Τα Βαλκάνια παράγουν περισσότερη ιστορία από όση μπορούν να
καταναλώσουν, είχε πει ο Ουίνστον Τσόρτσιλ. Οι βαλκανικοί λαοί και οι
βαλκανικές ηγεσίες δεν διδάσκονται από την ιστορία. Επαναλαμβάνουν τα
ίδια λάθη, αν και γνωρίζουν πως μπορεί να οδηγήσουν στα ίδια τραγικά
αποτελέσματα.
Δεν είναι λίγοι οι διπλωμάτες και οι αναλυτές που πιστεύουν πως δεν θα γίνει ειρηνικά η ανταλλαγή εδαφών μεταξύ Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου αν, τελικά, οι ηγεσίες τους αποφασίσουν να περάσει το βόρειο Κοσσυφοπέδιο στο Βελιγράδι και να δοθεί στην Πρίστινα η πεδιάδα του Πρέσεβο που βρίσκεται στη νότια Σερβία – μια ανταλλαγή την οποία επιδιώκουν οι πρόεδροι Βούτσιτς της Σερβίας και Θάτσι του Κοσσυφοπεδίου αλλά δεν την θέλει ο πρωθυπουργός των Κοσοβάρων Ραμούς Χαραντινάι.
Είναι απορίας άξιον γιατί το Βελιγράδι επιδιώκει μια τέτοια ανταλλαγή. Στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο (περιοχή Μητροβίτσας) ζουν περί τους 50.000 Σέρβοι, αλλά στην υπόλοιπη χώρα οι Σέρβοι ανέρχονται στους περίπου 70.000. Επιπλέον, αν η κοιλάδα του Πρέσεβου δοθεί ως αντάλλαγμα στους Κοσοβάρους Αλβανούς, ο οδικός άξονας 10 που συνδέει τη Θεσσαλονίκη με το Βελιγράδι θα διέρχεται από έδαφος που ελέγχεται από το Κόσοβο.
Λογική απάντηση δεν υπάρχει, αλλά μάλλον οι Σέρβοι μπλοφάρουν. Πιεζόμενοι από τη διεθνή κοινότητα να αναγνωρίσουν το Κόσοβο για να αρχίσουν συνομιλίες με την ΕΕ, θέτουν ένα ζήτημα που διχάζει τους Αλβανούς Κοσοβάρους και μάλλον δεν θα το αποδεχθεί η Πρίστινα.
Η Αλβανία κατά καιρούς θέτει διάφορα μεγαλοϊδεατικά ζητήματα αμφισβητώντας τα σύνορα με γειτονικές της χώρες, αλλά δεν έχει καταφέρει μέχρι σήμερα ούτε καν να συγκροτήσει ένα λειτουργικό κράτος στο οποίο στοιχειώδεις δημοκρατικοί κανόνες να γίνονται σεβαστοί.
Ο σημερινός πρωθυπουργός Ράμα έριξε τον προκάτοχό του ύστερα από μακροχρόνιες κινητοποιήσεις και αποχή από το Κοινοβούλιο. Σήμερα ο ίδιος ο Ράμα αντιμετωπίζει μεγάλες διαδηλώσεις Αλβανών αλλά και παραιτήσεις βουλευτών από το Κοινοβούλιο με στόχο την συγκρότηση κυβέρνησης τεχνοκρατών που θα οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές.
Και όλα αυτά εν μέσω βαλκανικών ψευδαισθήσεων ότι οι δυνάμεις δίνουν μεγάλη σημασία στην περιοχή. Λάθος. Οι Αμερικανοί έχουν σχεδόν φύγει, και ενδιαφέρθηκαν να διασφαλίσουν ότι οι βαλκανικές χώρες έχουν ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Η Γερμανία ανησυχεί για τα νώτα της ως ηγέτιδα δύναμη της ΕΕ, και η Ρωσία χρησιμοποιεί τα Βαλκάνια για άλλους λόγους από αυτούς που πιστεύουν οι περισσότεροι αναλυτές.
Το Κρεμλίνο δεν βλέπει τα Βαλκάνια ως περιοχή ζωτικής σημασίας. Τα θεωρεί εργαλείο για να επηρεάσει ευρύτερα ευρωπαϊκά ζητήματα ασφάλειας. Ο πρωταρχικός στόχος της Ρωσίας είναι να καθυστερήσει και να περιπλέξει την επέκταση του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Μόσχα έχει πλήρη επίγνωση ότι τα Βαλκάνια είναι το τελευταίο κομμάτι της Ευρώπης –πριν από τις πρώην σοβιετικές χώρες– που δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί στις Δυτικές δομές πολιτικής και ασφάλειας. Ελπίζει, λοιπόν, ότι με την επιβράδυνση της διαδικασίας ενσωμάτωσης των Βαλκανίων μπορεί να εμποδίσει τη Δύση να προσελκύσει χώρες όπως η Ουκρανία ή η Γεωργία σε ευρωατλαντικούς θεσμούς.
Ένα άλλο πρόσθετο όφελος για τη Μόσχα είναι η μεταστροφή της προσοχής της Δύσης από την κακή συμπεριφορά της Ρωσίας στην άμεση γειτονιά της.
Χώρες διαλύθηκαν, παλαιές διενέξεις διευθετήθηκαν, αλλά πολλά κενά παραμένουν. Ολόκληρη η Βαλκανική βρίσκεται σε μια ρευστότητα η οποία υπό προϋποθέσεις μπορεί να γίνει επικίνδυνη.
Ποταμοί αίματος χύθηκαν και κατά τους τελευταίους βαλκανικούς πολέμους που ξέσπασαν στην περιοχή μετά την κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων.
Δεν είναι λίγοι οι διπλωμάτες και οι αναλυτές που πιστεύουν πως δεν θα γίνει ειρηνικά η ανταλλαγή εδαφών μεταξύ Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου αν, τελικά, οι ηγεσίες τους αποφασίσουν να περάσει το βόρειο Κοσσυφοπέδιο στο Βελιγράδι και να δοθεί στην Πρίστινα η πεδιάδα του Πρέσεβο που βρίσκεται στη νότια Σερβία – μια ανταλλαγή την οποία επιδιώκουν οι πρόεδροι Βούτσιτς της Σερβίας και Θάτσι του Κοσσυφοπεδίου αλλά δεν την θέλει ο πρωθυπουργός των Κοσοβάρων Ραμούς Χαραντινάι.
Είναι απορίας άξιον γιατί το Βελιγράδι επιδιώκει μια τέτοια ανταλλαγή. Στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο (περιοχή Μητροβίτσας) ζουν περί τους 50.000 Σέρβοι, αλλά στην υπόλοιπη χώρα οι Σέρβοι ανέρχονται στους περίπου 70.000. Επιπλέον, αν η κοιλάδα του Πρέσεβου δοθεί ως αντάλλαγμα στους Κοσοβάρους Αλβανούς, ο οδικός άξονας 10 που συνδέει τη Θεσσαλονίκη με το Βελιγράδι θα διέρχεται από έδαφος που ελέγχεται από το Κόσοβο.
Λογική απάντηση δεν υπάρχει, αλλά μάλλον οι Σέρβοι μπλοφάρουν. Πιεζόμενοι από τη διεθνή κοινότητα να αναγνωρίσουν το Κόσοβο για να αρχίσουν συνομιλίες με την ΕΕ, θέτουν ένα ζήτημα που διχάζει τους Αλβανούς Κοσοβάρους και μάλλον δεν θα το αποδεχθεί η Πρίστινα.
Η ρευστότητα στο Κόσοβο δεν είναι η μόνη που απασχολεί τα Βαλκάνια.Στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη η Ρεπούμπλικα Σέρμπσκα βρίσκεται σε μόνιμη διάθεση φυγής από το κατασκεύασμα του Ντέιτον, το οποίο δεν λειτούργησε ποτέ και δεν θα λειτουργήσει (η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, δηλαδή, ως κρατική οντότητα), ενώ το Σαντζάκ που ανήκει στη Σερβία εγείρει κατά καιρούς ζητήματα αυτονομίας ή προσκόλλησης αλλού και ανάδειξης των μουσουλμανικών χαρακτηριστικών του.
Η Αλβανία κατά καιρούς θέτει διάφορα μεγαλοϊδεατικά ζητήματα αμφισβητώντας τα σύνορα με γειτονικές της χώρες, αλλά δεν έχει καταφέρει μέχρι σήμερα ούτε καν να συγκροτήσει ένα λειτουργικό κράτος στο οποίο στοιχειώδεις δημοκρατικοί κανόνες να γίνονται σεβαστοί.
Ο σημερινός πρωθυπουργός Ράμα έριξε τον προκάτοχό του ύστερα από μακροχρόνιες κινητοποιήσεις και αποχή από το Κοινοβούλιο. Σήμερα ο ίδιος ο Ράμα αντιμετωπίζει μεγάλες διαδηλώσεις Αλβανών αλλά και παραιτήσεις βουλευτών από το Κοινοβούλιο με στόχο την συγκρότηση κυβέρνησης τεχνοκρατών που θα οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές.
Ο Ράμα κατηγορείται ότι βρίσκεται επικεφαλής ενός κυκλώματος διαφθοράς με επίκεντρο τα ναρκωτικά, αλλά και ως άνθρωπος του Σόρος.Ο Αμερικανοούγγρος δισεκατομμυριούχος επενδυτής έχει αναπτύξει ένα ευρύ βαλκανικό δίκτυο γύρω από τη ΜΚΟ Open Society από την οποία πέρασαν πολλοί Βαλκάνιοι πολιτικοί που σήμερα διαδραματίζουν σημαίνοντα ρόλο στις χώρες τους. Βασικός στόχος της οργάνωσης ήταν το άνοιγμα των αγορών σε μια νεοφιλελεύθερη πολιτική, κάτι που εν πολλοίς πέτυχε. Σήμερα βρίσκεται σε θανάσιμη αντιπαλότητα με τον Ντόναλντ Τραμπ, γεγονός που ορισμένοι παρατηρητές το συνδέουν με την αμφισβήτηση Βαλκάνιων –και όχι μόνο– ηγετών που βρίσκονται υπό την επιρροή του.
Και όλα αυτά εν μέσω βαλκανικών ψευδαισθήσεων ότι οι δυνάμεις δίνουν μεγάλη σημασία στην περιοχή. Λάθος. Οι Αμερικανοί έχουν σχεδόν φύγει, και ενδιαφέρθηκαν να διασφαλίσουν ότι οι βαλκανικές χώρες έχουν ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Η Γερμανία ανησυχεί για τα νώτα της ως ηγέτιδα δύναμη της ΕΕ, και η Ρωσία χρησιμοποιεί τα Βαλκάνια για άλλους λόγους από αυτούς που πιστεύουν οι περισσότεροι αναλυτές.
Το Κρεμλίνο δεν βλέπει τα Βαλκάνια ως περιοχή ζωτικής σημασίας. Τα θεωρεί εργαλείο για να επηρεάσει ευρύτερα ευρωπαϊκά ζητήματα ασφάλειας. Ο πρωταρχικός στόχος της Ρωσίας είναι να καθυστερήσει και να περιπλέξει την επέκταση του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Μόσχα έχει πλήρη επίγνωση ότι τα Βαλκάνια είναι το τελευταίο κομμάτι της Ευρώπης –πριν από τις πρώην σοβιετικές χώρες– που δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί στις Δυτικές δομές πολιτικής και ασφάλειας. Ελπίζει, λοιπόν, ότι με την επιβράδυνση της διαδικασίας ενσωμάτωσης των Βαλκανίων μπορεί να εμποδίσει τη Δύση να προσελκύσει χώρες όπως η Ουκρανία ή η Γεωργία σε ευρωατλαντικούς θεσμούς.
Ένα άλλο πρόσθετο όφελος για τη Μόσχα είναι η μεταστροφή της προσοχής της Δύσης από την κακή συμπεριφορά της Ρωσίας στην άμεση γειτονιά της.
του ΠΑΝΤΕΛΗ ΣΑΒΒΙΔΗ
Πηγή:
