Ο επικίνδυνος «εθισμός» στη βία και ο ρόλος των social media...

Άντρας χτυπά τη γυναίκα του σε συναυλία. Η γυναίκα δεν αντιδρά στη βία. Μια εικόνα που τώρα την βλέπουμε ξεκάθαρα αποτυπωμένη σε ένα βίντεο και μας σοκάρει. 

 
Είναι όμως η εικόνα που βιώνουν αρκετές οικογένειες για χρόνια στα στενά όρια του οίκου τους ή στην κλειστή κοινωνία όπου ζουν. Βία και ανοχή.

Αναμφισβήτητα, το ερώτημα που γεννάται είναι γιατί το θύμα δεν αντιδρά στη βία και μάλιστα σε μια μορφή βίας που εκδηλώνεται σε δημόσιο χώρο. Σε αυτή την περίπτωση που απασχολεί εκτενώς τα media τις τελευταίες ημέρες, με το βίντεο να γίνεται viral, έτυχε να καταγραφεί η εικόνα. Ας αναρωτηθούμε όμως πόσες άλλες γυναίκες έχουν χτυπηθεί από τους συζύγους ή συντρόφους τους σε δημόσιο χώρο, σε πλατείες, καφετέριες, δρόμους και δεν έχουν αντιδράσει.

Μέσα από τη διερεύνηση των εγκληματολογικών υποθέσεων στη θεματική
«Έγκλημα και Μedia» καταλήγω στο συμπέρασμα ότι η βία αποκτά  μια επικίνδυνη «εθιστική» πλευρά, με την έννοια ότι τα θύματα συνηθίζουν σε αυτήν τη νοσηρή κατάσταση και καταλήγουν να αποκτούν παθητική στάση απέναντι στη βία, να σιωπούν, να την ανέχονται και δυστυχώς να την δέχονται, σαν μια «φυσιολογική» κατάσταση στη ζωή τους ή μια αδιέξοδη κατάσταση, χωρίς διαφυγή.


Ο «εθισμός» είναι εξαιρετικά επικίνδυνος, γιατί στα μάτια του θύματος η βία τελικά δικαιολογείται και ο δράστης συγχωρείται, καθιστώντας το θύμα ακόμα πιο ευάλωτο στα χέρια του δράστη. Υπάρχουν περιπτώσεις γυναικών που ταυτίζουν τη βία με το ενδιαφέρον και θεωρούν ότι ο σύζυγος/σύντροφος τις χτυπά από ζήλια, άρα από ερωτικό ενδιαφέρον. Αυτή η διαστρεβλωμένη αντίληψη εμφανίζεται συχνά σε νεαρές ηλικίες και μπορεί να ξεκινήσει ως μέρος του ερωτικού παιχνιδιού με απρόβλεπτες όμως συνέπειες.

Σε άλλες περιπτώσεις, ιδίως σε κλειστές τοπικές κοινωνίες, η έλλειψη στήριξης από το συγγενικό και φιλικό περιβάλλον, καθώς και η προτροπή πολλές φορές στη γυναίκα / θύμα να υπομείνει καρτερικά τη συμπεριφορά συζύγου (δεν γίνεται καν λόγος για βία) για το «καλό» των παιδιών, έχουν ως αποτέλεσμα να επιστρέφει η γυναίκα στο νοσηρό περιβάλλον και να συνεχίσει να κακοποιείται, βάναυσα πολλές φορές και με κίνδυνο της ζωής της.

Τέλος, σε περιπτώσεις όπου η γυναίκα είναι οικονομικά εξαρτημένη, δεν έχει εργαστεί ποτέ και ενδεχομένως δεν έχει ολοκληρώσει κάποιες σπουδές που θα της έδιναν τη δυνατότητα να «χτίσει» μια πιο δυνατή προσωπικότητα και να σταθεί γερά στα πόδια της, η ανοχή στη βία είναι δυστυχώς συνηθισμένη.

Επομένως οφείλουμε όλοι μας να κατανοήσουμε τους βαθύτερους λόγους για τους οποίους ένα θύμα δεν αντιδρά. Είναι πολύ σημαντικό επίσης να μη θυματοποιούμε εκ νέου το θύμα, «φορτώνοντάς» του ενοχές, αλλά να του δείξουμε το δρόμο αντίδρασης. Τα μέσα, τόσο τα παραδοσιακά media όσο και τα νέα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, έχουν τεράστια δύναμη και μπορούν να βοηθήσουν ουσιαστικά τα θύματα της βίας. Διαφημιστικά μηνύματα με χρήσιμα τηλέφωνα και εκπομπές όπου οι ειδικοί επιστήμονες θα ενημερώνουν και θα παρουσιάζουν απλά και κατανοητά αποτελεσματικούς τρόπους αντίδρασης είναι σίγουρο ότι θα αφυπνίσουν κάποιες από τις γυναίκες / θύματα που ενδεχομένως δεν έχουν καταλάβει τη σοβαρότητα (και νοσηρότητα) της κατάστασης που βιώνουν ή την έχουν καταλάβει αλλά δεν τολμούν να αντιδράσουν από φόβο και εξάρτηση.

Από την άλλη πλευρά δεν απαντάμε στη βία με βία. Γιατί έτσι μπαίνουμε σε ένα φαύλο κύκλο, νομιμοποιείται η βία και τα μηνύματα που περνάμε στο θύμα είναι τελικά αντικρουόμενα. Εδώ είναι απολύτως αναγκαία η ενίσχυση και εμπιστοσύνη στους θεσμούς, ώστε να τιμωρούνται αξιόποινες πράξεις και να προστατεύονται τα δικαιώματα των θυμάτων.

Τέλος, θα ήθελα να αναφερθώ στο ρόλο των social media, τον οποίο κρίνω πολύ σημαντικό ως προς τη διάδοση μηνυμάτων κατά της βίας. Ωστόσο, θεωρώ ότι απαιτείται μεγάλη προσοχή στα «λαϊκά δικαστήρια» που στήνονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Για να γίνω πιο συγκεκριμένη, στην περίπτωση που μας απασχολεί, είμαι κατά της αποκάλυψης προσώπων, γιατί το θύμα με αυτό τον τρόπο θυματοποιείται εκ νέου. Αντίστοιχα, ο δράστης πρέπει να τιμωρηθεί από τη δικαιοσύνη και όχι από την «αρένα». Είναι ασφαλώς θετικό το ότι ο δημόσιος λόγος καταδικάζει τη βία και ότι περνάμε μηνύματα για το φλέγον αυτό θέμα, αλλά η απονομή δικαιοσύνης σε όλες τις ανάλογες υποθέσεις πρέπει σε ένα κράτος δικαίου να αποδίδεται από τις αρμόδιες αρχές.

Συνοψίζοντας, η απαξίωση της ανθρώπινης ζωής και η άμεση ή έμμεση νομιμοποίηση βίαιων συμπεριφορών θα συνεχίσουν να οδηγούν σε τόσο ακραίες καταστάσεις. Γι’ αυτό θα έλεγα ότι είναι επιτακτική ανάγκη να ξεκινήσουν εκστρατείες ενημέρωσης σε όλη την Ελλάδα, με παράλληλη αύξηση των αντίστοιχων τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών μηνυμάτων κατά της βίας και ανοχής της βίας.

της Αγγελικής Καρδαρά. 
postmodern.gr