Σε μια ιδιαίτερα τεταμένη περίοδο για τις διεθνείς σχέσεις, Αμερικανοί διπλωμάτες, συνδεδεμένοι με το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα και τον Donald Trump,
επαναφέρουν ένα σχέδιο με ξεκάθαρα ψυχροπολεμικά χαρακτηριστικά: την
απόκτηση
Τι ζητούν οι ΗΠΑ;
Όπως αποκαλύπτει το DefesaNet, η επιχειρηματολογία της Ουάσινγκτον βασίζεται:
• Στο «ιστορικό δικαίωμα επιχειρησιακής επιστροφής» από επενδύσεις που έγιναν κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.
• Στη «συμφωνία στρατιωτικής βοήθειας» Βραζιλίας–ΗΠΑ του 1952, που καταργήθηκε το 1977.
• Στην «τεχνολογική συμφωνία ασφαλείας» του 2019 για τη βάση του Alcântara η οποία επικαλείται ως προηγούμενο.
Ωστόσο, η Συνταγματική διάταξη του 1988 της Βραζιλίας απαγορεύει τη χρήση στρατιωτικών εγκαταστάσεων από ξένες δυνάμεις χωρίς προηγούμενη έγκριση του Κογκρέσου.
Επιπλέον, δεν υφίσταται επιχειρησιακή ανάγκη, καθώς ούτε οι ΗΠΑ ούτε η Βραζιλία βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση.
Πίσω από το διπλωματικό παιχνίδι
Το
αμερικανικό σχέδιο δεν είναι στρατηγικά απαραίτητο, αλλά έχει πολιτικό
χαρακτήρα και στοχεύει στην πρόκληση έντασης, τόσο εντός της Βραζιλίας
όσο και στις σχέσεις της με τους εταίρους στους BRICS, κυρίως τη Ρωσία και την Κίνα.
Πίσω από τις δηλώσεις, φαίνεται ότι η ομάδα Τrump:
• Αντιδρά στην ενίσχυση της Κίνας στη Λατινική Αμερική, η οποία έχει αυξήσει τις εμπορικές και επενδυτικές σχέσεις της.
• Θέλει να υπονομεύσει τις ισχυρές σχέσεις της Βραζιλίας με τους BRICS, ειδικά τώρα που η Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα (BRICS Bank) έχει επικεφαλής τη πρώην πρόεδρο της χώρας Dilma Russef.
• Επιθυμεί να δημιουργήσει εσωτερικό διχασμό στη Βραζιλία μέσω της δεξιάς αντιπολίτευσης, που λατρεύει τον Trump και προσπαθεί να προσελκύσει εθνικιστικό ακροατήριο.
Η απάντηση της κυβέρνησης Lula
Η κυβέρνηση του Luis Inacio Lula da Silva τηρεί σταθερή γραμμή υπεράσπισης της εθνικής κυριαρχίας.
Ο
πρόεδρος απορρίπτει τις πιέσεις της Ουάσινγκτον και δίνει προτεραιότητα
στην πολυπολική προσέγγιση μέσω BRICS και ανεξάρτητων αναπτυξιακών
δομών, μακριά από την επιρροή του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας.
«Η
εξωτερική πολιτική της Βραζιλίας δεν καθοδηγείται από τις ανάγκες των
Ηνωμένων Πολιτειών», ήταν το σαφές μήνυμα από κύκλους της Προεδρίας.
Το ευρύτερο γεωπολιτικό πλαίσιο
Η συζήτηση για τις βάσεις της Βραζιλίας θυμίζει τις απαιτήσεις των ΗΠΑ στην Γροιλανδία, τον Παναμά και τον Καναδά, αλλά και την ιστορική στρατιωτική επέκταση του Ηνωμένου Βασιλείου στον Νότιο Ατλαντικό. Οποιαδήποτε στρατηγική χρήση του Fernando de Noronha είναι περιττή, καθώς το Λονδίνο καλύπτει ήδη την περιοχή με βάσεις από την Αγία Ελένη έως τα Falkland.
Συμπέρασμα: Πρόκληση χωρίς ουσία – αλλά όχι χωρίς στόχο
Η πρόταση των ΗΠΑ αποτελεί:
• Μια διπλωματική προβοκάτσια, χωρίς νομική ή στρατηγική βάση.
• Ένα εργαλείο πολιτικής πίεσης από τους υποστηρικτές του Bolsonaro.
• Μια προσπάθεια των ΗΠΑ να ανακόψουν τη γεωοικονομική επιρροή της Κίνας και των BRICS.
Η Βραζιλία καλείται να αντισταθεί σε αυτή την προσπάθεια αμερικανοποίησης της στρατηγικής της πολιτικής. Και όπως φαίνεται, προς το παρόν, το κάνει – με σταθερότητα και αυτονομία.
