Περισσότερα από 20 εκατομμύρια ανθρώπους σε 4 χώρες
-Υεμένη, Νότιο Σουδάν, Σομαλία, βορειοανατολική Νιγηρία- αντιμετωπίζουν
την πείνα και τον λιμό, αναστατώνοντας την παγκόσμια κοινότητα με τα
ολοένα και αυξανόμενα επίπεδα θανάτων και ασθενειών τα τελευταία 3
χρόνια.
«Χωρίς συλλογική και συντονισμένη προσπάθεια οι άνθρωποι
αυτοί θα λιμοκτονήσουν μέχρι θανάτου, και πολλοί περισσότεροι θα
υποφέρουν και θα πεθάνουν από αρρώστιες» είπε ο Stephen O’ Brien,
γενικός γραμματέας του ΟΗΕ για ανθρωπιστικές υποθέσεις. Πιο
συγκεκριμένα, η Υεμένη διατρέχει τον μεγαλύτερο κίνδυνο, καθώς τα 2/3
του πληθυσμού -18.800.00 άνθρωποι- βρίσκονται κοντά στον θάνατο, και
περισσότερα από 7.000.000 δεν ξέρουν πού θα βρουν το επόμενο γεύμα τους
(UN,2018).
Η Υεμένη -ως μία από τις φτωχότερες χώρες του
αραβικού κόσμου- έχει υποστεί τις καταστροφικές συνέπειες ενός πολέμου
ανάμεσα στην κυβέρνηση του Προέδρου, Abd Rabu Mansur Hadi, και όσων
έχουν συμμαχήσει με το επαναστατικό κίνημα των Χούτι.
Το ξέσπασμα των
συγκρούσεων έλαβε μέρος ύστερα από μία αποτυχημένη πολιτική μετάβαση που
θα βοηθούσε την Υεμένη να αποκτήσει σταθερότητα, έπειτα από μία
εξέγερση που ανάγκασε τον επί χρόνια αυταρχικό Πρόεδρο της χώρας, Ali
Abdullah Saleh, να παραδώσει την εξουσία στον Abd Rabu Mansur Hadi το
2011.
Η παράδοση της εξουσίας δεν ευδοκίμησε, όπως ήταν αναμενόμενο,
καθώς τα κρίσιμα προβλήματα παρέμειναν στο παρασκήνιο. Η Al-Qaeda,
ως ένα αυτονομιστικό κίνημα στο Νότο, η θρησκευτική πίστη των
στρατιωτικών στον Saleh, η διαφθορά και τα κοινωνικά προβλήματα -όπως η
ανεργία και η επισιτιστική ανασφάλεια- αποτελούσαν μερικά από τα μείζονα
προβλήματα που καλούταν να λύσει ο νέος πρόεδρος.
Αναφορικά με τους Χούτι, ξεκίνησαν σαν ένα νεανικό
κίνημα που υποστήριζε στα δικαιώματα των σιιτών Ζαϊντι – ομάδα που
αντιπροσώπευε το 1/5 του πληθυσμού της Υεμένης. Αρχικά σημείωσαν έντονες
επιθέσεις κατά της προηγούμενης κυβέρνησης, ενώ στη συνέχεια
εκμεταλλεύτηκαν την έλλειψη ισχύος του νέου προέδρου, με αποτέλεσμα να
πάρουν υπό τον έλεγχό τους την επαρχία Saada και γειτονικές περιοχές
αυτής.
Οι Χούτι πέτυχαν την υποστήριξη όσων είχαν απογοητευθεί από την
πολιτική μετάβαση στη χώρα, συμπεριλαμβανομένων και των Σουνιτών. Τον
Ιανουάριο του 2015 κλιμακώθηκαν οι ενέργειές τους, αφού περικύκλωσαν το
προεδρικό μέγαρο και άλλα κύρια σημεία της Sana’a, ωσότου τελικά να την
καταλάβουν. Οι βλέψεις τους ήταν να ελέγξουν ολόκληρη τη χώρα, ενώ
παράλληλα ο Hadi αναγκάστηκε να φύγει στο εξωτερικό (ΒBC,2018).
Η κορύφωση ήρθε με την εμπλοκή της Σαουδικής Αραβίας,
καθώς οι υποψίες ότι η Τεχεράνη υποστήριζε τους Χούτι αναστάτωσε
ιδιαίτερα τη γειτονική χώρα, με αποτέλεσμα να συμμαχήσει με ακόμα οχτώ
αραβικά κράτη και να ξεκινήσει αεροπορικές επιθέσεις εναντίον της
Υεμένης, αποσκοπώντας στην επιστροφή του Hadi στην εξουσία. Στις 4
Δεκεμβρίου του 2017 ο πρώην πρόεδρος της Υεμένης, Ali Abdullah Saleh,
σκοτώθηκε, λίγες μέρες αφότου διέκοψε τη συνεργασία με τους αντάρτες
Χούτι.
Ο θάνατός του αποτέλεσε σημείο καμπής στον πόλεμο που μαίνεται
στην χώρα από το 2012, μετά και την αποχώρησή του από την εξουσία. Ο
τηλεοπτικός σταθμός Al Masirah -που ελέγχεται από τους Χούτι- ανακοίνωσε
μετά τον θάνατό του ότι ήταν ο ηγέτης των “προδοτών παραστρατιωτικών“,
χωρίς να δίνει περαιτέρω πληροφορίες για την αιτία θανάτου του. Στελέχη
του Γενικού Λαϊκού Κογκρέσου (GPC) του κόμματος Saleh ανακοίνωσαν πως ο
πρώην πρόεδρος σκοτώθηκε από αντιαρματικές ρουκέτες και πυροβόλα (Leela
Jacinto,2017).
Έκτοτε η κατάσταση παραμένει ίδια, και τόσο η πρωτεύουσα
όσο και αρκετές ακόμα βόρειες περιοχές της χώρας παραμένουν υπό τον
έλεγχο των Χούτι, οι οποίοι έχουν στραφεί και εναντίον της Σαουδικής
Αραβίας, εκτοξεύοντας βαλλιστικούς πυραύλους (BBC, 2018).
Η πείνα, η χολέρα
και οι θάνατοι πρωταγωνιστούν, ενώ τραγικές φιγούρες είναι οι πολίτες
της Υεμένης. Βάσει στοιχείων από τα Ηνωμένη Έθνη, μέχρι τα τέλη του 2017
5.159 πολίτες έχασαν την ζωής τους, 20% εκ των οποίων ήταν παιδιά, ενώ ο
διπλάσιος αριθμός πολιτών είχε τραυματιστεί. Η πλειοψηφία των παιδιών
έχασαν την ζωή τους από τις αεροπορικές επιθέσεις της αραβικής συμμαχίας
υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας. Επιπλέον, περισσότεροι από 20
εκατομμύρια άνθρωποι, εκ των οποίων τα 11 εκατομμύρια είναι παιδιά,
χρειάζονται επείγουσα ανθρωπιστική βοήθεια, και 7 εκατομμύρια εξαρτώνται
απόλυτα από αυτήν.
Όσον αφορά τον τομέα της περίθαλψης, το 45% των
κρατικών δομών έχει υποστεί σοβαρές ζημιές, με την έλλειψη βασικής
υγειονομικής περίθαλψης να είναι φανερή (Kellie Ryan,2018). Εκτός από τα
παραπάνω, η εμφάνιση της χολέρας έχει οδηγήσει στην πρόκληση 2.196
θανάτων, όπως έχει καταγράψει η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού
(ICRC,2018). Η UNICEF, από την πλευρά της, προειδοποιεί πως ο αριθμός
των πιθανών θυμάτων ανέρχεται στους 130.000 ανθρώπους, αριθμός που
μεγαλώνει συνεχώς (Rajat Madhok).
Συνεπώς, οι ασθένειες, η έλλειψη
τροφής και η ανασφάλεια έχει οδηγήσει 188.000 ανθρώπους να
μεταναστεύσουν σε γειτονικές χώρες, και 2.000.000 να εκτοπιστούν σε
άλλες περιοχές στο εσωτερικό της χώρας, όπως τις επαρχίες Hudaydah και
Taiz, που βρίσκονται στη δυτική πλευρά της φτωχότερης αραβικής χώρας,
σύμφωνα με πρόσφατη δημοσίευση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους
Πρόσφυγες (UNHCR,2017). Πολλοί από τους εκτοπισμένους φιλοξενούνται από
συγγενείς ή φίλους, ενώ άλλοι έχουν βρει καταφύγιο μέσα σε σπίτια ή
σπηλιές προκειμένου να προστατευθούν από τις χερσαίες συγκρούσεις, τα
πυρά ελεύθερων σκοπευτών και τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς, όπως
ανέφερε η Cecil Pouji, εκπρόσωπος της UNHCR (UN Refugee Agency,2017).
Έντονες αντιδράσεις προκάλεσε το σχόλιο του Γενικού
Γραμματέα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, Antonio Guterres, καθώς, κατά
την άποψή του, ο πόλεμος αποτελεί μία ένοπλη σύρραξη η οποία πλήττει τα
συμφέροντα όλων των χωρών που έχουν εμπλακεί σε αυτή, και καλεί σε
παρέμβαση τον πρόεδρο τον Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, Donald Trump,
προκειμένου να παράσχει ανθρωπιστική βοήθεια. Συμπληρώνει πως ο πόλεμος
αντίκειται στα συμφέροντα της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων
Αραβικών Εμιράτων, ενώ ταυτόχρονα δεν θεωρεί πως από την πλευρά του Ιράν
υπάρχει κάποιο πλεονέκτημα ή όφελος, δεδομένου ότι η Υεμένη είναι πολύ
απομακρυσμένη για να έχει ουσιαστική επιρροή στην περιοχή.
Προς απάντηση
των παραπάνω δηλώσεων, ο Αμερικανός πρόεδρος προέτρεψε τη Σαουδική
Αραβία να επιτρέψει την πρόσβαση των διεθνών ανθρωπιστικών οργανώσεων
στην Υεμένη με στόχο την παροχή βοήθειας, ώστε να αντιμετωπισθεί ο
χερσαίος, ναυτικός και αεροπορικός αποκλεισμός από την συμμαχία.
Ο
Γενικός Γραμματέας χαρακτηρίζει παράλογη τη συνέχεια του αποκλεισμού, ο
οποίος αφορά ακόμα και τα αγαθά βασικών αναγκών για την επιβίωση του
πληθυσμού σε πολλές περιοχές της Υεμένης. Οι υπηρεσίες του ΟΗΕ
εμπλέκονται στο ζήτημα και απαιτούν να κηρυχθεί ανθρωπιστική «κατάπαυση
του πυρός», ώστε να μπορέσουν να βοηθήσουν τον πληθυσμό της πρωτεύουσας
Sana’a, η οποία σφυροκοπείται από τα μαχητικά της συμμαχίας υπό
σαουδαραβική διοίκηση (AFP,2017).
Με αφορμή τη συμπλήρωση των τριών χρόνων από την
έναρξη της επίθεσης της Σαουδικής Αραβίας και των συμμάχων της ενάντια
στο λαό της Υεμένης, δεκάδες χιλιάδες κόσμου συγκεντρώθηκε τη Δευτέρα,
26 Μάρτη, στην κεντρική πλατεία Sabeen στην πρωτεύουσα της Sana’a. Οι
διαδηλωτές εκφράζουν την απαίτησή τους να σταματήσει η αιματηρή επέμβαση
και ο πόλεμος, κρατώντας παράλληλα σημαίες της Υεμένης, φωτογραφίες
θυμάτων της βίαιης στρατιωτικής εκστρατείας της Σαουδικής Αραβίας, και
πανό με καταγγελίες των αεροπορικών επιδρομών του Ριάντ, ενώ ακόμη
φώναζαν συνθήματα κατά του Ισραήλ και των δυτικών χωρών που παρέχουν
στήριξη στην επέμβαση (CNBC,2018).
Είναι φανερό πως η σύγκρουση δεν
αφορά τις θρησκευτικές κοινότητες της περιοχής, τους στρατιώτες που
έμειναν πιστοί στον πρώην πρόεδρο Hadi και τους ακραίους σουνίτες
ισλαμιστές της «Αλ Κάιντα Αραβικής Χερσονήσου» που επωφελούνται από το
χάος των επιδρομών.
Αντιθέτως, αφορά τον έλεγχο των ενεργειακών
κοιτασμάτων, τους εμπορικούς δρόμους -χερσαίους και θαλάσσιους-, τον
έλεγχο των στενών που οδηγούν στην Ερυθρά θάλασσα και το Σουέζ. Οι
αποτυχημένες έως τώρα ειρηνευτικές προσπάθειες του ΟΗΕ καθιστούν
απαραίτητη την άμεση αντιμετώπιση της σκληρής κυβέρνησης Hadi, και την
απόσυρση των όπλων από όλες τις περιοχές ελέγχου (Patrick Wintour,2018).
Παρασκευή Στρίγγα
Πηγές:
- BBC. (2018). Yemen crisis: Who is fighting whom? http://www.bbc.com/news/world-middle-east-29319423
- BBC. (2017). The horrors of Yemen’s spiralling cholera crisis http://www.bbc.com/news/world-middle-east-40369804
- Jacinto, L. (2017). Yemen’s Snake Charmen is Dead http://foreignpolicy.com/2017/12/06/yemens-snake-charmer-is-dead/
- AFP (2017). Guterres calls for new push to stop the ‘stupid war’ in Yemen http://www.dailymail.co.uk/wires/afp/article-5165189/Guterres-calls-new-push-stop-stupid-war-Yemen.html
- UNHCR. (2017). Yemen Emergency http://www.unhcr.org/yemen-emergency.html
- Ryan, K. (2018). Follow a mobile health team treating children in Yemen’s remotest villages https://www.rescue.org/article/follow-mobile-health-team-treating-children-yemens-remotest-villages
- Madhok, R. (2016). The fight against cholera in Yemen https://www.unicef.org/health/yemen_92955.html
- Theguardian. (2018). Why is Saudi Arabia in Yemen and what does it mean for Britain? https://www.theguardian.com/world/2018/mar/08/why-saudi-arabia-in-yemen-what-does-it-mean-for-britain
- CNBC. (2018). Yemen’s Houthis say launched drone attack on Saudi Aramco facility https://www.cnbc.com/2018/04/11/saudi-aramco-says-jizan-facilities-safe-after-houthis-claim-attack.html
- UN. (2O18). United Nations in Yemen- Humanitarian Crisis http://ye.one.un.org/content/unct/yemen/en/home/news-centre/videos/yemen-humanitarian-crisis-2018.html
