Σε μια πιο ισορροπημένη
παρέμβαση, ο πρόεδρος της Γερμανίας Frank-Walter Steinmeier εξήρε το
κοινωνικό κράτος ως έναν «θησαυρό» και έναν «πόρο που έκανε τη χώρα μας
αυτό που είναι»…
Σε μια δραματική παρέμβαση, ο καγκελάριος Friedrich Merz
προειδοποίησε ότι η Γερμανία «ζει πέρα από τις δυνατότητές της εδώ και χρόνια», κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για μια επικείμενη οικονομική κρίση αν δεν υπάρξουν άμεσες μεταρρυθμίσεις.Ο συντηρητικός ηγέτης προκάλεσε πολιτικό σάλο τονίζοντας ότι το γερμανικό συνταξιοδοτικό σύστημα έχει καταστεί δυσβάσταχτο, με το κόστος του να υπερβαίνει πλέον το 31% του ΑΕΠ – ένα από τα υψηλότερα ποσοστά σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ο ίδιος έκανε λόγο για την ανάγκη λήψης «επώδυνων μέτρων λιτότητας», προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι νεότερες γενιές θα έχουν οποιαδήποτε μελλοντική προοπτική.
Την ανησυχία του συμμερίστηκε και ο οικονομικός σύμβουλος Marcel Fratzscher, επικεφαλής του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών (DIW), ο οποίος επισήμανε ότι το ετήσιο κόστος των συντάξεων –που ήδη ανέρχεται σε περίπου 400 δισ. ευρώ– αναμένεται να αυξηθεί δραματικά την επόμενη δεκαετία.
Η συζήτηση για το συνταξιοδοτικό φούντωσε μετά τη δημοσίευση έκθεσης του υπουργείου Οικονομίας, η οποία χαρακτήρισε το σύστημα «δυσλειτουργικό» και «σοβαρή απειλή για την οικονομία».
Σύμφωνα με τις προβλέψεις, μέχρι τα μέσα της επόμενης δεκαετίας θα αντιστοιχεί ένας συνταξιούχος σε κάθε δύο άτομα σε ηλικία εργασίας, γεγονός που θέτει υπό αμφισβήτηση τη βιωσιμότητα του συστήματος.
«Βαθιά και επείγουσα ανάγκη»
Η υπουργός Οικονομίας Katherina Reiche
υπογράμμισε ότι υπάρχει μια «βαθιά και επείγουσα ανάγκη για
μεταρρύθμιση», ώστε να καταστεί δυνατή η μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση των
συντάξεων.
Ωστόσο, η υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων
Bärbel Bas, από το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, απέρριψε τις δηλώσεις Merz,
χαρακτηρίζοντάς τες «βλακείες».
Σε μια πιο ισορροπημένη παρέμβαση, ο πρόεδρος της Γερμανίας Frank-Walter Steinmeier εξήρε το κοινωνικό κράτος ως έναν «θησαυρό» και έναν «πόρο που έκανε τη χώρα μας αυτό που είναι».
Παραδέχθηκε, ωστόσο, ότι το σύστημα παρουσιάζει σοβαρές ρωγμές.
Η αντιπαράθεση για το συνταξιοδοτικό
αναδεικνύεται σε μείζον πολιτικό και οικονομικό ζήτημα, ιδίως καθώς η
γερμανική οικονομία κατέγραψε συρρίκνωση για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά
το 2024, σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία.
Η ανάγκη για ριζικές μεταρρυθμίσεις φαίνεται πλέον πιο επιτακτική από ποτέ.
Πράσινο φως στον προϋπολογισμό
Στο μεταξύ, η Bundestag ενέκρινε τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό για το 2025, τον πρώτο της νέας κυβέρνησης Χριστιανοδημοκρατών (CDU/CSU) και Σοσιαλδημοκρατών (SPD)
υπό την ηγεσία του Friedrich Merz. Ο προϋπολογισμός προβλέπει συνολικές
δαπάνες ύψους περίπου 590,5 δισεκατομμυρίων ευρώ, ενώ το νέο χρέος
αναμένεται να φτάσει τα 140 δισεκατομμύρια ευρώ.
Η κυβέρνηση Merz
στοχεύει στην τόνωση της οικονομίας της Γερμανίας μέσω επενδύσεων άνω
των 115 δισεκατομμυρίων ευρώ, κυρίως σε υποδομές. Παράλληλα, οι δαπάνες
για τις Ένοπλες Δυνάμεις (Bundeswehr) αυξάνονται σημαντικά, με στόχο την
ενίσχυση της εξωτερικής ασφάλειας.
Ο υπουργός Οικονομικών Lars Klingbail απέρριψε τις επικρίσεις για τον προϋπολογισμό του Ομοσπονδιακού Υπουργείου Μεταφορών,
επισημαίνοντας ότι «αυτή η κυβέρνηση επενδύει περισσότερα
δισεκατομμύρια από ποτέ». Σύμφωνα με τον ίδιο, 166 δισεκατομμύρια ευρώ
θα διατεθούν για επενδύσεις σε υποδομές μεταφορών κατά τη διάρκεια αυτής
της νομοθετικής περιόδου, δίνοντας στον υπουργό Μεταφορών την ευκαιρία
να «μεταμορφώσει τη χώρα», όπως τόνισε ο ηγέτης του SPD.
Ο φετινός προϋπολογισμός ισχύει προσωρινά μόνο για τρεις μήνες, καθώς
η ομοσπονδιακή κυβέρνηση λειτουργεί από την αρχή του έτους με προσωρινό
προϋπολογισμό μετά την κατάρρευση του προηγούμενου κυβερνητικού
συνασπισμού και τις πρόωρες εκλογές.
Οι συζητήσεις για τον
προϋπολογισμό του 2026, ο οποίος αναμένεται να εγκριθεί πριν από τα
Χριστούγεννα, έχουν προγραμματιστεί να ξεκινήσουν σύντομα.
Ο βασικός προϋπολογισμός για το 2025 προβλέπει δαπάνες ύψους περίπου 502,5 δισεκατομμυρίων ευρώ, ενώ επιπλέον 88 δισεκατομμύρια ευρώ θα προέλθουν από ειδικά ταμεία χρηματοδοτούμενα από πιστώσεις.
Περιλαμβάνει
σημαντικές δαπάνες για την άμυνα, με προγραμματισμένα 62 δισεκατομμύρια
ευρώ από τον βασικό προϋπολογισμό και επιπλέον 24 δισεκατομμύρια ευρώ
από το ειδικό ταμείο της Bundeswehr. Συνολικά, πάνω από 86
δισεκατομμύρια ευρώ θα διατεθούν για τον τομέα της άμυνας, ενισχύοντας
τη στρατιωτική ικανότητα της χώρας και την ασφάλεια στην Ευρώπη.
Συμπαθεια για τους Γερμανούς
Σήμερα, οι Γερμανοί είναι αυτοί που αντιμετωπίζουν ένα… τείχος συγκατάβασης, αντιπάθειας, ακόμη και κοροϊδίας.
Όσο ειρωνικό κι αν φαίνεται, κανένας Ευρωπαίος δεν είναι σε καλύτερη θέση από τους Έλληνες για να καταλάβει ότι οι Γερμανοί αξίζουν καλύτερη τύχη.
Ότι η τρέχουσα δύσκολη θέση τους είναι το αποτέλεσμα της συλλογικής, ευρωπαϊκής μας αποτυχίας.
Και
ότι κανένας –τουλάχιστον οι πολύπαθοι Έλληνες, οι Νότιοι Ιταλοί, οι
Ισπανοί και οι Πορτογάλοι (τα «ΓΟΥΡΟΥΝΙΑ», όπως μας λέγανε κάποτε)– δεν επωφελείται από το schadenfreude (λυκοφιλία).
Η Γερμανία
ήκμασε επειδή το οικονομικό της μοντέλο βασιζόταν σε καταπιεσμένους
μισθούς, φθηνό ρωσικό αέριο και τους άριστους μηχανολόγους μεσαίας
τεχνολογίας – ιδιαίτερα στην κατασκευή αυτοκινήτων με κινητήρες
εσωτερικής καύσης.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τεράστια εμπορικά πλεονάσματα κατά τη διάρκεια τεσσάρων διακριτών φάσεων μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο:
α)
Στο πλαίσιο του συστήματος του Bretton Woods υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, το
οποίο παρείχε σταθερές συναλλαγματικές ισοτιμίες και πρόσβαση στην
αγορά στην Ευρώπη, την Ασία και την Αμερική.
β) Μετά την κατάρρευση του Bretton Woods, όταν η ενιαία ευρωπαϊκή αγορά αποδείχθηκε προσοδοφόρα για τις γερμανικές εξαγωγές.
γ)
Και πάλι μετά την εισαγωγή του ευρώ, όταν η χρηματοδότηση άνοιξε τις
πύλες για τα αγαθά και τα κεφάλαια από τη Γερμανία προς την περιφέρεια
της Ευρώπης.
δ) Όταν η… πείνα της Κίνας για προϊόντα ενδιάμεσης και
τελικής κατασκευής υποχώρησε μετά την κρίση του ευρώ, μειώνοντας τη
ζήτηση για γερμανικά αγαθά στη νότια Ευρώπη.
Οι Γερμανοί
πλέον συμβιβάζονται με την κατάρρευση του οικονομικού τους μοντέλου και
αρχίζουν να βλέπουν μέσα από το πολύπλευρο Μεγάλο Ψέμα που επαναλάμβαναν
οι ελίτ τους για τρεις δεκαετίες: τα δημοσιονομικά πλεονάσματα δεν ήταν
αποτέλεσμα σύνεσης, αλλά μάλλον μια μνημειώδης αποτυχημένη προσπάθεια,
κατά τη διάρκεια μακρών περιόδων εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων, για
επενδύσεις σε καθαρή ενέργεια, υποδομές ζωτικής σημασίας και στις δύο
κρίσιμες τεχνολογίες του μέλλοντος: μπαταρίες και τεχνητή νοημοσύνη.
Η εξάρτηση της Γερμανίας από το ρωσικό φυσικό αέριο και την κινεζική ζήτηση δεν ήταν ποτέ βιώσιμη.
Και αυτά δεν είναι απλά σφάλματα που μπορούν να επουλωθούν ή να κουκουλωθούν.
Ο ισχυρισμός ότι το γερμανικό μοντέλο ήταν συμβατό με τη νομισματική ένωση της Ευρώπης εκτίθεται επίσης ως ψευδής.
Ελλείψει
δημοσιονομικής και πολιτικής ένωσης, η ΕΕ πάντα θα επιβαρύνει τις
κυβερνήσεις, τις τράπεζες και τις εταιρείες του Club Med, με απλήρωτα
χρέη, τα οποία τελικά θα αναγκάζουν την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να
επιλέξει μεταξύ να αφήσει το ευρώ να πεθάνει και να διογκώσει το
ευρωπαϊκός χρέος...».
Πώς αντιλαμβάνονται το… σήμερα οι Γερμανοί
«Οι
Γερμανοί παρατηρούν μια ΕΚΤ σε σύγχυση, που από τη μια θέλει να αυξήσει
σημαντικά τα επιτόκια και από την άλλη αν το κάνει θα οδηγήσει κάποιες
οικονομίες στην… έκρηξη.
Αν και δεν θα έπρεπε ποτέ να ήταν δουλειά
της να σώσει το ευρώ από τα ελαττωματικά θεμέλιά του, οι Γερμανοί
μπορούν να δουν τώρα ότι οι πολιτικοί τους είπαν ψέματα ότι το
οικονομικό τους μοντέλο θα μπορούσε να επιβιώσει από την κρίση του 2008
όσο άλλες χώρες της ευρωζώνης εφάρμοζαν αρκετή λιτότητα.
Κάποτε,
κάποιοι από εμάς επικρίναμε την ιδέα ότι κάθε χώρα της ευρωζώνης πρέπει
να γίνει σαν τη Γερμανία, αντιτάχθηκαμε στο και υποστηρίξαμε ότι το
γερμανικό μοντέλο λειτουργούσε μόνο επειδή κανείς άλλος δεν το είχε
υιοθετήσει.
Σήμερα, με το τέλος του φθηνού φυσικού αερίου
και τον νέο ψυχρό πόλεμο της Αμερικής με την Κίνα, το γερμανικό μοντέλο
χρησιμοποιείται ακόμη και για τη Γερμανία.
Ναι, οι γερμανικές εξαγωγές θα ανακάμψουν, με τη βοήθεια του φθηνού ευρώ.
Η Volkswagen θα πουλήσει πολύ περισσότερα ηλεκτρικά αυτοκίνητα μόλις αποκατασταθούν οι αλυσίδες εφοδιασμού.
Η BASF θα ανακάμψει, μόλις εξασφαλιστούν οι προμήθειες ενέργειας.
Αυτό
όμως που δεν θα επιστρέψει είναι το γερμανικό μοντέλο είναι: Ένα μεγάλο
μέρος των εσόδων της Volkswagen θα πάει στην Κίνα, από όπου προέρχονται
οι τεχνολογίες μπαταριών, και τα βουνά αξίας θα μετατοπιστούν από τη
χημική βιομηχανία σε τομείς που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη.
Κάποιοι Γερμανοί φίλοι εναποθέτουν τις ελπίδες τους στην πτώση του ευρώ για να αποκαταστήσουν την υγεία του γερμανικού μοντέλου.
Δεν
θα υπάρξει. Οι χώρες με χαμηλές αποταμιεύσεις με διαρθρωτικό εμπορικό
έλλειμμα, όπως η Ελλάδα ή η Γκάνα, επωφελούνται από την υποτίμηση.
Οι
χώρες υψηλών αποταμιεύσεων με διαρθρωτικό εμπορικό πλεόνασμα δεν το
κάνουν – το μόνο που συμβαίνει είναι ότι οι φτωχότεροι εγχώριοι
καταναλωτές.
Mήνυμα προς τους φίλους
Το μήνυμά μου προς τους Γερμανούς φίλους είναι απλό: Σταματήστε το πένθος.
Κόψτε την άρνηση, τον θυμό, τις διαπραγματεύσεις και την κατάθλιψη και ξεκινήστε να σχεδιάζετε ένα νέο οικονομικό μοντέλο.
Σε αντίθεση με τους Έλληνες, εξακολουθείτε να έχετε αρκετή κυριαρχία για να το κάνετε χωρίς την άδεια των πιστωτών.
Αλλά πρώτα πρέπει να επιλύσετε ένα κρίσιμο πολιτικό δίλημμα:
Θέλετε η Γερμανία να διατηρήσει την πολιτική και δημοσιονομική κυριαρχία;
Αν ναι, το νέο σας μοντέλο δεν θα λειτουργήσει ποτέ σε αυτήν την ευρωζώνη μας.
Εάν
δεν θέλετε να επιστρέψετε στο γερμανικό μάρκο, χρειάζεστε ένα μοντέλο
ενσωματωμένο σε μια πλήρη, δημοκρατική ευρωπαϊκή ομοσπονδία.
Οτιδήποτε άλλο θα συνεχίσει το Μεγάλο Ψέμα με το οποίο τώρα οδυνηρά συμβιβάζεστε.
www.bankingnews.gr
