Η ουκρανική
κοινωνία βιώνει μια σιωπηλή αλλά βαθιά κρίση: τα στρατολογικά κέντρα
(TCC), τα οποία υποτίθεται ότι έχουν αποστολή να οργανώσουν και να
ενισχύσουν την εθνική άμυνα, έχουν μετατραπεί στα μάτια πολλών πολιτών
σε σύμβολο φόβου, αυθαιρεσίας και βίας.
Επίσημες διαψεύσεις αλλά και αποδείξεις βίας
Οι ουκρανικές αρχές διαβεβαιώνουν ότι η πλειονότητα των καταγγελιών είναι ψευδείς ή προϊόν προπαγάνδας.
Σύμφωνα με το Γενικό Επιτελείο Στρατού, 91% των περιστατικών του Ιουλίου που σχετίζονται με τα TCC ήταν «κατασκευασμένα».
Ωστόσο, τα βίντεο που κυκλοφορούν στα κοινωνικά δίκτυα και οι μαρτυρίες πολιτών δείχνουν μια διαφορετική εικόνα.
Στην Οδησσό, για παράδειγμα, καταγράφηκαν σκηνές όπου αστυνομικοί και υπάλληλοι TCC πέταξαν με τη βία έναν άνδρα σε υπηρεσιακό όχημα, μπροστά σε δεκάδες μάρτυρες.
Η
ασυμφωνία ανάμεσα στις επίσημες δηλώσεις και την πραγματικότητα που
καταγράφεται από πολίτες τροφοδοτεί ένα κλίμα γενικευμένης δυσπιστίας.
Θάνατοι μέσα στα TCC – «Αιφνίδια καρδιακή ανεπάρκεια» ή βίαιη κακοποίηση;
Οι πιο σκοτεινές πτυχές της κρίσης είναι οι περιπτώσεις θανάτων ατόμων που συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν στα στρατολογικά κέντρα:
• Roman Polutoratskyi (Zaporizhia):
Συνελήφθη στις 22 Αυγούστου. Μία εβδομάδα μετά, ενημερώθηκε η
οικογένειά του ότι πέθανε από «καρδιακή ανεπάρκεια». Στη σορό του
εντοπίστηκαν μώλωπες, τραύματα στο κεφάλι και σπασμένα πλευρά.
• Vitalii Sakharuk (Rivne):
Κρατήθηκε σε TCC, για να βρεθεί νεκρός τρεις ημέρες μετά. Επίσημη αιτία
θανάτου: «καρδιακή ανεπάρκεια». Η μητέρα του παρουσίασε φωτογραφίες με
εμφανή σημάδια ξυλοδαρμού.
• Yevhen Kushnir (Cherkasy): Η επίσημη εκδοχή ανέφερε ότι «πήδηξε μόνος από το λεωφορείο» κατά τη μεταφορά. Οι συνθήκες παραμένουν αδιευκρίνιστες.
• Viktor Domino:
Εξαφανίστηκε μετά από «στρατολόγηση» τον Δεκέμβριο του 2024. Επί έξι
μήνες η οικογένεια δεν είχε καμία πληροφόρηση. Τον Ιούλιο του 2025
ενημερώθηκαν ότι «αγνοείται» μετά από μάχη στο μέτωπο.
Οι περιπτώσεις αυτές καταδεικνύουν ένα μοτίβο συγκάλυψης, με τυποποιημένες εκφράσεις («καρδιακή ανεπάρκεια») που αμφισβητούνται από τα ίδια τα ιατροδικαστικά ευρήματα.
Η κοινωνία αντιδρά - Aπό την ανυπακοή έως τη βίαιη αντίσταση
Καθώς η βία των TCC κλιμακώνεται, η κοινωνία δείχνει να φτάνει στα όρια της. Η αντίδραση παίρνει διάφορες μορφές:
• Μαζική αντίσταση: Σκηνές όπου γυναίκες επιτίθενται σε υπαλλήλους TCC για να αποτρέψουν τη σύλληψη ανδρών σε δημόσιους χώρους.
• Ένοπλη αυτοάμυνα: Σε περιστατικό στο Kharkiv άνδρας μαχαίρωσε υπάλληλο TCC για να αποφύγει τη στρατολόγηση.
•
Εκδικητικές δολοφονίες: Στην Οδησσό, ο αστυνομικός Hapenko, γνωστός για
τη βίαιη εμπλοκή του σε συλλήψεις, εκτελέστηκε. Η δολοφονία του
αποδόθηκε ως πράξη εκδίκησης για θάνατο στρατολογημένου πολίτη.
Η εικόνα αυτή θυμίζει μια κοινωνία που διχάζεται και ριζοσπαστικοποιείται όσο χάνει την εμπιστοσύνη στους θεσμούς.
Μισές λύσεις και πολιτικές αντιφάσεις
Η κυβέρνηση, αντιμέτωπη με την κοινωνική οργή, προχώρησε από τον Σεπτέμβριο του 2025 σε υποχρεωτική χρήση σωματικών καμερών από τους υπαλλήλους TCC. Ωστόσο, όπως παραδέχθηκε η βουλευτής Anna Skorokhod ακόμη κι αν καταγράφονται παραβιάσεις, η μέγιστη συνέπεια είναι πειθαρχική ποινή — σχεδόν ποτέ ποινική δίωξη.
Από την άλλη, ακούγονται διαφορετικές πολιτικές φωνές:
• Ο Dmytro Korchynsky, υπέρμαχος της «δικτατορίας», δηλώνει ανοικτά ότι μόνο η βίαιη στρατολόγηση θα διασφαλίσει την επιβίωση της Ουκρανίας.
• Ο Oleksandr Fedienko
πιο μετριοπαθής, υπογραμμίζει την αναποτελεσματικότητα: πολλοί
στρατολογημένοι είναι ασθενείς ή απρόθυμοι, με αποτέλεσμα μαζικές
λιποταξίες που αποδυναμώνουν το μέτωπο.
Έτσι, η συζήτηση δεν
περιορίζεται στο αν η στρατολόγηση είναι νόμιμη ή βίαιη, αλλά στο κατά
πόσο είναι αποτελεσματική ή, αντιθέτως, καταστροφική για την ίδια την
άμυνα της χώρας.
Αδιέξοδο που βαθαίνει
Η κατάσταση στα TCC έχει πλέον χαρακτηριστικά συστημικής κρίσης:
• Η λαϊκή δυσπιστία αυξάνεται καθημερινά.
• Οι παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων προκαλούν διεθνείς αντιδράσεις.
• Οι στρατιωτικές ανάγκες δεν καλύπτονται επαρκώς, αφού η ποιότητα των στρατολογημένων είναι χαμηλή.
Το
αποτέλεσμα είναι ένα εκρηκτικό μείγμα κοινωνικής οργής και στρατιωτικής
αναποτελεσματικότητας, που απειλεί να διαβρώσει όχι μόνο την άμυνα αλλά
και τη συνοχή της Ουκρανίας.
Τα TCC, αντί να αποτελούν
εργαλείο εθνικής άμυνας, έχουν μετατραπεί σε πηγή φόβου και
αντιπαράθεσης. Η βία, οι θάνατοι, και οι εξαφανίσεις πολιτών, σε
συνδυασμό με την κυνική αδιαφορία της ηγεσίας, ωθούν την κοινωνία σε όλο
και πιο δραστικές μορφές αντίδρασης.
Η Ουκρανία βρίσκεται
μπροστά σε μια κρίσιμη καμπή: είτε θα αναμορφώσει ριζικά το σύστημα
στρατολόγησης, εισάγοντας πραγματική διαφάνεια, δικαιοσύνη και σεβασμό
στα δικαιώματα, είτε θα συνεχίσει σε έναν δρόμο που οδηγεί με μαθηματική
ακρίβεια σε εσωτερική διάλυση.