Βόμβα ΔΝΤ με «ελληνικό» μοντέλο για Ευρώπη...

 Ερχονται κοινωνικές αναταράξεις - Το ΔΝΤ αναγνωρίζει ότι τέτοια μέτρα είναι πιθανό να συναντήσουν έντονη κοινωνική αντίδραση, καθώς σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες η αντικυβερνητική δυσαρέσκεια αυξάνεται ήδη λόγω της υποβάθμισης των δημόσιων υπηρεσιών, της

αποβιομηχάνισης και της στασιμότητας ή μείωσης των μισθών

Tα ολοένα και αυξανόμενα επίπεδα δημόσιου χρέους στην Ευρώπη θα πρέπει να ωθήσουν τις κυβερνήσεις να επανεξετάσουν εκ βάθρων τον ρόλο τους στην παροχή βασικών υπηρεσιών προς τους πολίτες της Ε.Ε., σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (IMF) το οποίο θεωρεί επείγουσα ανάγκη την επιβολή μέτρων - σοκ στις οικονομίες οι οποίες θα ανατρέψουν το περίφημο ευρωπαϊκό μοντέλο.
Σε έρευνα που δημοσιεύθηκε την Τρίτη 4 Νοεμβρίου, το ΔΝΤ προειδοποίησε ότι τα επίπεδα χρέους της Ευρώπης κινδυνεύουν να καταστούν «εκρηκτικά» εάν δεν εφαρμοστούν μεταρρυθμίσεις στις αγορές εργασίας και στις επιχειρήσεις, και εάν τα δημοσιονομικά ελλείμματα δεν μειωθούν μέσω αύξησης των φορολογικών εσόδων, περιορισμού των κοινωνικών δαπανών και βελτίωσης της αποτελεσματικότητας του δημόσιου τομέα.
Ωστόσο, το Ταμείο προειδοποίησε επίσης ότι τα επίπεδα χρέους της Ευρώπης — τα οποία αναμένεται να διπλασιαστούν έως το 2040, φθάνοντας κατά μέσο όρο στο 130% του ΑΕΠ — είναι πλέον τόσο υψηλά, ώστε ακόμη και με ταχείες μεταρρυθμίσεις, «η επανεξέταση του ρόλου του κράτους στη οικονομική σφαίρα μπορεί να είναι αναπόφευκτη σε ορισμένες χώρες».
«Αν οι μεταρρυθμίσεις και η μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική προσαρμογή δεν επαρκούν, τότε πιο ριζοσπαστικά μέτρα θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν επαναξιολόγηση του εύρους των δημόσιων υπηρεσιών και άλλων λειτουργιών του κράτους, κάτι που ενδέχεται να επηρεάσει το κοινωνικό συμβόλαιο», ανέφερε το ΔΝΤ.

Η μελέτη του ΔΝΤ INSEA2025004.pdf 

Η εκτόξευση του δημόσιου χρέους έρχεται σε μια περίοδο που οι κυβερνήσεις της Ε.Ε. δέχονται ολοένα και μεγαλύτερες πιέσεις να στηρίξουν γηράσκοντες πληθυσμούς, ενώ ταυτόχρονα αυξάνουν τις στρατηγικές επενδύσεις, ιδιαίτερα στην πράσινη τεχνολογία και στην άμυνα.
Πέρυσι, ο πρώην επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), Mario Draghi, είχε δηλώσει ότι η Ε.Ε. θα πρέπει να αυξήσει τις ετήσιες επενδύσεις της κατά τουλάχιστον 800 δισ. ευρώ ετησίως — ή περίπου 4–5% του ετήσιου ΑΕΠ της Ένωσης — ώστε να μην μείνει πίσω σε σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα.
Σύμφωνα με τον ίδιο, έως και το ήμισυ αυτού του ποσού θα πρέπει να προέρχεται από τον δημόσιο τομέα.
Σήμερα, δώδεκα από τα 27 κράτη-μέλη της Ε.Ε. έχουν λόγο χρέους προς ΑΕΠ πάνω από το όριο του 60% που θέτει η Ένωση.

Αρκετές μεγάλες οικονομίες — μεταξύ αυτών η Ιταλία, η Γαλλία και η Ισπανία — έχουν χρέος άνω του 100% του ΑΕΠ.
Η Ιταλία και η Γαλλία περιλαμβάνονται επίσης στις εννέα χώρες της Ε.Ε. που τελούν υπό διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, λόγω παραβίασης του ορίου 3% για το δημοσιονομικό έλλειμμα.
Ωστόσο σημειώνει ότι οι σχετικά χαμηλές αποδόσεις δανεισμού, τα υψηλότερα φορολογικά έσοδα και οι βαθύτερες, πιο ρευστές αγορές κεφαλαίου επιτρέπουν πλέον στις περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να διατηρούν αναλογία χρέους/ΑΕΠ έως και 90% χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η δημοσιονομική τους βιωσιμότητα.

Ποιες είναι οι μεταρρυθμίσεις που προτείνονται

Το Ταμείο πρόσθεσε ότι η ανάγκη περιορισμού των ελλειμμάτων και του χρέους θα μπορούσε να μετριαστεί σημαντικά μέσω μεταρρυθμίσεων που ενισχύουν την ανάπτυξη, όπως:
• η εμβάθυνση της ενιαίας αγοράς για το κεφάλαιο και την ενέργεια,
• η απλούστευση του ρυθμιστικού πλαισίου για τις επιχειρήσεις, και
• η έκδοση κοινού ευρωπαϊκού χρέους για τη χρηματοδότηση κρίσιμων «δημόσιων αγαθών», όπως ενεργειακές και αμυντικές υποδομές.
Ακόμη κι έτσι, ένα «μέτριο πακέτο μεταρρυθμίσεων» είναι απίθανο να αποκαταστήσει τη βιωσιμότητα του χρέους σε πολλά κράτη-μέλη, ανέφερε το ΔΝΤ.

Περικοπές δημοσίων δαπανών κατά 1% του ΑΕΠ για μια πενταετία 

Περίπου το ένα τέταρτο των ευρωπαϊκών χωρών θα χρειαστεί να περικόψει τις καθαρές δημόσιες δαπάνες κατά περισσότερο από μία ποσοστιαία μονάδα του ΑΕΠ ετησίως για πέντε συνεχόμενα έτη — σημαντικά περισσότερο από τη συνήθη δημοσιονομική προσαρμογή των τελευταίων δεκαετιών.
«Σε αυτές τις χώρες, η συζήτηση για το εύρος και τη βιωσιμότητα του “ευρωπαϊκού μοντέλου” φαίνεται αναπόφευκτη», υπογράμμισε το Ταμείο.
Οι κυβερνήσεις, σύμφωνα με την έκθεση, θα μπορούσαν να επιχειρήσουν διάκριση μεταξύ “βασικών” και “premium” υπηρεσιών σε κρίσιμους τομείς όπως οι συντάξεις, η εκπαίδευση και η υγεία — με μόνο τις βασικές υπηρεσίες να παραμένουν δημόσια χρηματοδοτούμενες και δωρεάν διαθέσιμες.

Εντονες κοινωνικές αντιδράσεις

Το Ταμείο, πάντως, αναγνωρίζει ότι τέτοια μέτρα είναι πιθανό να συναντήσουν έντονη κοινωνική αντίδραση, καθώς σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες η αντικυβερνητική δυσαρέσκεια αυξάνεται ήδη λόγω της υποβάθμισης των δημόσιων υπηρεσιών, της αποβιομηχάνισης και της στασιμότητας ή μείωσης των μισθών.
Ο Alfred Kammer, διευθυντής του Ευρωπαϊκού Τμήματος του ΔΝΤ, δήλωσε ότι «ορισμένα τμήματα του ευρωπαϊκού πληθυσμού θα βιώσουν τις προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις ως επώδυνες, αλλά πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτόν τον πόνο».
«Όταν κάνεις μεταρρύθμιση, δεν θέλεις να προκαλέσεις μόνο πόνο για χρόνια», είπε ο Kammer σε δημοσιογράφους, προσθέτοντας ότι οι κυβερνήσεις θα πρέπει να είναι ειλικρινείς και να επιδιώξουν συμβιβασμούς με τους πολίτες.
Το Ταμείο κατέληξε ότι «σταδιακά βήματα» είναι πιο πιθανό να είναι ρεαλιστικά και να κερδίσουν τη δημόσια υποστήριξη.
«Οι κυβερνήσεις πρέπει να εξηγούν με σαφήνεια το σκεπτικό έναντι των μεταρρυθμίσεων, να προσδιορίζουν τις πιέσεις δαπανών που αντιμετωπίζουν και να επανακαθορίζουν τις δημόσιες προσδοκίες», ανέφερε το ΔΝΤ.

Σε πλήρες αδιέξοδο

Δεν θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι η Ευρώπη δεν έχει πρόβλημα χρέους.
Τα δεδομένα δίνουν μερική βάση σε αυτόν τον ισχυρισμό: παρότι το χρέος είναι υψηλό σε ιστορικούς όρους, παραμένει χαμηλότερο από τον μέσο όρο 110% των ανεπτυγμένων οικονομιών.
Επιπλέον, η αναλογία χρέους/ΑΕΠ της ευρωζώνης βρίσκεται στο 88%, περίπου 20 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερα από ό,τι το 2000, αλλά 10 μονάδες χαμηλότερα από το 2020.
Εκτιμά ότι αν δεν ληφθούν μέτρα, το δημόσιο χρέος της Ευρώπης θα φτάσει το 130% έως το 2040, υπερβαίνοντας το «όριο ανησυχίας» του 90%, πέρα από το οποίο οι αγορές ενδέχεται να αντιδράσουν έντονα.
Υπάρχουν εναλλακτικές;
Η Μαρία Δεμερτζή, επικεφαλής think tank Economy, Strategy and Finance Centre στο Conference Board Europe, σημειώνει ότι οι κίνδυνοι που συνδέονται με τα υψηλά χρέη των χωρών της Ε.Ε. επιδεινώνονται από τη χαμηλή ανάπτυξη — μια άλλη βασική παθογένεια της ευρωπαϊκής οικονομίας.
«Όσο η οικονομία αναπτύσσεται και παραμένει παραγωγική, η ανάγκη για άμεση μείωση του χρέους δεν είναι επιτακτική», είπε.
«Αλλά αν υπάρχουν διαρθρωτικά προβλήματα στην ανάπτυξη και την παραγωγικότητα, τότε το ζήτημα γίνεται πολύ πιο επείγον.»
Η Δεμερτζή τόνισε επίσης τη μαθηματική πραγματικότητα ότι, εάν οι κυβερνήσεις δεν αποπληρώνουν ενεργά το χρέος τους, ο λόγος χρέους/ΑΕΠ θα αυξάνεται όταν η ανάπτυξη επιβραδύνεται ή μειώνεται.
Υποστήριξε δε ότι οι μεταρρυθμίσεις που πρότεινε ο Draghi — όπως η άρση των εθνικών εμποδίων στην ενοποίηση των ευρωπαϊκών χρηματοπιστωτικών αγορών — θα μπορούσαν να ενισχύσουν την ανάπτυξη και να μειώσουν την ανάγκη για δραστικές περικοπές στο κοινωνικό κράτος.
«Μπορούμε να βρούμε την πολιτική βούληση να δεχτούμε ότι τα εθνικά συμφέροντα είναι και ευρωπαϊκά συμφέροντα; Αυτό πρέπει να κάνουμε». δήλωσε.
Όλα αυτά δεν σημαίνουν απαραίτητα ότι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχει άδικο.
Αλλά δείχνουν πως υπάρχουν πολλές εναλλακτικές λύσεις, πολιτικά λιγότερο τοξικές, που αξίζει να εξεταστούν προτού οι κυβερνήσεις εγκαταλείψουν έναν από τους βασικούς πυλώνες της σύγχρονης ευρωπαϊκής κοινωνίας.
Εξάλλου, όπως θα έλεγε και κάθε καθολικός ιερέας: Αν πρόκειται να διαβάσεις σε κάποιον τα τελευταία του λόγια, βεβαιώσου πρώτα ότι δεν πρόκειται να επιβιώσει.

www.bankingnews.gr