Η αλυσίδα υγιεινών τροφών Tossed άνοιξε μόλις το πρώτο καφέ στο Ηνωμένο Βασίλειο όπου οι συναλλαγές δεν γίνονται πια με μετρητά. Αυτό αποτελεί ακόμα ένα βήμα προς το θάνατο των μετρητών.
Δεν είναι κάτι νέο. Τα χρήματα είναι αποτέλεσμα τεχνολογίας. Η χύτευση μετάλλων για τα νομίσματα κατέστησε κοχύλια, δόντια φάλαινας και αλλες τέτοιες πρωτόγονες μορφές χρήματος πλέον περιττές.
Το τυπογραφείο έκανε το ίδιο για τα πολύτιμα μέταλλα: Αρχίσαμε να χρησιμοποιούμε χαρτονομίσματα αντί αυτών. Η ηλεκτρονική τραπεζική περιόρισε τις επιταγές.
Οι ανέπαφες πληρωμές τώρα θα κάνουν το ίδιο με τα μετρητά, η χρήση των οποίων γίνεται όλο και λιγότερο βολική. Στην αγορά η ευκολία συνήθως επικρατεί.
Όλο αυτό θα μπορούσε να λειτουργήσει μια χαρά αρκεί οι άνθρωποι να είχαν την ελευθερία να επιλέξουν.
Είναι ανησυχητικός όμως ο εξελισσόμενος ανεπίσημος πόλεμος στα μετρητά, από την καχυποψία με την οποία αντιμετωπιζόμαστε όταν χρησιμοποιούμε μεγάλα χρηματικά ποσά σε ρευστό μέχρι την εκστρατεία που λαμβάνει χώρα στην Ευρώπη για να αποσυρθούν τα χαρτονομίσματα των €500.
Δεν είμαι σίγουρος ότι οι συνέπειες όλων αυτών έχουν εξετασθεί με προσοχή.
Ζούμε ήδη σε έναν κόσμο που, σε ό,τι αφορά την κατανομή του πλούτου, υπάρχει απίστευτη ανισότητα. Η ανισότητα αυτή μπορεί μάλιστα να είναι μεγαλύτερη από ποτέ. Η ανησυχία μου έγκειται στο ότι μια κοινωνία χωρίς μετρητά μπορεί να επιδεινώσει αυτήν την ανισότητα ακόμη περισσότερο.
Θα παραδώσει ακόμα περισσότερη δύναμη στον χρηματοπιστωτικό τομέα στον οποίο οι τράπεζες και οι χρηματοπιστωτικές εταιρείες θα επιβλέπουν όλες τις συναλλαγές.
Το κραχ του 2008 έδειξε ότι, όταν τα πράγματα σοβαρεύουν, οι τράπεζες έχουν ήδη βρει τρόπο να εξαιρεθούν από την πολύ αποτελεσματική ρύθμιση της πτώχευσης – μια ρύθμιση με την οποία όλοι εμείς λειτουργούμε.
Θέλουμε όμως αυτός ο επιχειρηματικός τομέας να έχει ακόμη περισσότερη δύναμη και επιρροή;
Σε έναν κόσμο χωρίς μετρητά, κάθε πληρωμή που κάνετε θα είναι
ανιχνεύσιμη.
Θέλετε οι κυβερνήσεις (που δεν είναι πάντα καλοπροαίρετες), οι τράπεζες ή και οι διαχειριστές των συστημάτων πληρωμών να έχουν δυνατότητα πρόσβασης σε αυτές τις πληροφορίες; Η δύναμη αυτή τους εξοπλίζει με τεράστιες δυνατότητες επιτήρησης τρομακτικής έκτασης, στα όρια όσων περιέγραψε ο Όργουελ.
Θέλετε οι κυβερνήσεις (που δεν είναι πάντα καλοπροαίρετες), οι τράπεζες ή και οι διαχειριστές των συστημάτων πληρωμών να έχουν δυνατότητα πρόσβασης σε αυτές τις πληροφορίες; Η δύναμη αυτή τους εξοπλίζει με τεράστιες δυνατότητες επιτήρησης τρομακτικής έκτασης, στα όρια όσων περιέγραψε ο Όργουελ.
Τα μετρητά, από την άλλη, ενδυναμώνουν τους χρήστες τους. Τους δίνουν τη δυνατότητα να αγοράζουν και να πωλούν και να αποθηκεύουν τον πλούτο τους, χωρίς να εξαρτώνται από οποιονδήποτε άλλον. Μπορούν να μείνουν έξω από το χρηματοπιστωτικό σύστημα, εφόσον το επιθυμούν.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι, ηθικοί και πρακτικοί, για να το θέλουμε αυτό. Το 2008, πολλοί έσπευσαν να αποσύρουν τα χρήματά τους από τις τράπεζες.
Εάν το χρηματοπιστωτικό σύστημα ήταν πραγματικά τόσο κοντά σε οριακό σημείο, όπως μας είπαν ότι ήταν, τότε τέτοιες ενέργειες ήταν απόλυτα δικαιολογημένες. Όταν οι τράπεζες της Κύπρου έφτασαν στον γκρεμό της οικονομικής καταστροφής το 2011, Αυτό που είδαμε ήταν διασώσεις εκ των έσω (bail-in).
Οι καταθέσεις απλών ανθρώπων χρησιμοποιήθηκαν για να διασωθεί το σύστημα. Αν οι αποταμιεύσεις μιας ζωής απειλούνταν με κατάσχεση για να διασωθεί μια εταιρεία που θεωρούσατε ζημιογόνα, φαντάζομαι θα σπεύδατε να τις αποσύρετε και εσείς.
Έχουμε δει παρόμοιο πανικό και στην Ελλάδα και, σε μικρότερο βαθμό, σε όλη την νότια Ευρώπη. Ο Mervyn King, πρώην διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας, δήλωσε πρόσφατα ότι το τραπεζικό σύστημα δεν διορθώθηκε και θα δούμε ξανά περιπτώσεις οικονομιών σε πανικό.
Στην Ιαπωνία, η κεντρική τράπεζα επέβαλε αρνητικά επιτόκια και οι τράπεζες χρεώνουν όσους αποθηκεύουν σε αυτές χρήματα. Αυτό γίνεται για να εξωθήσουν τους καταναλωτές να δαπανούν και όχι να αποταμιεύουν.
Αποσύρθηκαν τόσα πολλά μετρητά από τις τράπεζες, που υπάρχουν σήμερα αναφορές πως η αγορά χρηματοκιβωτίων έχει ξεπουλήσει.
Όλα τα παραπάνω είναι θεμιτοί λόγοι για να θέλουμε τα χρήματά μας εκτός τραπεζικού συστήματος. Δεν λέω πως θα έπρεπε όλοι να αποσύρουμε τις αποταμιεύσεις μας, αλλά ότι θα πρέπει να έχουμε την δυνατότητα να το κάνουμε. Τα μετρητά μας δίνουν αυτή την επιλογή. Γιατί να την στερηθούμε; Τα χρήματά είναι δικά μας, όχι των τραπεζών.
Η ιστορία της τηλεφωνίας μας διδάσκει ένα χρήσιμο μάθημα.
Στο απόγειό της το 2008, υπήρχαν 1,3 δισ. γραμμές σταθερής τηλεφωνίας για ένα παγκόσμιο πληθυσμό κοντά στα 7 δισεκατομμύρια.
Σήμερα περισσότεροι από 6 δισεκατομμύρια άνθρωποι διαθέτουν κινητό τηλέφωνο – περισσότεροι από όσους έχουν πρόσβαση σε τουαλέτα, σύμφωνα με μια μελέτη του ΟΗΕ.
Πολλοί υποθέτουν ότι το κινητό πέτυχε όπου η επίγεια τηλεφωνία απέτυχε, επειδή η εξέλιξη της τεχνολογίας έκανε δυνατή την εκτενή κάλυψη παγκοσμίως. Υπάρχει μια βάση σε αυτό.
Αλλά ο κύριος λόγος είναι απλά ότι για να πάρει κάποιος μια γραμμή σταθερής τηλεφωνίας, πρέπει να διαθέτει έναν τραπεζικό λογαριασμό και δυνατότητα πίστωσης. Περίπου το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού είναι «χωρίς τράπεζα», χωρίς πρόσβαση στις βασικές χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες που χρειάζονται.
Οι εταιρείες τηλεπικοινωνιών δεν είδαν κάποιο δυναμικό ανάπτυξης σε αυτόν τον πληθυσμό, δεν έχτισαν εκεί ποτέ υποδομή και πολλοί έμειναν με λιγότερες δυνατότητες να επικοινωνούν. Αλλά στο κινητό τηλέφωνο τον χρόνο ομιλίας μπορείτε να τον αγοράσετε με μετρητά. Δεν χρειάζεται να χρησιμοποιείτε το τραπεζικό σύστημα. Σχεδόν ο καθένας μπορεί να πάρει ένα κινητό – και ήδη τόσοι έχουν.
Το χρηματοπιστωτικό σύστημα ήταν στην πραγματικότητα εμπόδιο για την πρόοδο των φτωχών του κόσμου, ενώ τα μετρητά διευκόλυνση για αυτούς.
Στο απόγειό της το 2008, υπήρχαν 1,3 δισ. γραμμές σταθερής τηλεφωνίας για ένα παγκόσμιο πληθυσμό κοντά στα 7 δισεκατομμύρια.
Σήμερα περισσότεροι από 6 δισεκατομμύρια άνθρωποι διαθέτουν κινητό τηλέφωνο – περισσότεροι από όσους έχουν πρόσβαση σε τουαλέτα, σύμφωνα με μια μελέτη του ΟΗΕ.
Πολλοί υποθέτουν ότι το κινητό πέτυχε όπου η επίγεια τηλεφωνία απέτυχε, επειδή η εξέλιξη της τεχνολογίας έκανε δυνατή την εκτενή κάλυψη παγκοσμίως. Υπάρχει μια βάση σε αυτό.
Αλλά ο κύριος λόγος είναι απλά ότι για να πάρει κάποιος μια γραμμή σταθερής τηλεφωνίας, πρέπει να διαθέτει έναν τραπεζικό λογαριασμό και δυνατότητα πίστωσης. Περίπου το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού είναι «χωρίς τράπεζα», χωρίς πρόσβαση στις βασικές χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες που χρειάζονται.
Οι εταιρείες τηλεπικοινωνιών δεν είδαν κάποιο δυναμικό ανάπτυξης σε αυτόν τον πληθυσμό, δεν έχτισαν εκεί ποτέ υποδομή και πολλοί έμειναν με λιγότερες δυνατότητες να επικοινωνούν. Αλλά στο κινητό τηλέφωνο τον χρόνο ομιλίας μπορείτε να τον αγοράσετε με μετρητά. Δεν χρειάζεται να χρησιμοποιείτε το τραπεζικό σύστημα. Σχεδόν ο καθένας μπορεί να πάρει ένα κινητό – και ήδη τόσοι έχουν.
Το χρηματοπιστωτικό σύστημα ήταν στην πραγματικότητα εμπόδιο για την πρόοδο των φτωχών του κόσμου, ενώ τα μετρητά διευκόλυνση για αυτούς.
Έξι δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο θα έχουν «έξυπνο» κινητό ως το 2020. Θα έχουν λίγο πολύ όλα όσα χρειάζονται για να συμμετέχουν στο ηλεκτρονικό εμπόριο – πρόσβαση στο διαδίκτυο, βασικά – εκτός από την όποια οικονομική τους ένταξη.
Αυτό σημαίνει πως οι νέες μορφές ψηφιακών μετρητών θα διαδραματίσουν τεράστιο ρόλο στο μέλλον – από το M-Pesa που χρησιμοποιείται στην Κένυα ως το Bitcoin – χρήματα που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ακόμη και αν δεν λειτουργείτε εντός του τραπεζικού συστήματος.
Τα μετρητά χρησιμοποιούνται για μικρές συναλλαγές – για μια σοκολάτα, μια εφημερίδα, ένα κουτί γάλα – οι οποίες, στο Ηνωμένο Βασίλειο τουλάχιστον, εξακολουθούν να είναι ασύμφορες να γίνουν με άλλους τρόπους πληρωμής. Αυτός θα είναι πάντα ο πιο γρήγορος και άμεσος τρόπος πληρωμής.
Μου αρέσει για παράδειγμα, να δίνω φιλοδώρημα σε μετρητά στους σερβιτόρους, γνωρίζοντας ότι θα λάβουν αυτά τα χρήματα χωρίς την διαμεσολάβηση κάποιου ασυνείδητου εργοδότη.
Μου αρέσει επίσης να ψωνίζω σε αγορές, όπου μπορώ να αγοράσω απευθείας από τον παραγωγό γνωρίζοντας ότι θα λάβει τα χρήματα, χωρίς μεσάζοντες που θα διεκδικήσουν το ποσοστό τους.
Χρησιμοποιούμε μετρητά βέβαια και για ιδιωτικές συναλλαγές, οι οποίες έχουν πολλούς πιθανούς λόγους να πραγματοποιούνται με αυτό τον τρόπο και κανένας από αυτούς δεν είναι παράνομος.
Οι μικρές επιχειρήσεις στο ξεκίνημά τους χρειάζονται την οικονομία των μετρητών. Οι φτωχοί άνθρωποι χρειάζονται την οικονομία των μετρητών. Ο πόλεμος ενάντια στα μετρητά είναι ένας πόλεμος ενάντια σε αυτούς.
Αν ακούσετε την ρητορική της κινδυνολογίας, θα αρχίσετε να σκέφτεστε πως όλοι οι χρήστες μετρητών είτε είναι εγκληματίες είτε φοροφυγάδες ή τρομοκράτες.
Σίγουρα, ορισμένοι χρησιμοποιούν μετρητά για να αποφύγουν τη φορολογία, αλλά το ποσοστό αυτού του είδους φοροδιαφυγής είναι ασήμαντο σε σύγκριση με την συστηματική φοροδιαφυγή της Google και του Facebook.
Η Google δεν χρησιμοποιεί τα μετρητά για να αποφύγει τη φορολογία. Έχει βρει τρόπο όλα να γίνονται μέσω της νομοθετικής οδού.
Η χρήση μετρητών σημαίνει συνολική ένταξη στο οικονομικό σύστημα, μια πολυτέλεια που οι πιο εύποροι θωρούν δεδομένη. Χωρίς δυνατότητα οικονομικής ένταξης – και πάντα θα υπάρχουν κάποιοι που, για οποιονδήποτε λόγο, δεν θα έχουν – είμαστε παγιδευμένοι στη φτώχεια. Έτσι, φυλαχθείτε από τον πόλεμο ενάντια στα μετρητά.
medialibre.net
Αν βρήκατε το θέμα ενδιαφέρον , κοινοποιείστε το, διαδώστε το...
