Επανάσταση Trump, τέλος στο δόγμα Reagan...

 O Trump αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο οι ΗΠΑ αντιλαμβάνονται τόσο το επιχειρείν όσο και το παγκόσμιο εμπόριο καθώς συνεχίζει την προσπάθεια της ανάκτησης της οικονομικής κυριαρχίας των ΗΠΑ.
Μετά την επιβολή ανταποδοτικών δασμών προκειμένου να μειωθεί

το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ, ο Λευκός Οίκος επιχειρεί να αποκτήσει συμμετοχή σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε στρατηγικούς τομείς της οικονομίας όπως η παραγωγή ημιαγωγών (όλο τον τεχνολογικό κύκλο, από το λογισμικό για τα chips νέας γενιάς μέχρι τις πρώτες ύλες) και οι εφοδιαστικές αλυσίδες κρίσιμων για αμυντικά projects σπάνιων γαιών και εν γένει για την αλυσίδα εφοδιασμού πρώτων υλών.
Αγοράζοντας επιχειρήσεις, η κυβέρνηση των ΗΠΑ γίνεται ο μέτοχος πρώτης καταφυγής.

Το κρατικό επενδυτικό fund

O σύμβουλος του Trump, Kevin Hassett, αποκάλεσε τη συμφωνία του Trump να αποκτήσει μερίδιο σε εταιρείες ως «προκαταβολή για ένα κρατικό επενδυτικό fund» (αντίστοιχο με αυτό της Νορβηγίας) («downpayment on a sovereign wealth fund»), αποκαλύπτοντας πόσο σοβαρά αντιμετωπίζουν την οικοδόμηση ενός αμερικανικού κρατικού fund με μετοχές σε επιχειρήσεις (αλλά και κρυπτονομίσματα).
Με τη στροφή προς τον νέο προστατευτισμό— η κυβέρνηση Trump δηλώνει τώρα ότι σχεδιάζει να αποκτήσει ιδιοκτησία σε ακόμη περισσότερες αμερικανικές εταιρείες.
Ιδιοκτησία που χρηματοδοτείται από τους φορολογούμενους και το εθνικό χρέος, αλλά κυρίως πρόκειται για μια μέθοδο δίνει στον Λευκό Οίκο πολύ πιο άμεσο έλεγχο στις επιχειρήσεις.

H οικονομική σκέψη «έξω από το κουτί»

Αυτή η πρακτική αποτελεί αντιστροφή της πολιτικής των Ρεπουμπλικάνων που όμνυαν στην ελεύθερη αγορά και αναδεικνύει πώς η διοίκηση Trump II σκέφτεται  σκέφτεται «έξω από το κουτί».
Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση έχει ήδη αποκτήσει μερίδια σε ιδιωτικές εταιρείες και κατά το παρελθόν, αλλά μόνο σε εξαιρετικές περιστάσεις, όπως κατά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008/2009 στο πλαίσιο των προγραμμάτων διάσωσης.
Ο Hassett είπε: «Είμαι βέβαιος ότι κάποια στιγμή θα υπάρξουν περισσότερα deals, αν όχι σε αυτόν τον κλάδο, σε άλλους κλάδους…».
Έχει επίσης δηλώσει: «Απολύτως δεν ενδιαφερόμαστε να διαλέγουμε νικητές και ηττημένους». Ωστόσο, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι πλέον ο μεγαλύτερος μεμονωμένος μέτοχος της Intel. Η κυβέρνηση απέκτησε επίσης μια «χρυσή μετοχή» στην U.S. Steel ως μέρος της έγκρισης της συγχώνευσής της με την ιαπωνική Nippon Steel.

Ο Trump είπε επίσης ότι διαπραγματεύτηκε με τον CEO της Nvidia, Jensen Huang, ώστε οι ΗΠΑ να λαμβάνουν το 15% των εσόδων του κατασκευαστή ημιαγωγών από ορισμένους επεξεργαστές που πωλούνται στην Κίνα.
Έχει, επίσης, παρόμοια συμφωνία με την ανταγωνίστρια AMD.

Ο απεχθής σοσιαλισμός και οι Ρεπουμπλικάνοι

Η νέα πολιτική του Trump ξεδιπλώνεται —το είδος της άμεσης κρατικής ανάμειξης στις επιχειρήσεις που οι συντηρητικοί κάποτε χαρακτήριζαν ως απεχθή σοσιαλισμό — και θα δώσει στην εκτελεστική εξουσία πιο άμεσο έλεγχο σε περισσότερες εταιρείες, καθιστώντας την κυβέρνηση των ΗΠΑ τον «μεγαλύτερο μέτοχο».
Ο ισχυρισμός του Hassett ότι η κυβέρνηση δεν διαλέγει νικητές και ηττημένους προσπαθεί να προλάβει τις αντιρρήσεις για τον έλεγχο του κράτους επί της οικονομίας: το λέει επειδή ξέρει ότι έτσι λειτουργεί και γνωρίζει ότι αυτό είναι το πρώτο πράγμα που περνά από το μυαλό πολλών συντηρητικών.
Δεν πρόκειται να αγοράσεις το 10% μιας μεγάλης επιχείρησης και να μην προσπαθήσεις να την κάνεις νικήτρια – ζήτημα είναι η αλλαγή οικονομικού παραδείγματος.
Είναι αδύνατο να πιστέψει κανείς ότι η κυβέρνηση θα αποκτήσει καθεστώς βασικού μετόχου σε πολλές εταιρείες και ο Trump δεν θα χρησιμοποιήσει αυτήν τη δύναμη για να ασκήσει έλεγχο, δεδομένου πόσες φορές έχει ήδη προσπαθήσει να ελέγξει τις επιχειρήσεις με απειλές άμεσων κυρώσεων, απώλειας αδειών ή με το απλό χτύπημα της φήμης τους από το βήμα του Προέδρου.

Αλλάζουν οι κανόνες του παιχνιδιού

Επιπλέον, όλοι ξέρουμε ότι ο Trump μισεί τους ηττημένους, οπότε σίγουρα δεν θα επιλέξει ηττημένους — μόνο νικητές.
Με το Υπουργείο Οικονομικών και την αυξανόμενη επιρροή του πάνω στη Fed, μπορεί τώρα να ρίχνει τεράστια ποσά για να πάρει τον έλεγχο των «νικητών» όπως αυτός τους ορίζει.
Αποκαλύπτοντας τη λαχτάρα του για περισσότερες τέτοιες «σπουδαίες νέες συμφωνίες», ο Trump είπε: «Ελπίζω να έχουμε πολλές ακόμα περιπτώσεις σαν το μερίδιο στην Intel».
Φυσικά το ελπίζει, γιατί πάντα επιδιώκει περισσότερη προεδρική εξουσία.
Οι συντηρητικοί – όπως τους ξέραμε - είναι νεκροί
Ο προστατευτισμός, η βιομηχανική πολιτική και η κρατική ιδιοκτησία — όλα κάποτε φόβητρα για τους συντηρητικούς — έχουν γίνει επίσημο δόγμα στο ρεπουμπλικανικό κόμμα υπό τους MAGA.
Όλα αυτά ήταν το αντίθετο από τις συντηρητικές πεποιθήσεις για μια υγιή οικονομία και αντίθετα προς τις απόψεις τους για τη μεγάλη, παρεμβατική κυβέρνηση.
Είναι όμως διαφορετικό όταν αυτοί, και όχι οι Δημοκρατικοί, αποκτούν εξουσία μεγαλώνοντας το κράτος.
Η συντηρητική ορθοδοξία κάποτε υποστήριζε ότι η ελεύθερη αγορά ήταν το κλειδί για την οικονομική επιτυχία της Αμερικής.
Σε αυτήν την άποψη, ο Milton Friedman ήταν ο αμερικανικός προφήτης του laissez-faire και της υπερπαγκοσμιοποίησης μετά τη δεκαετία του 1990.
Η Σοβιετική Ένωση ήταν το σκληρό, παραλυτικό αντι-παράδειγμα.

Ο Ronald Reagan αποτύπωσε το συναίσθημα των Ρεπουμπλικανών όταν είπε: «Οι εννέα πιο τρομακτικές λέξεις στην αγγλική γλώσσα είναι: ‘Είμαι από την κυβέρνηση και ήρθα να βοηθήσω’».
Αυτό δεν αποτυπώνει το πώς αντιμετωπίζει την πραγματικότητα ο Πρόεδρος Trump — ούτε το κόμμα του – προχωρεί σε μια ρήξη με την παράδοση του Reagan.
Ο πρόεδρος χρησιμοποιεί δασμούς για να ενισχύσει τις αμερικανικές επιχειρήσεις.
Ρεπουμπλικανοί στο Κογκρέσο υποστηρίζουν κυβερνητικές επιδοτήσεις για να ενισχύσουν τη βιομηχανία.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες παίρνουν μερίδιο 10% στην Intel και 15% από τις πωλήσεις της Nvidia, και ο Trump θέλει να αντικαταστήσει τους ανθρώπους που διοικούν τη Federal Reserve

Στο επίκεντρο η πυρηνική ενέργεια

Η κίνηση της διοίκησης του Trump να αποκτήσει μερίδια σε εταιρείες σε διάφορους κλάδους ενδέχεται σύντομα να έχει νέο στόχο — την πυρηνική ενέργεια.
Σε αναφορά την περασμένη εβδομάδα, οι αναλυτές της Compass Point υπό την καθοδήγηση της Whitney Stanco ανέφεραν ότι η πρόσφατη δημιουργία ενός νέου consortium για πυρηνικό καύσιμο από το Υπουργείο Ενέργειας ανοίγει τον δρόμο για την κυβέρνηση του Trump να αποκτήσει μερίδια σε εταιρείες ως μέρος της προσπάθειας της κυβέρνησης να δημιουργήσει μια εγχώρια προμήθεια εμπλουτισμένου ουρανίου, του κρίσιμου καυσίμου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας.
«Δεδομένου ότι η βιομηχανία πυρηνικών καυσίμων των ΗΠΑ ενδιαφέρεται για περίπου 3,4 δισεκατομμύρια δολάρια χρηματοδότησης από τις ομοσπονδιακές επιχορηγήσεις της εποχής Biden, πιστεύουμε ότι ενδέχεται να αποτελέσει στόχο για μελλοντικές συμφωνίες της διοίκησης Trump», έγραψε η Stanco.
Η Υπηρεσία Πυρηνικής Ενέργειας του Υπουργείου Ενέργειας αναμένεται να συνεργαστεί με παράγοντες της βιομηχανίας τις επόμενες εβδομάδες για να προσδιορίσει συμμετέχοντες και μακροπρόθεσμους στόχους.
Η διοίκηση Trump έχει ήδη ανακοινώσει συμφωνίες με την Intel (INTC) και τον παραγωγό σπανίων γαιών MP Materials (MP), οι οποίες περιλάμβαναν την υποστήριξη από την κυβέρνηση για μεγάλα εσωτερικά κατασκευαστικά έργα..
Η Stanco θεωρεί την Centrus Energy (LEU), με έδρα το Bethesda, Md, ως πιθανό αποδέκτη κρατικής υποστήριξης, καθώς είναι η μοναδική εγχώρια εταιρεία που παράγει εμπλουτισμένο ουράνιο με συμβόλαιο του Υπουργείου Ενέργειας.
Οι μετοχές της Centrus έχουν αυξηθεί πάνω από 180% από την αρχή της χρονιάς.
Η BWX Technologies (BWXT), μια εταιρεία από το Lynchburg, Va, με κεφαλαιοποίηση 15 δισεκατομμυρίων δολαρίων, βρίσκεται επίσης στη λίστα της αναλύτριας.
Η μετοχή της έχει κερδίσει 45% από την αρχή της χρονιάς.

Ασφαλεια και τεχνητή νοημοσύνη

Ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας ανανέωσε τις ανησυχίες για την εθνική ασφάλεια γύρω από την πυρηνική ενέργεια, καθώς ο εμπλουτισμός ουρανίου έχει μεταφερθεί ολοένα και περισσότερο στο εξωτερικό.
Εν τω μεταξύ, η αυξανόμενη ζήτηση ενέργειας λόγω της έκρηξης στην τεχνητή νοημοσύνη (AI) έχει εντείνει το ενδιαφέρον για την πυρηνική ενέργεια, καθώς συμφωνίες μεταξύ των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών και των παρόχων πυρηνικής ενέργειας έχουν στρέψει τα φώτα του ενδιαφέροντος στον τομέα.
Οι παροχείς πυρηνικής ενέργειας Constellation Energy (CEG) και Vistra (VSTR) έχουν αυξηθεί περισσότερο από 35% από την αρχή της χρονιάς λόγω της αισιοδοξίας για αυξανόμενη ζήτηση ενέργειας από τα κέντρα δεδομένων.
Στο πυρηνικό εργοστάσιο της Constellation στο Three Mile Island, που ονομάζεται Crane Clean Energy Center, κοντά στο Middletown, Pa, οι πύργοι ψύξης αντανακλώνται στον ποταμό Susquehanna κατά την ανατολή του ηλίου την Τετάρτη, 25 Ιουνίου 2025. (Φωτογραφία από Ted Shaffrey της AP)

Διεθνής πρακτική

Και ενώ η συμφωνία υψηλού προφίλ με την Intel θεωρείται ως μια καινοτόμος ρύθμιση, η Stanco σημειώνει ότι η κρατική ιδιοκτησία στην παραγωγή πυρηνικών καυσίμων δεν είναι ασυνήθιστη στον κόσμο.
Στις ΗΠΑ, μεγάλο μέρος της προμήθειας εμπλουτισμένου ουρανίου προέρχεται από την Urenco, της οποίας η ιδιοκτησία είναι μοιρασμένη μεταξύ της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ολλανδίας, μαζί με γερμανικές υπηρεσίες κοινής ωφέλειας.
Εν τω μεταξύ, η Γαλλία κατέχει το 90% της Orano, μιας κύριας εταιρείας εμπλουτισμού που επιδιώκει να επεκταθεί στις ΗΠΑ.
«Επομένως, μπορούμε να κατανοήσουμε πώς η κυβέρνηση Trump μπορεί να θέλει να ασκήσει επιρροή μέσω της ενδεχόμενης χρηματοδότησης, και στην περίπτωση της Urenco ή της Orano, ακόμη και μέσω εμπορικών ή άλλων κυρίαρχων διαπραγματεύσεων, για να επιδιώξει περισσότερη αμερικανική ιδιοκτησία στη νέα εγχώρια παραγωγή πυρηνικών καυσίμων», πρόσθεσε η Stanco.

Το δολάριο στην εποχή του Trump

Οι Αμερικανοί συντηρητικοί κάποτε πίστευαν στη δύναμη ενός ισχυρού δολαρίου.
Οι εξελίξεις αποκαλύπτουν τους τρόπους με τους οποίους ο Trump θέλει να ξαναγράψει την αμερικανική πολιτική, παίρνοντας τον έλεγχο της Fed ώστε να βοηθήσει την κυβέρνηση να αντέξει το διογκωμένο χρέος της, να συνεχίσει τις ελλειμματικές δαπάνες και να υποτιμήσει το δολάριο — όχι ως παρενέργεια, αλλά ως στόχο. Ιδιαίτερα όταν κατέχει το νέο κρυπτονόμισμα που οραματίζεται να αντικαταστήσει το δολάριο, και έχει τη δύναμη να πάρει τον έλεγχο της Federal Reserve.
Δεν υπήρχε σοβαρή ανησυχία όσον αφορά τα κράτη των BRICS ότι θα αντικαθιστούσαν το δολάριο, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, μπορεί σίγουρα να καταρρεύσει γρήγορα από ένα εσωτερικό «νομισματικό πραξικόπημα» που θα καταλάβει την κεντρική τράπεζα, η οποία δημιουργεί και διαχειρίζεται το εθνικό νόμισμα.
Ο Trump έχει ήδη καταφέρει κάτι εντυπωσιακό: έχει ρίξει τη διεθνή αξία του δολαρίου κατά λίγο πάνω από 10% μόνο από την αρχή του έτους και θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι ο Nixon πέτυχε 40% μείωση της αξίας του στις αρχές της δεκαετίας του 1970.
Αυτό μπορεί να αποδοθεί στους δασμούς, οι οποίοι προβλέφθηκε ότι θα διαβρώσουν γρήγορα την αξία του δολαρίου ως παγκόσμιου νομίσματος συναλλαγών.
Αν αποκτήσεις αρκετό έλεγχο πάνω στη Fed, ελέγχεις επίσης τα μέσα που μπορούν να ρίξουν το δολάριο άμεσα μέσω πολιτικής.
Ένας από τους βασικούς οικονομικούς συμβούλους του Trump, ο Stephen Miran, που ίσως διοριστεί να αντικαταστήσει τον τωρινό πρόεδρο της Fed, έχει ήδη καταρτίσει ένα σχέδιο για να μειώσει την ισοτιμία του ως εθνικό νόμισμα, γνωστό ως συμφωνία Mar-a-Lago Accord για την αναδιαπραγμάτευση του χρέους.

Οι κίνδυνοι από το βουνό του χρέους

Επειδή το δολάριο διαπραγματεύεται μέσω αγοράς αμερικανικών ομολόγων, δεν υπάρχει η δυνατότητα να μειωθεί η ζήτηση για δολάρια χωρίς να εκτοξευθεί το εθνικό χρέος με τεράστιες αυξήσεις επιτοκίων.
Εκτός κι αν ελέγχεις αρκετά τη Fed ώστε να την κάνεις απλώς να «νομισματοποιήσει» το χρέος, ρίχνοντας τα επιτόκια μόνιμα στο πάτωμα, που ουσιαστικά σημαίνει να αγοράζει όλα τα ομόλογα του κράτους με την πρόθεση να τα κρατά εκτός αγοράς για πάντα.

Το παράδειγμα οικονομικής πολιτικής στις ΗΠΑ έχει αλλάξει, μένει να δούμε εάν θα δουλέψει, τουλάχιστον με τον τρόπο που επιθυμεί το επιτελείο Trump – σε κάθε περίπτωση οι επιπτώσεις θα είναι παγκόσμιες.

www.bankingnews.gr