O βουλευτής του
Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) της αξιωματικής αντιπολίτευσης
της Τουρκίας, Eylem Ertug Ertugrul, μαζί με άλλους εκπροσώπους του CHP,
υπέβαλαν στο τουρκικό κοινοβούλιο στις 6 Νοεμβρίου αίτημα ζητώντας
συζήτηση επί
Εκπρόσωποι της αντιπολίτευσης πιστεύουν ότι η κυβέρνηση Erdogan είναι υπερβολικά συμβιβαστική απέναντι στην Ελλάδα, διότι θέλει να αποφύγει τις συγκρούσεις με τη Δύση.
Ανεπαρκή ανταπόκριση
Ειδικότερα,
ο Ertugrul κατηγορεί την Ελλάδα ότι παραβιάζει το διεθνές δίκαιο
στρατιωτικοποιώντας νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, όπως η Λέσβος, η
Λήμνος, η Χίος και η Σάμος, που χαρακτηρίστηκαν ως
αποστρατιωτικοποιημένες ζώνες βάσει της Συνθήκης της Λωζάνης του 1912.
Υποστηρίζει επίσης ότι η Ελλάδα είχε ιδρύσει δήμους, διεξήγαγε εκλογές και εισέπραξε φόρους σε τουρκικά εδάφη.
Ο
Ertugrul χρεώνει στον Erdogan ανεπαρκή ανταπόκριση σε αυτές τις
παραβιάσεις, επισημαίνοντας αντιφάσεις σε προηγούμενες δηλώσεις του
Τούρκου Προέδρου για το θέμα.
Ενώ ο Erdogan είχε προειδοποιήσει την Ελλάδα με τη φράση «Θα μπορούσαμε να έρθουμε ξαφνικά μια νύχτα», αργότερα, μετά την εκλογή του το 2023, επέλεξε την οδό της συμφιλίωσης, δηλώνοντας ότι «το θέμα έχει κλείσει».
Ο
Ertugrul υποστήριξε ότι αυτή η ασυνέπεια στην προσέγγιση της κυβέρνησης
ενθάρρυνε την Ελλάδα και υπονόμευσε τη στάση της Τουρκίας.
Κατόπιν, ζήτησε έρευνα για τη στρατιωτική παρουσία της Ελλάδας στα εν λόγω νησιά και τόνισε την ανάγκη για διαφάνεια με στόχο τη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή.
Αποτυχία Τουρκίας
Υποστηρίζοντας
την πρόταση του CHP, ο πρώην πρεσβευτής και μέλος του Κόμματος του
Μέλλοντος (Gelecek Partisi), Cemalettin Kani Torun, επέκρινε την
αποτυχία της Τουρκίας να αξιοποιήσει αποτελεσματικά το διεθνές δίκαιο
για να αμφισβητήσει τις αξιώσεις της Ελλάδας και τη στρατιωτικοποίηση
των αμφισβητούμενων νησιών.
Ο Torun υπογράμμισε την αυξανόμενη στρατιωτική συνεργασία μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένης της
ίδρυσης νέας αμερικανικής στρατιωτικής βάσης στην Αλεξανδρούπολη, που
βρίσκεται μόλις 45 χιλιόμετρα από τα σύνορα της Τουρκίας.
Υποστήριξε
δε ότι αυτή η βάση, η ένατη στρατιωτική εγκατάσταση των ΗΠΑ στην
Ελλάδα, ναι μεν έχει να κάνει με την αναχαίτιση της Ρωσίας, αλλά αγνοεί
τις ανησυχίες περιφερειακής ασφάλειας της Τουρκίας.
Ο Torun
υποστήριξε ότι αυτή η εξέλιξη έχει μετατρέψει τη διαμάχη του Αιγαίου σε
ζήτημα περιφερειακής ασφάλειας που επηρεάζεται από τη στρατηγική των ΗΠΑ
για τον περιορισμό της Ρωσίας, ιδιαίτερα μέσω της μεταφοράς
αμερικανικών τεθωρακισμένων οχημάτων σε ελληνικά νησιά.
Προέτρεψε,
μάλιστα, την Τουρκία να υιοθετήσει μια προορατική εξωτερική πολιτική για
την αντιμετώπιση των αυξανόμενων εντάσεων στην περιοχή.
Η παρουσία
και ο αριθμός των αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων στην Ελλάδα είναι ένα
θέμα που αναδύεται περιοδικά στον πολιτικό λόγο της Τουρκίας.
Ενόψει των εκλογών του 2023, ο Πρόεδρος Erdogan επέκρινε την αυξανόμενη στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στη γειτονική χώρα.
«Υπάρχουν
σχεδόν 10 αμερικανικές βάσεις στην Ελλάδα», δήλωσε. «Ποιος απειλείται;
Γιατί δημιουργούνται αυτές οι βάσεις στην Ελλάδα;».
Ο Erdogan είχε προηγουμένως επισημάνει ότι η ίδια η Ελλάδα είχε μετατραπεί σε στρατιωτική βάση των ΗΠΑ.
Οι
αμερικανικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις στην Ελλάδα μπαίνουν συχνά στο
στόχαστρο τουρκικών μέσων ενημέρωσης που χρηματοδοτούνται από την
κυβέρνηση και εθνικιστικές ομάδες που υποστηρίζουν τον Erdogan.
Αυτοί
οι φιλοκυβερνητικοί σχολιαστές υποστηρίζουν ότι οι αμερικανικές βάσεις
αποτελούν απειλή για την Τουρκία - αν και τα στοιχεία σχετικά με τον
ακριβή αριθμό των υποτιθέμενων βάσεων στην Ελλάδα συχνά δεν
ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
Η αλήθεια είναι πως στην Ελλάδα
υπάρχει μόνο μία αμερικανική βάση, η οποία βρίσκεται στον κόλπο της
Σούδας και λειτουργεί από το 1969.
Ωστόσο, βάσει της
Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας ΗΠΑ-Ελλάδας (MDCA), που
υπεγράφη τον Οκτώβριο του 2021 και επικυρώθηκε από το ελληνικό
κοινοβούλιο τον Μάιο του 2022, οι αμερικανικές δυνάμεις έχουν πρόσβαση
σε τέσσερις επιπλέον ελληνικές στρατιωτικές βάσεις.
Το Κόμμα το Καλό…
Ο
βουλευτής του Καλού Κόμματος (İYİ) Şenol Sunat εξέφρασε την υποστήριξή
του για την πρόταση, σημειώνοντας ότι η Ελλάδα κατέχει συστηματικά
τουρκικά νησιά από το 2004 μεταβαίνοντας σε μια πιο απροκάλυπτη
στρατηγική προσάρτησης μέχρι το 2009.
Ο Sunat επέκρινε τις προηγούμενες τουρκικές κυβερνήσεις λέγοντας ότι δεν απάντησαν σε αυτές τις ενέργειες.
Ισχυρίστηκε
δε ότι έκλεισαν τα μάτια στις καταπατήσεις της Ελλάδας θυσιάζοντας
τουρκικό έδαφος χάριν της πιθανότητας ένταξης της χώρας στην Ευρωπαϊκή
Ένωση.
Αναφέρθηκε επίσης στις ασυνεπείς δηλώσεις του Προέδρου
Erdogan, σημειώνοντας ότι οι απειλές του δεν ακολουθήθηκαν από
συγκεκριμένες πράξεις, κάτι που οδήγησε σε δημόσια σύγχυση και ενθάρρυνε
την Ελλάδα.
Ο Sunat ζήτησε έρευνα για την αποκατάσταση της κυριαρχίας της Τουρκίας στα διαφιλονικούμενα εδάφη.
Απαντώντας
εκ μέρους του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), ο
βουλευτής Abdurrahman Babacan σημείωσε το νομικό πλαίσιο που θεσπίστηκε
από ιστορικές συνθήκες, ιδιαίτερα τη Συνθήκη της Λωζάνης και τη Συνθήκη
του Παρισιού του 1947, η οποία όριζε ότι ορισμένα νησιά θα παραμείνουν
αποστρατιωτικοποιημένα.
Ο Babacan τόνισε ότι η εξωτερική πολιτική
της Τουρκίας όσον αφορά το Αιγαίο βασίζεται στην ειρήνη, αλλά αναγνώρισε
ότι η περιφερειακή δυναμική έχει αλλάξει, ειδικά μετά τις εκλογές του
2020 στις ΗΠΑ.
Υποστήριξε ότι η εκλογή του προέδρου Joe Biden είχε
αναζωογονήσει τις σχέσεις ΗΠΑ-Ελλάδας, με εστίαση στις διατλαντικές
πολιτικές και σε τεχνικά συμφέροντα στην περιοχή.
Ο Babacan
συνέδεσε την έντονη στρατιωτικά στάση της Ελλάδας με τα στρατηγικά
συμφέροντα των ΗΠΑ στην ανατολική Μεσόγειο και τα Βαλκάνια.
Στη
συνέχεια απέρριψε την ιδέα ότι η Ελλάδα κατέχει τουρκικά νησιά,
χαρακτηρίζοντας το θέμα «περίπλοκη διαμάχη για το καθεστώς συγκεκριμένων
νησίδων και θαλάσσιων συνόρων».
Επανέλαβε ότι η προσέγγιση της
Τουρκίας θα συνεχίσει να επικεντρώνεται στον διάλογο και τη διπλωματία,
διασφαλίζοντας την προστασία των εθνικών συμφερόντων και την
περιφερειακή σταθερότητα.
Η πρόταση του CHP απορρίφθηκε από το κυβερνών κόμμα και τους συμμάχους του μετά από ψηφοφορία στη γενική συνέλευση.
Αλλαγή στάσης
Δεν είναι μυστικό ότι ο Πρόεδρος Erdogan έχει αλλάξει στάση έναντι της Ελλάδας μετά τις γενικές εκλογές του 2023.
Δεδομένου
ότι η Τουρκία είναι σε δύσκολη οικονομικά συγκυρία, είναι κατανοητό
ότι, σε μια προσπάθεια να αποφύγει πρόσθετες κρίσεις με την ΕΕ και τις
ΗΠΑ, είναι ιδιαίτερα προσεκτικός όσον αφορά την κλιμάκωση της έντασης με
την Ελλάδα.
Η παύση των δραστηριοτήτων εξερεύνησης πετρελαίου από
τουρκικά πλοία κοντά στο Αιγαίο και την Κύπρο, καθώς και τα θερμά
μηνύματα που έστειλε ο Erdogan κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα στις 7
Δεκεμβρίου 2023, θεωρούνται όχι μόνο ως χειρονομία καλής θέλησης προς τη
χώρα μας αλλά και μήνυμα προς τους εταίρους στη Δύση.
Σημειωτέον, ο
Erdogan εξακολουθεί να έχει πλήρη επίγνωση της υποστήριξης που λαμβάνει
από τη Δύση, ιδίως λόγω του ρόλου του να εμποδίζει τους μετανάστες να
φτάσουν στις ευρωπαϊκές ακτές.
Κατανοεί επίσης ότι η
πλοήγηση στη σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας με μια πράξη εξισορρόπησης εν
μέσω κατηγοριών για διευκόλυνση αποφυγής των κυρώσεων που επιβλήθηκαν
κατά της Ρωσίας οδήγησε σε σύγκρουση εντός του ΝΑΤΟ.
Δεδομένων αυτών των παραγόντων, ο Erdogan γνωρίζει καλά ότι μια στρατιωτική σύγκρουση με την Ελλάδα δεν θα ήταν επωφελής.
Ωστόσο,
αυτό το ζήτημα ήταν πάντα πολιτικό εργαλείο στην Τουρκία, το οποίο
χρησιμοποιούνταν συχνά από πολιτικούς για να απευθυνθούν στους
εθνικιστές ψηφοφόρους.
Ο Erdogan χρησιμοποιεί συχνά αυτό το αφήγημα
πριν από εκλογές, αλλά, με το επίκεντρο να μετατοπίζεται σε πιθανές
στρατιωτικές επιχειρήσεις στη βόρεια Συρία και τις εκεί κουρδικές
ομάδες, η προοπτική να επανέλθει στην επιφάνεια το ελληνικό ζήτημα ως
πρωταρχικό θέμα φαίνεται απίθανη στο άμεσο μέλλον.
www.bankingnews.gr
