Σύμφωνα με δημοσίευμα
των «New York Times», η ΕΕ προσπαθεί να εξασφαλίσει μια σταθερή ροή
χρηματοδότησης και στρατιωτικής βοήθειας προς το Κίεβο, τη στιγμή που η αμερικανική υποστήριξη δείχνει να μειώνεται και οι ανάγκες της Ουκρανίας να αυξάνονται διαρκώς.
Οι διαπραγματεύσεις των ηγετών της ΕΕ
Οι ηγέτες των 27 κρατών-μελών συναντώνται στις Βρυξέλλες με στόχο να συζητήσουν ένα νέο, ριζοσπαστικό σχέδιο: τη χρήση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που έχουν «παγώσει» από το 2022, όταν η Μόσχα εισέβαλε στην Ουκρανία.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη προετοιμάσει ένα πρόχειρο πλάνο, το οποίο προβλέπει τη χρησιμοποίηση αυτών των κεφαλαίων ως βάση για ένα δάνειο ύψους 140 δισεκατομμυρίων ευρώ προς την Ουκρανία. Εάν εγκριθεί, το σχέδιο θα μπορούσε να αποτελέσει ένα σημαντικό πολιτικό βήμα προς τη χρηματοδότηση της ανοικοδόμησης και της άμυνας του Κιέβου.
Πώς θα αξιοποιηθούν τα κεφάλαια
Η πρόταση στηρίζεται στην ιδέα ότι τα «παγωμένα» ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, που βρίσκονται κυρίως στο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα Euroclear στο Βέλγιο, θα λειτουργήσουν ως εγγύηση για το δάνειο. Ήδη, οι τόκοι από αυτά τα κεφάλαια —περίπου 8 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024— διοχετεύονται στην Ουκρανία.
Με το νέο αυτό σχέδιο, η ΕΕ θα αποκτήσει ουσιαστικό έλεγχο στα κεφάλαια αυτά, χρησιμοποιώντας τα για να ενισχύσει τη χρηματοδότηση του Κιέβου. Σύμφωνα με το σχέδιο, η Ουκρανία θα υποχρεωθεί να αποπληρώσει το δάνειο μόνο εάν λάβει επανορθώσεις από τη Ρωσία μετά το τέλος του πολέμου.
Κίνδυνοι και αντιδράσεις
Η ιδέα θεωρείται πολιτικό και οικονομικό στοίχημα, καθώς ενέχει σημαντικούς κινδύνους. Η Ρωσία έχει ήδη χαρακτηρίσει το σχέδιο «κλοπή» και έχει απειλήσει με νομικές ενέργειες κατά χωρών και θεσμών που θα εμπλακούν.
Το Βέλγιο, ως έδρα του Euroclear, φοβάται ότι θα υποστεί τις συνέπειες και ζητά να υπάρξει δίκαιη κατανομή των ευθυνών. Επιπλέον, επικριτές του σχεδίου προειδοποιούν πως μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να πλήξει τη φήμη της Ευρώπης ως ασφαλούς επενδυτικού προορισμού, προκαλώντας ανησυχία σε χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία για την ασφάλεια των δικών τους κεφαλαίων.
Οι ευρωπαϊκές τοποθετήσεις
Αρκετοί αξιωματούχοι της ΕΕ, πάντως, υπερασπίζονται το φιλόδοξο, όσο και παρακινδυνευμένο αυτό σχέδιο, υποστηρίζοντας ότι είναι νόμιμο και απολύτως αναγκαίο για τη συνέχιση της στήριξης προς την Ουκρανία.
«Αν δεν ξεκινήσεις πόλεμο εναντίον μιας άλλης χώρας, τότε τα περιουσιακά σου στοιχεία δεν διατρέχουν κίνδυνο», δήλωσε χαρακτηριστικά η Κάγια Κάλας, κορυφαία διπλωμάτης του Μπλοκ.
Η ανάγκη για σταθερή χρηματοδότηση
Η Ουκρανία αντιμετωπίζει σοβαρές δημοσιονομικές πιέσεις, ενώ η αμερικανική βοήθεια έχει μειωθεί δραστικά μετά το 2024. Από τα 174 δισεκατομμύρια δολάρια που είχε εγκρίνει το Κογκρέσο υπό την κυβέρνηση Μπάιντεν, η χρηματοδότηση προς το Κίεβο έχει σχεδόν μηδενιστεί υπό την ηγεσία του Ντόναλντ Τραμπ.
Η Ευρώπη, από την πλευρά της, παρότι έχει συνεισφέρει σημαντικά, αδυνατεί να καλύψει μόνη της το χρηματοδοτικό κενό. Έτσι, ένα δάνειο που θα υποστηρίζεται από τα «παγωμένα» ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα μπορούσε να αποτελέσει κρίσιμη λύση.
Τα αναπάντητα ερωτήματα
Παρά τη δυναμική του, το σχέδιο της ΕΕ για να βάλει χέρι στα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια για να στηρίξει οικονομικά την Ουκρανία συνοδεύεται από αρκετές εκκρεμότητες:
- Πώς θα χρησιμοποιηθεί ακριβώς το δάνειο (στρατιωτικοί σκοποί ή γενική χρηματοδότηση);
- Πώς θα διαμοιραστούν οι νομικοί και οικονομικοί κίνδυνοι μεταξύ των κρατών-μελών;
- Θα υπάρξει υποστήριξη από τις χώρες της G7 και ειδικά από τις ΗΠΑ;
- Πώς θα εξασφαλιστεί ότι τα παγωμένα κεφάλαια θα παραμείνουν δεσμευμένα μακροπρόθεσμα;
Η ΕΕ βρίσκεται, πλέον, μπροστά σε ακόμη μια ιστορική πολιτική απόφαση: να προχωρήσει σε ένα νομικά περίπλοκο, αλλά οικονομικά σωτήριο σχέδιο για την Ουκρανία. Εάν το εν λόγω σχέδιο ευοδωθεί, θα μπορούσε να αποτελέσει πρότυπο ευρωπαϊκής αλληλεγγύης και νέο εργαλείο χρηματοδότησης κρίσεων. Ωστόσο, στην περίπτωση που αυτό αποτύχει, μπορεί να αφήσει πίσω του ανεπούλωτες πολιτικές και νομικές πληγές.
Ευρωπαϊκό Συμβούλιο: Να συνεχιστεί η πίεση στη Μόσχα
Την ανάγκη να συνεχιστεί η πίεση, με την ελπίδα να υποχρεωθεί ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν να προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για ειρηνευτικές συνομιλίες, υπογράμμισαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες και ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, κατά τη διάρκεια της ανταλλαγής απόψεων που είχαν σήμερα το πρωί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις Βρυξέλλες.
Σύμφωνα με αξιωματούχο της ΕΕ, ο Ζελένσκι ενημέρωσε τους ηγέτες της ΕΕ για το τελευταίο κύμα ρωσικών επιθέσεων εναντίον πολιτικών στόχων και ενεργειακών υποδομών στην Ουκρανία, για την οικονομική κατάσταση της χώρας, για τις πιο επείγουσες ανάγκες των ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων, καθώς επίσης για την κατάσταση των πρόσφατων διεθνών προσπαθειών για την επίτευξη κατάπαυσης του πυρός.
