Όταν σκέφτεται κανείς τον πολιτισμό των «πολύχρυσων Μυκηνών», το μυαλό του, πέρα από τα Ομηρικά Έπη, πάει στα «Κυκλώπεια» τείχη των Μυκηνών, της Τίρυνθας και άλλων μεγάλων μυκηναϊκών ακροπόλεων της Εποχής του Χαλκού. Ωστόσο, η μεγαλύτερη οχυρωμένη μυκηναϊκή ακρόπολη που σώζεται στην Ελλάδα βρίσκεται στο Γλα της Κωπαΐδας.
Όπως αναφέρεται στον κόμβο «Οδυσσεύς» του υπουργείου Πολιτισμού, η τεράστια εγκατάσταση του Γλα κατασκευάστηκε από τους Μυκηναίους συγχρόνως με τα έργα αποξηράνσεως της λίμνης (θεωρείται πως το σύνολο του έργου είχε να κάνει με το σχέδιο της αποστράγγισης και τη συγκέντρωση μεγάλων ποσοτήτων προϊόντων της πεδιάδας). Πιστεύεται πως η οχύρωση αυτή ήταν συλλογικό έργο πολλών γειτονικών πόλεων της Κωπαΐδας, που η παράδοση την αποδίδει στους Μινύες του Ορχομενού.
Ο απόκρημνος βράχος του Γλα πρόβαλλε με τη μορφή νησίδας: Στην ουσία η ακρόπολη ήταν ένα οχυρωμένο νησί, όταν όμως το αποστραγγιστικό σύστημα άρχισε να λειτουργεί, έγινε προσιτή από την αποξηραμένη εύφορη πεδιάδα γύρω, η οποία κατοικήθηκε. Οχυρώθηκε με ισχυρό κυκλώπειο τείχος μήκους 3 χλμ. και πάχους 5-5,50 μ. που περιβάλλει το φρύδι του χωρίς διακοπή και διασχίζεται από μία διπλή και τρεις άλλες κανονικές πύλες, προστατευμένες με προμαχώνες. Η οχυρωμένη έκταση, φτάνει τα 200 στρέμματα, και σε αυτή υπήρχαν σχετικά λίγα κτίσματα.
Ο Γλας και οι σχετικές του εγκαταστάσεις χτίστηκαν στις αρχές του 13ου αι. π.Χ. και καταστράφηκαν λίγο πριν το 1200 π.Χ., χωρίς να ξαναλειτουργήσουν. Ο Παυσανίας δεν κάνει λόγο για το αρχαίο όνομα της περιοχής, η οποία φέρει σήμερα το συγκεκριμένο τοπωνύμιο Γλας, αν και οι κάτοικοι της περιοχής το ονόμαζαν Παλαίκαστρο ή Κάστρο. Η ονομασία Γλάς είναι πολύ μεταγενέστερη και αποτελεί μάλλον παραφθορά της αλβανικής λέξης Κουλάς-Γουλάς που σημαίνει «πύργος-κάστρο».
Η ακρόπολη του Γλα πάντως, δεν έμελλε να επιβιώσει για πολύ: Όπως αναφέρεται σε σχετική ανάρτηση στην ιστοσελίδα του Δήμου Ορχομενού Βοιωτίας, τα κτίρια του φρουρίου (που είχε πιο «πρακτικούς» σκοπούς σε σχέση με τις άλλες, πιο γνωστές, μυκηναϊκές ακροπόλεις, καθώς δεν ήταν έδρα του βασιλιά της περιοχής- αν και ο Ορχομενός παρουσιάζεται σε αρχαία κείμενα ως ένα από τα πιο πλούσια κέντρα της Εποχής των Ηρώων, σε μεγάλο βαθμό λόγω της καλλιέργειας της αποστραγγισμένης λίμνης), καταστράφηκαν από πυρκαγιά, και για την ακρίβεια φέρουν ίχνη βίαιης καταστροφής από ανθρώπινο χέρι.
Η παράδοση αποδίδει την καταστροφή των αποστραγγιστικών έργων της Kωπαΐδος στον Hρακλή και στους Θηβαίους: Η αντιπαλότητα μεταξύ του Ορχομενού και της Θήβας έβρισκε τις περισσότερες φορές τους Θηβαίους νικημένους, μέχρι που ο Ηρακλής έφραξε τις καταβόθρες (σύμφωνα με τον Στράβωνα).
Η Κωπαΐδα ξανάγινε λίμνη με αποτέλεσμα το ιππικό του Ορχομενού να αχρηστευθεί και οι Θηβαίοι να νικήσουν. Αν και ο Hρακλής είναι μυθικό πρόσωπο, αξίζει να πούμε πως, η έρευνα των μυκηναϊκών καταλοίπων της Θήβας, έδειξε ότι αυτή εξακολούθησε να υπάρχει και μετά την ερήμωση του Γλα, επιβεβαιώνοντας έτσι κατά τα φαινόμενα τις παραδόσεις περί πολεμικής σύγκρουσης που είχε αποτέλεσμα την επικράτηση των Θηβαίων.
Απολαύστε πτήση πάνω από την ακρόπολη.
Κώστας Μαυραγάνης
huffingtonpost.gr
