τόσο οι Βρυξέλλες, όσο και η
Ουάσινγκτον κρατούν αποστάσεις μέσω επανειλημμένων εκκλήσεων για
αποκλιμάκωση.Την Παρασκευή, η κατάσταση στο βόρειο τμήμα του Κοσόβου, όπου πλειοψηφούν οι Σέρβοι, επιδεινώθηκε μετά την ανάληψη καθηκόντων σε τέσσερις βόρειους δήμους από Αλβανούς δημάρχους, οι οποίοι εξελέγησαν μετά τη μαζική παραίτηση Σέρβων αξιωματούχων στα τέλη του 2022. Οι Σέρβοι εγκατέλειψαν την ψηφοφορία που ακολούθησε για την εκλογή των αντικαταστατών τους μετά από έκκληση της Σερβίας.
Οι Σέρβοι στο βόρειο τμήμα της χώρας αρνούνται να αναγνωρίσουν την κυριαρχία της Πρίστινας και αντ’ αυτού ακολουθούν το παράδειγμα του Βελιγραδίου.
Ως εκ τούτου, δεν αποδέχονται τους νέους δημάρχους που εξελέγησαν με τη χαμηλότερη συμμετοχή σε εκλογές στην ιστορία του Κοσόβου και προσπάθησαν να τους εμποδίσουν να εισέλθουν στις εγκαταστάσεις των δημοτικών Αρχών. Μέχρι τη Δευτέρα, η κατάσταση είχε κλιμακωθεί σημαντικά, με δεκάδες τραυματισμούς να έχουν αναφερθεί.
Την Τρίτη, οι Σέρβοι συνέχισαν τις διαμαρτυρίες τους σε τέσσερις βόρειους δήμους, με τους δημοσιογράφους στο Leposavic να αναφέρουν ότι δέχθηκαν πέτρες, αυγά και μπουκάλια από άτομα με μάσκες.
«Στο δήμο Leposavic, δημοσιογράφοι από περισσότερα από δέκα μέσα ενημέρωσης δέχθηκαν επίθεση από μασκοφόρους… Αυτές οι συμπεριφορές από τους μασκοφόρους διαδηλωτές είναι εντελώς απαράδεκτες και καλούμε τα αρμόδια σώματα ασφαλείας που βρίσκονται σε αυτόν το δήμο να προστατέψουν τους δημοσιογράφους, ώστε να μπορούν να κάνουν ρεπορτάζ χωρίς να δέχονται επιθέσεις και εμπόδια», αναφέρει ανακοίνωση της Ένωσης Δημοσιογράφων του Κοσσυφοπεδίου, σημειώνοντας ότι πολλοί αναγκάστηκαν να σταματήσουν να τραβούν και έσπασαν τις κάμερές τους.
Εν τω μεταξύ, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Jens Stoltenberg δήλωσε ότι 700 στρατιώτες θα βρίσκονται στο Κοσσυφοπέδιο εντός ημερών.
«Αποφασίσαμε ότι μέσα σε λίγες ημέρες θα στείλουμε 700 επιπλέον στρατιώτες στο Κοσσυφοπέδιο και θα θέσουμε πρόσθετες δυνάμεις σε αυξημένη επιφυλακή. Αυτά είναι προσεκτικά βήματα. Το ΝΑΤΟ και η KFOR διαθέτουν τις δυνάμεις και τις δυνατότητες που χρειάζονται για να εκπληρώσουν την εντολή του ΟΗΕ», δήλωσε.
Ο διοικητής της Διοίκησης Κοινών Δυνάμεων του ΝΑΤΟ στη Νάπολη, Stuart B. Munsch, δήλωσε ότι η ανάπτυξη πρόσθετων δυνάμεων γίνεται για να έχει η KFOR όλες τις απαραίτητες δυνατότητες για τη διατήρηση της ειρήνης και της ασφάλειας.
«Η ανάπτυξη πρόσθετων δυνάμεων του ΝΑΤΟ στο Κοσσυφοπέδιο είναι ένα συνετό μέτρο για να διασφαλιστεί ότι η KFOR έχει τις δυνατότητες που χρειάζεται για να διατηρήσει την ασφάλεια σύμφωνα με την εντολή του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ», δήλωσε.
Αυτό έρχεται μετά τη δήλωση του πρέσβη των ΗΠΑ Jeff Hovenier ότι η συμμετοχή του Κοσσυφοπεδίου στην άσκηση Defender 2023 υπό την ηγεσία του ΝΑΤΟ, που πραγματοποιείται σε ολόκληρη την περιοχή, θα ακυρωθεί ως «συνέπεια» για την Πρίστινα.
«Σήμερα δεν υπήρξε καμία δραστηριότητα για το ‘Defender Europe ’23’ και δεν θα υπάρξει. Για το Κοσσυφοπέδιο, οι ασκήσεις αυτές έχουν τελειώσει», δήλωσε ο Hovenier.
«Ζητήσαμε από τον πρωθυπουργό του Κοσσυφοπεδίου, Albin Kurti, να λάβει μέτρα για τη μείωση των εντάσεων στο βορρά. Δεν έχει ανταποκριθεί σε αυτά τα αιτήματα. Αναλύουμε ποιες θα είναι οι επόμενες ενέργειές μας», πρόσθεσε.
Εν τω μεταξύ, την περασμένη Παρασκευή (26 Μαΐου) σε ένα tweet ο Hovenier καταδίκασε «τη συνεχιζόμενη δράση των κοσοβάρικων αρχών για την πρόσβαση σε δημοτικά κτίρια στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο» καθώς και ζήτησε να δοθεί τέλος στη βία.
Ομοίως, την Τρίτη στις Βρυξέλλες, ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ Josep Borrell κάλεσε τις δύο πλευρές να αποκλιμακώσουν τις εντάσεις και να συναντηθούν για επείγουσες συνομιλίες.
Τα σχόλιά του δεν έτυχαν καλής υποδοχής στην Πρίστινα, καθώς πολιτικοί και δημοσιογράφοι σημείωσαν ότι απέφυγε να αναφέρει ότι οι Σέρβοι είναι υπεύθυνοι για τη βία κατά της KFOR. Ο Hovenier επικρίθηκε επίσης επειδή δεν αναγνώρισε τον ρόλο της Σερβίας στα γεγονότα.
Σε συνέντευξη Τύπου, όταν ρωτήθηκε από δημοσιογράφους, ο εκπρόσωπος Τύπου της ΕΕ Peter Stano δήλωσε: «Ο Ύπατος Εκπρόσωπος Josep Borrell είναι ο εκπρόσωπος για την εξωτερική πολιτική και την ασφάλεια και δεν βρίσκεται εκεί για να μάθει ποιος επιτέθηκε σε ποιον. Ο ρόλος του είναι να διασφαλίσει ότι θα γίνει ό,τι είναι δυνατόν για να μειωθούν οι εντάσεις και να ηρεμήσει η κατάσταση. Ως εκ τούτου, είναι επίσης δεσμευμένος να μειώσει τις εντάσεις. Η κατάσταση αυτή δεν προέκυψε από μόνη της, αλλά είναι συνέπεια περιστάσεων και εξελίξεων για τις οποίες ευθύνονται και τα δύο μέρη».
Η Κίνα και η Ρωσία με το μέρος του Βελιγραδίου
Ενώ η Δύση προσπαθεί να ηρεμήσει τα πράγματα, η Κίνα και η Ρωσία εξέφρασαν την υποστήριξή τους προς τη Σερβία.
Ο εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών Mao Ning κατηγόρησε τη βία για την αποτυχία του Κοσσυφοπεδίου να σεβαστεί τα πολιτικά δικαιώματα της Σερβίας και δήλωσε ότι υποστηρίζει τις προσπάθειες της Σερβίας «να προστατεύσει την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα».
«Είμαστε αντίθετοι στις μονομερείς ενέργειες των προσωρινών αυτοδιοικητικών θεσμών του Κοσσυφοπεδίου», δήλωσε ο Mao κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, αναφερόμενος στους θεσμούς της Πρίστινα.
Εν τω μεταξύ, το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία καταδικάζει τη Δύση και υποστηρίζει τη Σερβία.
«Καλούμε τη Δύση να σταματήσει επιτέλους την ψευδή προπαγάνδα της και να σταματήσει να κατηγορεί για τα επεισόδια στο Κοσσυφοπέδιο τους απελπισμένους Σέρβους που προσπαθούν να υπερασπιστούν τα νόμιμα δικαιώματα και την ελευθερία τους με ειρηνικά και μη ένοπλα μέσα», ανέφερε το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών.
Ο Ρώσος πρέσβης Aleksandar Bochan-Kharchenko πρόσθεσε: «Η Μόσχα έχει την πιο σοβαρή προσέγγιση στην εξέλιξη των πραγμάτων και καταλαβαίνουμε ότι αυτού του είδους η εξέλιξη μπορεί να προκαλέσει σοβαρή κρίση, ακόμη και έκρηξη σε ολόκληρη την περιοχή».
Από τότε που ξεκίνησε η επιθετικότητα της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Σερβία αρνήθηκε να εφαρμόσει τις περισσότερες κυρώσεις της ΕΕ κατά της Μόσχας ή να ευθυγραμμιστεί ευρύτερα με το μπλοκ και τη γραμμή εξωτερικής πολιτικής της Δύσης. Όσοι βρίσκονται στην περιοχή προειδοποιούν εδώ και χρόνια ότι η Σερβία απολαμβάνει την υποστήριξη της Ρωσίας και ότι ο Βάγκνερ είναι παρών στη χώρα και κοντά στα σύνορα με το Κοσσυφοπέδιο.
Ο πρόεδρος της Σερβίας Alexander Vucic ακύρωσε μια διήμερη επίσκεψη στη Μπρατισλάβα και επέμεινε μέσω Instagram ότι το Κοσσυφοπέδιο πρέπει να αποσύρει τις αστυνομικές του δυνάμεις από το βορρά.
«Υπάρχει ένας όρος τόσο μικρός που δεν μπορώ να πιστέψω ότι οι άνθρωποι της QUINT και των πιο ισχυρών δυτικών χωρών δεν μπορούν να τον εκπληρώσουν – αυτός είναι η απόσυρση των ειδικών αστυνομικών δυνάμεων της Πρίστινα από το βόρειο τμήμα του Κοσσυφοπεδίου και η απομάκρυνση των ψεύτικων δημάρχων που δεν εκπροσωπούν κανέναν. Η αλήθεια, η δικαιοσύνη και η Σερβία θα νικήσουν τελικά», δήλωσε ο Vucic.
Ο Vucic συναντήθηκε επίσης με τους πρεσβευτές της QUINT και εξέφρασε την ανησυχία του για το γεγονός ότι η διεθνής κοινότητα ανέχεται τη βία, η οποία «έχει μειωμένο αριθμό επιλογών που θα οδηγούσαν σε μόνιμη ειρήνη και σταθερότητα στην περιοχή».
Ενώ εξέφρασε τη λύπη του για τους πλέον 40 τραυματίες στρατιώτες της KFOR του ΝΑΤΟ, είπε ότι πολλοί Σέρβοι τραυματίστηκαν επίσης με τη χρήση πυροβόλων όπλων και τη σωματική αντίσταση.
Δεν ενδίδουμε στους εξτρεμιστές
Στην Πρίστινα, ο πρωθυπουργός Albin Kurti παρέμεινε σταθερός στο ότι οι νεοεκλεγέντες δήμαρχοι είναι νόμιμοι και πρέπει να τους επιτραπεί να επιτελέσουν το έργο τους. Αποκάλεσε τους διαδηλωτές εξτρεμιστές και είπε ότι δεν εκπροσωπούν τον σερβικό λαό.
«Χθες, αποδείχθηκε τελικά σε εμάς και σε όλους μας ποιον έχουμε απέναντί μας: ομάδες της ακροδεξιάς με μάσκες, που βανδαλίζουν, επιτίθενται, καίνε ό,τι δεν θεωρούν σερβικό και που εξυψώνουν εθνικιστικά και σοβινιστικά σύμβολα, όπως ο τετράκτινος σταυρός, τα “Σ” και τα “Ζ” της ρωσικής επιθετικότητας στην Ουκρανία», είπε, αναφερόμενος στην εμφάνιση τέτοιων συμβόλων στο βορρά.
Και πρόσθεσε: «Οι εξτρεμιστές και οι πολιτοφυλακές έχουν ξεχωριστά ονόματα. Δεν είναι ο λαός. Η σερβική κοινότητα πρέπει να απελευθερωθεί από αυτούς», σημειώνοντας ότι οι αρχές έχουν εντοπίσει ως πρωτεργάτες εκείνους που έχουν διασυνδέσεις με μεγάλες επιχειρήσεις και εγκληματίες, με στόχο να σφετεριστούν τις ειρηνικές διαμαρτυρίες.
Ο Kurti θέλει να προκαλέσει πόλεμο
Ο Petar Petkovic, ο επικεφαλής διαπραγματευτής της Σερβίας στο διάλογο με την ΕΕ υπό τη διαμεσολάβηση των Βρυξελλών, δήλωσε στα τοπικά μέσα ενημέρωσης ότι ο Kurti προσπαθεί να προκαλέσει πόλεμο για να αποφύγει τις υποχρεώσεις του στο πλαίσιο διαφόρων συμφωνιών της ΕΕ, ιδίως της Ένωσης Σερβικών Δήμων.
«Ο Kurti είναι κάποιος που θέλει να παρουσιάζεται ως ένας μικρός Zelenskyy, αλλά στην πραγματικότητα είναι ένας μικρός Χίτλερ που θέλει να εκδιώξει και να σκοτώσει τον σερβικό λαό, το κράτος της Σερβίας δεν θα του επιτρέψει να το κάνει αυτό», σημείωσε ο Petkovic.
Πρόσθεσε ότι η διαμαρτυρία των Σέρβων ήταν «ειρηνική» και ότι η εξέγερση δεν θα είχε συμβεί αν η KFOR δεν είχε ασκήσει βία εναντίον τους. «Δεν έχουμε καμία ανάγκη να συγκρουστούμε με το ΝΑΤΟ, αλλά η εντολή της KFOR είναι να προστατεύσει τον σερβικό λαό», κατέληξε.
Εν τω μεταξύ, τα κόμματα της αντιπολίτευσης στη Σερβία κάλεσαν τη διεθνή κοινότητα να «λογικέψει» τον Kurti για να αποφευχθεί περαιτέρω βία.
Το Δημοκρατικό Κόμμα (Demokratska stranka) ζήτησε από τον Kurti να αποσύρει τις ειδικές δυνάμεις και κάλεσε τους Σέρβους να μην συγκρουστούν με την KFOR, «πρακτικά τη μόνη ένοπλη δύναμη στο Κοσσυφοπέδιο και τα Μετόχια που μπορεί να τους προστατεύσει». Το κόμμα χαιρέτισε επίσης την ισότιμη απόσταση ΕΕ, ΗΠΑ στο θέμα.
Από την πλευρά του, το Κίνημα Ελεύθερων Πολιτών απηύθυνε έκκληση στους θεσμούς του Κοσσυφοπεδίου να απομακρύνουν τους «παράνομους δημάρχους».
«Είναι απολύτως σαφές ότι δεν θα μπορέσουν να ασκήσουν κανονικά τα καθήκοντά τους και ούτε οι ισχυρές δυνάμεις της ειδικής αστυνομίας ούτε η KFOR μπορούν να τους επιτρέψουν να το κάνουν αυτό. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο η ειδική αστυνομία να αποσυρθεί και η διαδικασία να επιστρέψει στο πλαίσιο του διαλόγου. Το Βελιγράδι και η Πρίστινα πρέπει να βρουν έναν τρόπο να οργανώσουν νέες εκλογές στις οποίες θα συμμετέχουν οι Σέρβοι από το βορρά, διότι αυτή η κατάσταση δεν είναι βιώσιμη», δήλωσε το Κίνημα Ελεύθερων Πολιτών.
