Το ημερολόγιο γράφει 12 Ιανουαρίου 1828. Στον καθεδρικό Ναό της Παναγίας στην Αίγινα στέκονται δίπλα δίπλα δύο άνδρες: Ο Ιωάννης Καποδίστριας και ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας και ο γιος του «βασιλιά της Μάνης» Γεώργιος Μαυρομιχάλης.
Η Ελλάδα μπορεί να ήταν μικρή σε έκταση, αλλά τα πολιτικά της πάθη ήταν μεγάλα.
Ο Καποδίστριας άφησε τα αξιώματα στη Ρωσία όπου έφθασε να γίνει υπουργός Εξωτερικών για να υπηρετήσει τη πατρίδα του. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνηςστα απομνημονεύματά του διεκδικεί την ιδέα της πρόσκλησής του στην Ελλάδα, αν και αρχικά δεν ήταν υπέρ αυτής της ιδέας. Όταν άλλαξε γνώμη έπεισε τον Άγγλο μοίραρχο Χάμιλτον και τον Στάμφορντ Κάνινγκ.
Οι Άγγλοι δεν είδαν την εκλογή του με καλό μάτι. Θεωρούσαν ότι στα επτά χρόνια που θα διαρκούσε η θητεία του θα επηρεαζόταν από τη Ρωσία και τον Τσάρο. Ο Καποδίστριας γνωρίζοντας τα προβλήματα της χώρας που αναλάμβανε να κυβερνήσει προσπάθησε να πάρει εγγυήσεις από τις Μεγάλες Δυνάμεις. Ξεκίνησε από τη Λονδίνο, αλλά η υποδοχή ήταν ψυχρή. Άλλωστε την ίδια μέρα κηδευόταν ο Τζόρτζ Κάνινγκ. Ακολούθησε το Παρίσι και δέκα μήνες μετά την εκλογή του έφθανε, επιτέλους, στο Ναύπλιο στις 18 Ιανουαρίου 1928 και τέσσερις μέρες αργότερα πήγε στην Αίγινα, την τότε πρωτεύουσα του κράτους.
Κράτος που δεν είναι… κράτος
Βρήκε ένα κράτος σε αποσύνθεση, ή σωστότερα ένα κράτος που ποτέ δεν είχε αποκτήσει θεσμούς και ισχυρή διοίκηση. Τουρκικά στρατεύματα υπήρχαν ακόμα μέσα στα όρια του, οι μάχες δεν είχαν σταματήσει, η πειρατεία απειλούσε την τροφοδοσία της χώρας, εμφύλιες διαμάχες ξεσπούσαν με πρώτη ευκαιρία.
Στρατός δεν υπήρχε. Προσπάθησε να μετατρέψει τα άτακτα αποσπάσματα σε ενιαία στρατιωτική δύναμη, ενώ τα ιδιόκτητα πλοία των καραβοκύρηδων τα μετέτρεψε σε Πολεμικό Στόλο.
Κατάλαβε ότι δεν μπορούσε να διοικήσει δημοκρατικά μια χώρα που είχε πίσω της 400 χρόνια σκλαβιάς και ένα διοικητικό σύστημα απολυταρχικό που κατευθυνόταν από τον Σουλτάνο. Σε αυτό ήταν σαφέστατες οι επιρροές του κι από την Τσαρική Ρωσία όπου υπήρχε παντελής έλλειψη Δημοκρατίας. Θεωρούσε ότι σε πρώτη φάση θα έπρεπε να υπάρχει Δεσποτεία, να λειτουργήσουν οι θεσμοί κι έπειτα να αποφασίζει ο λαός για το μέλλον του. Άλλωστε για το μέλλον δεν αποφάσιζε ούτε ο λαός, ούτε η κυβέρνηση, αλλά οι Μεγάλες Δυνάμεις που ήταν εγγυήτριες της δημιουργίας του.
Επί των ημερών του τερματίστηκαν οι μάχες με τους Τούρκους με την νικηφόρα μάχη της Πέτρας (Σεπτέμβριος 1829), ενώ λίγο έλειψε στο νέο ελληνικό κράτος να περιληφθούν η Σάμος και η Κρήτη. Ενώ συμφώνησαν σε αυτό οι πρεσβευτές των Μεγάλων Δυνάμεων, υπαναχώρησαν οι κυβερνήσεις τους.
Προσπάθησε να περιορίσει τα προνόμια που είχαν δοθεί σε διάφορους τοπάρχες από τους Τούρκους, είχαν διατηρηθεί στη διάρκεια της Επανάστασης, αλλά δεν μπορούσαν να γίνουν αποδεκτά σε μια ανεξάρτητη χώρα. Αυτό δημιούργησε συγκρούσεις, εντάσεις στις οποίες ρόλο έπαιξαν και οι Μεγάλες Δυνάμεις. Άγγλοι και Γάλλοι δεν τον έβλεπαν ως Κυβερνήτη της Ελλάδας, αλλά ως Υπουργό Εξωτερικών του Τσάρου. Κι ας είχε αρνηθεί την οικονομική αποζημίωση της Ρωσίας όπως επίσης μισθό από το κράτος.
Η βεντέτα που οδήγησε στη δολοφονία του
Το 1830 ξέσπασε ανταρσία στη Μάνη με ηγέτη τον Τζανή Μαυρομιχάλη, αδελφό του Πετρόμπεη. Ο τελευταίος μπήκε σε περιορισμό στο Ναύπλιο, ενώ είχε ζητήσει να πάει στη Μάνη για να ηρεμήσει τα πνεύματα. Η απόπειρά του να διαφύγει με Αγγλικό πολεμικό έκανε ακόμα πιο δύσκολη την κατάσταση.
Η απόφαση πάρθηκε: Εκδίκηση, δηλαδή βεντέτα.
Ο Κωνσταντής και ο Γιώργης Μαυρομιχάλης, αδελφός και γιος του Πετρόμπεη αντίστοιχα ανέλαβαν να πάρουν το αίμα τους πίσω.
Στις 27 Σεπτεμβρίου μαχαίρωσαν και πυροβόλησαν τον πρώτο Κυβερνήτηέξω από την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα στο Ναύπλιο.
Ο Γιώργης Μαυρομιχάλης τον πλησίασε και του έμπηξε ένα μαυρομάνικο μαχαίρι στην κοιλιά. Ο Καποδίστριας τραυματισμένος οπισθοχώρησε, αλλά πίσω του ο Κωνσταντής Μαυρομιχάλης έβγαλε το πιστόλι του και πυροβόλησε. Μαζί τους ο αστυνομικός Ιωάννης Καραγιάννης που πυροβόλησε αλλά αστόχησε. Αμέτοχος έμεινε ο τέταρτος, επίσης αστυνομικός Ανδρέας Γεωργίου.
Ο Κρητικός σωματοφύλακας Γιώργος Κοζώνης που είχε χάσει το χέρι του στην αγώνα για την ανεξαρτησία του νησιού του πυροβόλησε τον Κωνσταντή που τον αποτελείωσε ο Ταγματάρχης Χρήστος Φωτομάρας. Την ώρα που ο Κυβερνήτης ξεψυχούσε ο Γιώργης Μαυρομιχάλης κατέφυγε στο σπίτι του Γάλλου πρέσβη. Το εξοργισμένο πλήθος το κύκλωσε κι απειλούσε να βάλει φωτιά. Τελικά παραδόθηκε στις αρχές. Δικάστηκε, καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε λίγες μέρες αργότερα. Το πτώμα του Κωνσταντή πετάχτηκε στη θάλασσα.
Ο ρόλος των ξένων και η ομολογία του Πετρόμπεη
Υπάρχουν στοιχεία που εμπλέκουν τη Γαλλία στη δολοφονία του Κυβερνήτη με την Αγγλία να γνωρίζει, αλλά να μην αντιδρά.
Χρόνια αργότερα, το 1840 ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, ακούγοντας κάποιον να κατηγορεί τον Καποδίστρια, φέρεται να είπε: «Δεν μετράς καλά φιλόσοφε … Ανάθεμα στους Αγγλογάλλους που ήσαν η αιτία κι εγώ έχασα τους δικούς μου, και το Έθνος έναν άνθρωπο που δε θα τονε ματαβρεί, και το αίμα του με παιδεύει ως τώρα …».
