Η πρόσφατη έκρηξη του Donald Trump εναντίον του Ρώσου ομολόγου του Vladimir Putin —τον οποίο κατηγόρησε ότι «μας πετάει ένα σωρό ανοησίες» και απείλησε με συντριπτικές κυρώσεις— ίσως να ήταν απλώς ακόμα ένα ξέσπασμα του προέδρου των ΗΠΑ.
Αλλά υπάρχει και ένα τρίτο, πιο ανησυχητικό ενδεχόμενο: οι Ρεπουμπλικάνοι θιασώτες του πολέμου και οι νεοσυντηρητικοί της Ουάσιγκτον, που από την επιστροφή του Trump στον Λευκό Οίκο προσπαθούν να καπηλευτούν την «America First» ατζέντα του, ίσως τώρα αξιοποιούν την ενόχλησή του για τον Putin ως μοχλό πίεσης για μια μακροχρόνια αντιπαράθεση με τη Ρωσία.
Η απογοήτευση Trump και η στασιμότητα των διαπραγματεύσεων για την Ουκρανία
Ο Trump εμφανίζεται απογοητευμένος αλλά δεν εμβαθύνει στην ουσία του ουκρανικού προβλήματος.
Ο
ίδιος πιστεύει πως η Ουκρανία δέχθηκε την προτεινόμενη από τον ίδιο
κατάπαυση του πυρός, αλλά ο Putin την απέρριψε, γεγονός που, στα μάτια
του Trump τον καθιστά κύριο υπαίτιο για τη συνέχιση του πολέμου.
Ωστόσο
ο Αμερικανός πρόεδρος και οι επιτελείς του αρνούνται να εξετάσουν τις
βαθύτερες ρωσικές ανησυχίες για τα θέματα ασφαλείας.
Ο
Putin, έχει στρατηγικό υπολογισμό. Όπως επισημαίνει ο Ted Snider στο
American Conservative, η Ρωσία ενισχύει τη θέση της στο πεδίο της μάχης:
τον Ιούνιο κατέλαβε νέα ουκρανικά εδάφη, απειλεί ζωτικές οδούς
ανεφοδιασμού του Κιέβου και απέκτησε πρόσβαση σε ένα κρίσιμο κοίτασμα
λιθίου. Οι επιθέσεις με πυραύλους και drones αυξάνονται.
Ο Ρώσος πρόεδρος φαίνεται πεπεισμένος ότι τα αιτήματά του —ουδετερότητα της Ουκρανίας, παραχώρηση εδαφών σε Donbass και Κριμαία καθώς και μείωση της δύναμης του ουκρανικού στρατού— επιτυγχάνονται ευκολότερα με τον πόλεμο παρά με τη διπλωματία.
Η παγίδα του «αιώνιου πολέμου» και οι πιέσεις από Δύση
Η συνέχιση του πολέμου, ωστόσο, ενισχύει το στρατόπεδο του διατλαντικού «αιώνιου πολέμου»: οι ηγεσίες σε Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία και την ΕΕ συνολικά, καθώς και τα «γεράκια» και των δύο κομμάτων στις ΗΠΑ, βλέπουν μια παρατεταμένη σύγκρουση ως μέσο ανάσχεσης της Ρωσίας, επισημαίνει σε άρθρο του ο γνωστός γεωπολιτικός αναλυτής Eldar Mamedov.Ο Γερμανός καγκελάριος Friedrich Merz δηλώνει ότι «η διπλωματία με τη Ρωσία έχει εξαντληθεί».
Η ευρωπαϊκή πολεμοχαρής πτέρυγα, φοβούμενη επίθεση κατά του ΝΑΤΟ, προκρίνει τη στρατηγική του «πολέμου μέχρι τον τελευταίο Ουκρανό».
Στις ΗΠΑ, φιλελεύθεροι Δημοκρατικοί, που είναι υπέρ των επεμβάσεων και παραδοσιακά «γεράκια» του χώρου των Ρεπουμπλικάνων επικρίνουν τον Trump, παρουσιάζοντας την υποχώρηση απέναντι στον Putin ως αδυναμία ή ενδοτικότητα.
Από τον πόλεμο του Biden σε μια νέα επιθετική στρατηγική;
Μέχρι πρόσφατα, ο Trump αντιστεκόταν σθεναρά στις πιέσεις.Η πραγματιστική του ανάγνωση έδειχνε πως η Ουκρανία δεν μπορούσε να νικήσει.
Ονομάζοντας τον πόλεμο «ο πόλεμος του Biden», αποστασιοποιούνταν, επιδιώκοντας μια ταχεία έξοδο για να εστιάσει στην Κίνα —την οποία θεωρεί σημαντικότερη απειλή.
Επιπλέον, η εμπλοκή των ΗΠΑ στην Ουκρανία είναι αντιδημοφιλής στη βάση των ψηφοφόρων του κινήματός του (MAGA).
Όμως, οι αεροπορικές επιθέσεις του Trump κατά του Ιράν τον Ιούνιο ίσως σηματοδοτούν μια στροφή.
Παρουσιάζοντας τα χτυπήματα ως αποφασιστικό πλήγμα στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν (παρά την επιμονή της Τεχεράνης στoν εμπλουτισμό ουρανίου), ο Trump μπορεί να υιοθετεί νέα στρατηγική: πρόταση συμφωνίας, αυστηρό χρονοδιάγραμμα και συντριπτική επίθεση σε περίπτωση άρνησης.
Αυτή η «λογική της ισχύος» ίσως τον δελεάζει να εφαρμόσει κάτι αντίστοιχο και με τη Ρωσία.
Ποια είναι τα διαθέσιμα μέσα κατά της Ρωσίας;
Ο άμεσος πόλεμος αποκλείεται λόγω της πυρηνικής αποτροπής της Ρωσίας.
Ούτε ο Biden το τόλμησε, που έχει επενδύσει περισσότερο στην Ουκρανία.
Αντίθετα, προκρίνονται οικονομικές επιθέσεις.
Ο
Ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής Lindsey Graham προωθεί τιμωρητικούς δασμούς
500% σε χώρες που αγοράζουν ρωσικούς υδρογονάνθρακες —πρόταση που
βρίσκει υποστήριξη από τον Trump.
Η εφαρμοσιμότητα και η αποτελεσματικότητα αυτού του μέτρου, όμως, είναι αμφίβολες.
Η Κίνα και η Ινδία είναι οι βασικοί πελάτες ρωσικού πετρελαίου.
Η Κίνα από μόνη της εισάγει 12,5 εκατ. βαρέλια την ημέρα —ποσοστό που καλύπτει πλήρως τις ρωσικές εξαγωγές.
Το Πεκίνο έχει διαμηνύσει ότι δεν μπορεί να επιτρέψει την ήττα της Ρωσίας.
Οι ΗΠΑ, από την άλλη, δεν είναι έτοιμες για εμπορικό πόλεμο με την Κίνα.
Πριν
λίγο καιρό, όταν ο Trump επέβαλε δασμούς 145%, το Πεκίνο απάντησε με
διακοπή εξαγωγών σπάνιων γαιών, κρίσιμων για την αμερικανική βιομηχανία
και άμυνα —και οι ΗΠΑ υποχώρησαν.
Εναλλακτικές οδοί πίεσης: Καύκασος και Κεντρική Ασία - Θανάσιμα παιχνίδια για ΗΠΑ
Μια άλλη προσέγγιση στοχεύει στην απομόνωση της Ρωσίας μέσω διπλωματίας στα σύνορά της.
Η μεσολάβηση της Δύσης μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν
δεν αφορά τόσο την ειρήνη όσο τον παραγκωνισμό της ρωσικής επιρροής
στον Νότιο Καύκασο και τη δημιουργία ενεργειακού διαδρόμου προς την
Κεντρική Ασία, παρακάμπτοντας Ρωσία και Ιράν.
Στην Κεντρική
Ασία, η ΕΕ πραγματοποίησε την πρώτη της σύνοδο κορυφής με τις χώρες της
περιοχής στο Ουζμπεκιστάν, επενδύοντας 10 δισ. ευρώ για την ανάπτυξη του
διαδρόμου Trans-Caspian, που επίσης παρακάμπτει τη Μόσχα.
Ωστόσο, η Ρωσία διατηρεί ισχυρή επιρροή στην περιοχή μέσω ενεργειακών ροών, στρατιωτικών δεσμών και εμβασμάτων μεταναστών.
Η Κίνα, ως άλλος βασικός παίκτης, αντιμετωπίζει με καχυποψία τις δυτικές κινήσεις. 
Ο κίνδυνος εσωτερικής αποσταθεροποίησης και τα εθνοτικά ρήγματα
Η τελευταία –και πιο επικίνδυνη– στρατηγική αφορά την αποσταθεροποίηση της ίδιας της Ρωσίας.
Τα εθνοτικά ρήγματα (όπως στο Dagestan) γίνονται στόχος αμερικανικών φορέων όπως η Επιτροπή Ελσίνκι του Κογκρέσου και think tanks όπως το Hudson Institute, που προωθούν αφηγήματα περί αποικιοκρατικής εκμετάλλευσης.
Η εξέγερση της Wagner το 2023 ενίσχυσε τις ελπίδες για εσωτερική κατάρρευση.
Όμως, τέτοιες εξωτερικές παρεμβάσεις συχνά προκαλούν εθνική συσπείρωση, όχι ανατροπή.
Εάν πιεστεί υπερβολικά, η Ρωσία —είτε με τον Putin είτε με έναν διάδοχό του— δεν θα υποταχθεί.
Αντιθέτως, ενδέχεται να κλιμακώσει, ακόμη και σε επίπεδο πυρηνικής απειλής.
Το παράδοξο Trump: Από πολέμιος των επεμβάσεων πιθανός αρχιτέκτονας νέας σύγκρουσης
Η ειρωνεία είναι οξεία. Ο Trump ανήλθε στην εξουσία κατηγορώντας το κατεστημένο για τους «αιώνιους πολέμους» του Ιράκ και του Αφγανιστάν.
Σήμερα, οι ίδιες παρορμήσεις που τον ανέδειξαν —η επιθυμία για ηγεμονική εικόνα και η απέχθεια για ταπεινώσεις— απειλούν να τον μετατρέψουν σε ακριβώς αυτό που κάποτε σατίριζε.
Αν
υποκύψει στις πιέσεις και επιλέξει την οδό της σύγκρουσης με τη Ρωσία, η
Ιστορία ίσως δεν τον θυμάται ως τον ηγέτη που απέσυρε την Αμερική από
τους πολέμους, αλλά ως εκείνον που άνοιξε τον δρόμο για τον επόμενο.
Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει μόνο έναν δρόμο μπροστά του: Να
επιστρέψει στη βάση του MAGA που τον έστειλε στον Λευκό Οίκο,
προκειμένου να αντλήσει δύναμη και να συγκρουστεί με το Βαθύ Κράτος στις
ΗΠΑ που τον ωθεί στην παγίδα ενός αιώνιου πολέμου με τη Ρωσία.
