Οι
πρόσφατες δηλώσεις της Ύπατης Εκπροσώπου της ΕΕ για την Εξωτερική
Πολιτική, Κάγια Κάλας, προκάλεσαν αμηχανία σε όσους παρακολουθούν τις
ευρωτουρκικές σχέσεις από τη σκοπιά του Διεθνούς Δικαίου και της
ευρωπαϊκής αλληλεγγύης.
Κατά τη διάρκεια τοποθέτησής της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η κ. Κάλας χαρακτήρισε την Τουρκία «πυλώνα ασφαλείας» για την ΕΕ και χαιρέτισε τον ρόλο της στην περιφερειακή διπλωματία. Η ίδια αναφέρθηκε θετικά στην πρόσβαση της Τουρκίας σε ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως το πρόγραμμα SAFE, που προορίζεται για κοινή αμυντική προμήθεια μεταξύ ευρωπαϊκών κρατών και εταίρων.
Πρόκειται για δηλώσεις που φαντάζουν, τουλάχιστον, προκλητικές. Η Τουρκία κατέχει εδώ και 50 χρόνια παράνομα έδαφος κράτους-μέλους της ΕΕ, της Κυπριακής Δημοκρατίας. Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με μια διαφορά ρητορικής ή ερμηνείας· έχουμε στρατιωτική κατοχή, μη αναγνωρισμένο κατοχικό καθεστώς και συνεχή παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων ενός κράτους της Ένωσης.
Πώς, λοιπόν, είναι δυνατόν η Τουρκία να παρουσιάζεται ως «παράγοντας σταθερότητας» και μάλιστα να προτείνεται ως εταίρος για ευρωπαϊκά αμυντικά κονδύλια, όταν η ίδια απειλεί ευθέως την Ελλάδα με casus belli, διατηρεί επεκτατική ρητορική, παραβιάζει εναέριο χώρο και χωρικά ύδατα, και υποσκάπτει την ειρήνη στην Ανατολική Μεσόγειο;
Η απάντηση δεν είναι απλή, αλλά είναι ανησυχητική: στην πράξη, η ΕΕ, για πολλοστή φορά επιλέγει τον τακτικισμό και τον ωφελιμισμό εις βάρος των αρχών της. Χρησιμοποιεί την Τουρκία όταν τη χρειάζεται (είτε για μεταναστευτικό, είτε για γεωπολιτικά παιχνίδια) και κλείνει τα μάτια στις παραβιάσεις του Διεθνούς Δικαίου, ειδικά όταν αφορούν μικρότερα κράτη-μέλη.
Η κ. Κάλας θα έπρεπε να γνωρίζει ότι η αξιοπιστία της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής δεν μετριέται από την ευκολία με την οποία χαϊδεύει τον αυταρχισμό, αλλά από την προσήλωσή της σε αρχές. Και αν δεν γνωρίζει, κάποιος οφείλει να της το θυμίσει: η Τουρκία δεν είναι ούτε παράγοντας σταθερότητας ούτε αξιόπιστος εταίρος ασφαλείας, όσο συνεχίζει να κατέχει ευρωπαϊκό έδαφος και να απειλεί γείτονες με πόλεμο.
