Παντελής Κουτρουμής.
Στις
16 Φεβρουαρίου 2017 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υιοθέτησε ψήφισμα για τον
κλάδο της ρομποτικής ζητώντας τη θέσπιση κοινών ευρωπαϊκών κανόνων και
νομικού πλαισίου σε θέματα δεοντολογίας και καθορισμού ευθυνών σε
περιπτώσεις ατυχημάτων με αυτόνομα οχήματα.
Η πρόταση για φορολόγηση των
ρομπότ που υποκαθιστούν άμεσα την ανθρώπινη εργασία δεν εγκρίθηκε από
τους Ευρωβουλευτές.
Αντίθετα με το Κοινοβούλιο, όταν ο Μπιλ Γκέιτς
ρωτήθηκε σχετικά με τις κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες της προόδου
στην τεχνητή νοημοσύνη ανέφερε: “Σήμερα, όταν ένας εργαζόμενος παράγει
εργασία αξίας πενήντα χιλιάδων δολαρίων (κατ’ έτος), αυτό το εισόδημα
φορολογείται. Αν ένα ρομπότ έρθει να αντικαταστήσει αυτή την εργασία θα
ήταν λογικό να φορολογήσουμε το ρομπότ σε ένα παρόμοιο επίπεδο”.
Ο
Μπίλ Γκέιτς σίγουρα δεν ανήκει στους Λουδίτες της ψηφιακής τεχνολογίας.
Σύμφωνα με το αμερικάνικο δίκτυο Bloomberg, κατέχει την πρώτη θέση στη
λίστα με τους πλουσιότερους ανθρώπους στον πλανήτη και είναι συνιδρυτής
της εταιρείας λογισμικού Microsoft που δραστηριοποιείται στην παραγωγή
υπηρεσιών με χρήση μεθόδων τεχνητής νοημοσύνης.
Εύλογα λοιπόν θα
αναρωτηθεί κάποιος γιατί να θέτει ένας τέτοιος άνθρωπος οικονομικά
εμπόδια στην περαιτέρω αυτοματοποίηση στη βιομηχανία, το εμπόριο ή τις
μεταφορές τη στιγμή που οι εξελίξεις στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης
είναι ραγδαίες και εντυπωσιακές.
Αντιπροσωπευτικά παραδείγματα αποτελούν
τα αυτόνομα οχήματα (Waymo), τα εστιατόρια χωρίς προσωπικό (Momentum
Machines) και τα καταστήματα λιανικής με seamless χρεώσεις χωρίς ταμεία
και ουρές (Amazon Go).
Σύμφωνα
με τα ως τώρα δεδομένα, μόνο κατά το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα η
επιστημονική πρόοδος και η αυτοματοποίηση σε συνδυασμό με μια
παρατεταμένη περίοδο ειρήνης και εκδημοκρατισμού παγκοσμίως οδήγησαν σε
τριπλασιασμό του κατά κεφαλήν εισοδήματος σε σταθερές τιμές και
εξαπλασιασμό του παγκόσμιου ΑΕΠ .
Πιό συγκεκριμένα οι εξελίξεις στην
ψηφιακή τεχνολογία και το Διαδίκτυο επέτρεψαν την παραγωγή προϊόντων με
χαμηλότερο κόστος και υψηλότερη ποιότητα, την παροχή «προσωποποιημένων»
υπηρεσιών (κατανάλωσης, υγείας, εκπαίδευσης, διασκέδασης, κτλ) και την
δημιουργία πληροφορίας (δεδομένων) σε μεγάλη κλίμακα.
Στο παρελθόν η
ανθρωπότητα βίωσε επανειλημμένα το φαινόμενο της «δημιουργικής
καταστροφής» σε πληθώρα τεχνολογικών επαναστάσεων, όπως της κινητής
τηλεφωνίας, του διαδικτύου και των κοινωνικών δικτύων.
Δηλαδή,
προσαρμόστηκε στη νέα πραγματικότητα δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας
σε τομείς υψηλής εξειδίκευσης και υποκαθιστώντας τις απώλειες σε πιο
παραδοσιακές εργασίες.
Γιατί
λοιπόν να συζητάμε για μέτρα «προστατευτισμού» ή έστω ανάσχεσης των
επερχόμενων εξελίξεων;
Ο σημαντικότερος λόγος είναι ότι το κόστος
υποκατάστασης θέσεων εργασίας από ρομπότ ή προγράμματα με χρήση τεχνητής
νοημοσύνης πλησιάζει το οριακό σημείο που «βγάζει οικονομικό νόημα» να
μην απασχολούνται πια άνθρωποι.
Σε πρόσφατη συνέντευξή του, ο
απερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, ανέφερε ότι το φαινόμενο
αυτό θα οδηγήσει όχι σε άμεσο εκτοπισμό από την αγορά εργασίας αλλά σε
συρρίκνωση των εισοδημάτων κυρίως στους χαμηλόμισθους και ανειδίκευτους
εργαζόμενους.
Ωστόσο τα επαγγέλματα που είναι πιθανό να εκτοπιστούν δεν
είναι τόσο προφανή κατά τον επικεφαλής του Media Lab στο MIT, Joi Ito:
«Θα στοιχημάτιζα ότι αν ένας υπολογιστής καταλάβαινε το ιατρικό σύστημα,
όντας καλός στη διάγνωση και τις αντίστοιχες (εργασίες), η νοσοκόμα και
ο φαρμακοποιός θα ήταν λιγότερο πιθανό να εκτοπισθούν σε σχέση με τον
γιατρό – καθώς στοιχίζουν λιγότερο (στο σύστημα υγείας)». Αντίστοιχα
παραδείγματα φέρνει και για τους δικηγόρους και τους οικονομικούς
ελεγκτές.
Ερευνητές του πανεπιστημίου της Οξφόρδης ποσοτικοποίησαν τον
κίνδυνο για κάθε επάγγελμα στα επόμενα 20 χρόνια και βρήκαν ότι το 35%
των σημερινών επαγγελμάτων είναι σε υψηλό κίνδυνο πλήρους
αυτοματοποίησης.
Συνεπώς
η ουσία του προβληματισμού έγκειται στο γεγονός ότι καθώς οι κοινωνίες
ευημερούν και ακμάζουν και η τεχνητή νοημοσύνη διεισδύει περισσότερο
στις ζωές μας, η σχέση μεταξύ παραγωγής και αναδιανομής σταδιακά
επαναπροσδιορίζεται.
Με απλά λόγια, καθώς οι υπολογιστές θα «εργάζονται»
περισσότερο, η σχέση μεταξύ ανθρώπινης εργασίας και απολαβών, όπως την
γνωρίζουμε σήμερα, θα εξασθενεί.
Εξού και η πρόταση για φορολογία στην
απασχόληση ρομπότ, ως ένας αναδιανεμητικός μηχανισμός που είναι προφανώς
ατελής αν δεν μελετηθεί σε βάθος. Πολλοί οικονομολόγοι συζητούν τη
θέσπιση ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος σε ευρεία κλίμακα.
Άλλοι
προτείνουν την αύξηση των (δημοσίων) δαπανών σε εργασίες που απαιτούν
αυξημένη ενσυναίσθηση – εκεί όπου οι άνθρωποι είναι πολύ καλύτεροι από
τα ρομπότ – όπως η φροντίδα ηλικιωμένων, η εκπαίδευση παιδιών σε
μικρότερες ομάδες και η υποστήριξη ανθρώπων με ειδικές ανάγκες.
Ο
Αριστοτέλης, πολύ πριν από εμάς, παρατήρησε ότι ο αυτοματισμός είναι
προϋπόθεση για την αναζήτηση της σοφίας καθώς «αν η σαΐτα του αργαλειού
μπορούσε να υφάνει μόνη της και το δοξάρι μπορούσε να κινηθεί μόνο πάνω
στη λίρα, οι αρχιτέκτονες δεν θα είχαν ανάγκη από εργάτες και οι αφέντες
από δούλους».
Τώρα που – πιθανόν – φθάνουμε κοντά στην επιβεβαίωση μια
παλιάς πρόβλεψης οφείλουμε να σκεφτούμε τα επόμενα βήματα.
* Παντελής Κουτρουμής, Research Fellow, Imperial College London Παραπομπές
https://qz.com/911968/bill-gates-the-robot-that-takes-your-job-should-pay-taxes
“…the human worker who does, say, $50,000 worth of work in a factory, that income is taxed and you get income tax, social security tax, all those things. If a robot comes in to do the same thing, you’d think that we’d tax the robot at a similar level”.
https://www.prio.org/Data/Armed-Conflict/
Acemoglu (2012) https://web.archive.org/web/20141224143634/http://economics.mit.edu:80/ files/7742
http://www.ggdc.net/maddison/maddison-project/home.htm
http://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.KD
Ο παγκόσμιος πληθυσμός αυξήθηκε από 2.5 δις (1950) σε 6.1 δις (2000) (https://ourworldindata.org/world-population-growth/ ) και το προσδόκιμο ζωής από τα 48 έτη (1950) στα 66 (2000) παγκοσμίως (https://ourworldindata.org/life-expectancy/)
https://www.sciencedaily.com/releases/2013/05/130522085217.htm
Οι συνέπειες της αλλαγής αυτής είναι ήδη εμφανείς στα οικονομικά στοιχεία. Μόνο στις ΗΠΑ χάθηκαν 5,6 εκατ. θέσεις εργασίας στον βιομηχανικό κλάδο την περίοδο 2000-2010. Η πλειοψηφία τους (85%) οφείλεται περισσότερο στην αύξηση της παραγωγικότητας μέσω καλύτερης οργάνωσης και αυτοματοποίησης και λιγότερο (13%) στον διεθνή ανταγωνισμό όσον αφορά τις τιμές κόστους εργασίας (https://www.ft.com/content/dec677c0-b7e6-11e6-ba85-95d1533d9a62)
https://www.wired.com/2016/10/president-obama-mit-joi-ito-interview/
https://www.wired.com/2016/10/president-obama-mit-joi-ito-interview/
http://www.bbc.com/news/technology-34066941
http://tvxs.gr/news/sci-tech/na-forologisoyme-kai-ta-rompot
https://qz.com/911968/bill-gates-the-robot-that-takes-your-job-should-pay-taxes
“…the human worker who does, say, $50,000 worth of work in a factory, that income is taxed and you get income tax, social security tax, all those things. If a robot comes in to do the same thing, you’d think that we’d tax the robot at a similar level”.
https://www.prio.org/Data/Armed-Conflict/
Acemoglu (2012) https://web.archive.org/web/20141224143634/http://economics.mit.edu:80/ files/7742
http://www.ggdc.net/maddison/maddison-project/home.htm
http://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.KD
Ο παγκόσμιος πληθυσμός αυξήθηκε από 2.5 δις (1950) σε 6.1 δις (2000) (https://ourworldindata.org/world-population-growth/ ) και το προσδόκιμο ζωής από τα 48 έτη (1950) στα 66 (2000) παγκοσμίως (https://ourworldindata.org/life-expectancy/)
https://www.sciencedaily.com/releases/2013/05/130522085217.htm
Οι συνέπειες της αλλαγής αυτής είναι ήδη εμφανείς στα οικονομικά στοιχεία. Μόνο στις ΗΠΑ χάθηκαν 5,6 εκατ. θέσεις εργασίας στον βιομηχανικό κλάδο την περίοδο 2000-2010. Η πλειοψηφία τους (85%) οφείλεται περισσότερο στην αύξηση της παραγωγικότητας μέσω καλύτερης οργάνωσης και αυτοματοποίησης και λιγότερο (13%) στον διεθνή ανταγωνισμό όσον αφορά τις τιμές κόστους εργασίας (https://www.ft.com/content/dec677c0-b7e6-11e6-ba85-95d1533d9a62)
https://www.wired.com/2016/10/president-obama-mit-joi-ito-interview/
https://www.wired.com/2016/10/president-obama-mit-joi-ito-interview/
http://www.bbc.com/news/technology-34066941
http://tvxs.gr/news/sci-tech/na-forologisoyme-kai-ta-rompot
Βοηθήστε την "Ιδεοπηγή", γράψτε ένα σχόλιο, διαδώστε τις αναρτήσεις...
