Σε μια εποχή όπου ο αντισημιτισμός και ο αντι-κουρδικός ρατσισμός χρησιμοποιούνται από κράτη ως πολιτικά εργαλεία, η αλληλεγγύη και η αλήθεια παραμένουν οι έσχατες πράξεις αντίστασης.
Την τελευταία εικοσαετία, η πολιτική γεωγραφία της Μέσης
Ανατολής έχει μεταβληθεί βαθιά, και μαζί της ο ρόλος της Τουρκίας.Η χώρα, που κάποτε θεωρούνταν γέφυρα μεταξύ Ανατολής και Δύσης, έχει μεταμορφωθεί υπό τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σε ένα ιδεολογικά φορτισμένο κέντρο ισλαμιστικής ισχύος.
Η στροφή της τουρκικής πολιτικής
Η τουρκική εξωτερική πολιτική δεν καθοδηγείται πλέον από τον πραγματισμό, αλλά από τη θεολογία.
Το Ισραήλ, κάποτε στρατηγικός σύμμαχος, έχει μετατραπεί σε αντικείμενο μίσους.
Η αντισημιτική ρητορική διαποτίζει πλέον πολιτικές ομιλίες, κυβερνητικά μέσα ενημέρωσης και τον δημόσιο λόγο.
Όταν ο Ερντογάν διακηρύσσει ότι «η Χαμάς δεν είναι τρομοκρατική οργάνωση» ή όταν συγκρίνει Ισραηλινούς ηγέτες με τον Χίτλερ, δεν πρόκειται για απλή πρόκληση, αλλά για μια σκόπιμη πράξη πολιτικής μυθοπλασίας.
Σε αυτόν τον μύθο, η Δύση αντιπροσωπεύει την ηθική παρακμή, το Ισραήλ συμβολίζει το κακό, και το Ισλάμ στέκεται ως το έσχατο οχυρό της αρετής.
Αυτή η μεταμόρφωση δεν περιορίζεται στην άρχουσα ελίτ.
Όταν η κοινοβουλευτική επικεφαλής του κόμματος ΑΚΡ, Όζλεμ Ζενγκίν, ζήτησε πρόσφατα την απαγόρευση ταινιών για το Ολοκαύτωμα στην Τουρκία, δεν έδρασε αυθόρμητα, αλλά απηχούσε ένα ευρύτερο ιδεολογικό πλαίσιο.
Με την εξίσωση του Ισραήλ με τη Ναζιστική Γερμανία, τον ευτελισμό της Σοά και την αντιστροφή θύματος και θύτη, η τουρκική πολιτική βεβηλώνει τη μνήμη του Ολοκαυτώματος και υπονομεύει την οικουμενική ιδέα της ηθικής ευθύνης.
Ο αντισημιτισμός του 21ου αιώνα στην Τουρκία φορά τον μανδύα της ευσέβειας, αλλά από κάτω κρύβεται η ίδια αρχαία παρόρμηση: να προβάλλεται η συλλογική αποτυχία σε έναν φανταστικό εχθρό.
Κοινή μοίρα
Το ίδιο κράτος που τροφοδοτεί τώρα την εχθρότητα κατά του Ισραήλ έχει μακρά ιστορία βίας εναντίον των Κούρδων.
Από το Ντερσίμ και το Ζιλάν μέχρι το Ρομπόσκι, ολόκληρες κουρδικές κοινότητες έχουν αντιμετωπίσει εξόντωση, εκτοπισμό και πολιτισμική διαγραφή.
Στο Ιράκ και τη Συρία, αυτή η ιστορία συνεχίστηκε μέσω των εκστρατειών γενοκτονίας της Άνφαλ και της Χαλάμπτζα, των σφαγών της Σενγκάλ και της καταστροφής του Κομπάνι.
Αυτά τα ονόματα δεν είναι απλώς ιστορικά γεγονότα.
Είναι ηθικοί φάροι στη συλλογική μνήμη ενός λαού που έχει υπομείνει τη συστηματική καταστροφή της ταυτότητάς, της γλώσσας και της πίστης του.
Όπως η Σοά διαμόρφωσε την εβραϊκή συνείδηση, έτσι και αυτές οι τραγωδίες έχουν διαμορφώσει την κουρδική αντίληψη για την επιβίωση και την αξιοπρέπεια.
Και οι δύο λαοί γνωρίζουν ότι κάθε απόπειρα εξόντωσης αρχίζει με την απάνθρωπη μεταχείριση και ολοκληρώνεται μέσω της σιωπής.
Ενώ ο αντισημιτισμός έχει γίνει μια κοινή πολιτική γλώσσα στην Τουρκία και στον αραβικό κόσμο, πολλοί Κούρδοι τον απορρίπτουν πλέον.
Στη διασπορά και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κουρδικές φωνές αμφισβητούν ανοιχτά την αφήγηση που εξισώνει την αλληλεγγύη με τον Ισλαμισμό με την ηθική αρετή.
Κατανοούν ότι η δαιμονοποίηση του Ισραήλ δεν απελευθερώνει τους Κούρδους. Αντιθέτως, ενισχύει τα ίδια τα καθεστώτα που αρνούνται την ύπαρξή τους.
Για έναν αυξανόμενο αριθμό Κούρδων, το Ισραήλ δεν αντιπροσωπεύει έναν εχθρό, αλλά έναν καθρέφτη: ένα έθνος γεννημένο από τον διωγμό, που επιβιώνει εν μέσω εχθρότητας και διατηρεί τη δημοκρατία παρά τις υπαρξιακές απειλές.
Ιστορικές παραλληλίες και ηθικό μάθημα
Οι ιστορικές παραλληλίες μεταξύ των δύο λαών είναι αδιαμφισβήτητες.
Οι Εβραίοι και οι Κούρδοι είναι έθνη χωρίς αυτοκρατορικό παρελθόν.
Οι ιστορίες τους έχουν γραφτεί όχι μέσω κατακτήσεων, αλλά μέσω της αντοχής.
Και οι δύο υπήρξαν θύματα αποικιακών συνόρων, θρησκευτικής μισαλλοδοξίας και γεωπολιτικής χειραγώγησης.
Και οι δύο φέρουν το βάρος της μνήμης, αναγκασμένοι να υπερασπίζονται την ανθρωπιά τους ξανά και ξανά σε έναν εχθρικό κόσμο.
Ωστόσο, αυτό το κοινό βάρος αποκαλύπτει επίσης μια κοινή δύναμη: την ηθική ικανότητα να θέτουν την ηθική πριν από την ιδεολογία, τη συνείδηση πριν από την υπακοή, και την ανάμνηση πριν από την εκδίκηση.
Με την εργαλειοποίηση της θρησκείας, το τουρκικό κράτος έχει οικοδομήσει ένα πολιτικό σύστημα που φιμώνει τη διαφωνία και αγιάζει την εξουσία.
Η παρουσίαση της Χαμάς ως απελευθερωτικής δύναμης και του Ισραήλ ως αποικιακού καταπιεστή δεν είναι πράξη αλληλεγγύης προς τους Παλαιστινίους, αλλά μέθοδος εκτροπής της προσοχής από την εσωτερική παρακμή: τη διάβρωση της Δικαιοσύνης, την κατάρρευση της οικονομίας και τον συνεχιζόμενο διωγμό των Κούρδων.
Η προβολή του Ισραήλ ως υπαρξιακού εχθρού εξυπηρετεί τη δημιουργία μιας ψευδούς ενότητας εντός της Τουρκίας, μιας ενότητας που συντηρείται από το μίσος και τον φόβο.
Ωστόσο, μια τέτοια ενότητα δεν μπορεί να αντέξει, διότι έρχεται σε αντίθεση με την ιστορική αλήθεια και την ηθική συνέπεια.
Η ηθική μνήμη της εποχής μας διδάσκει ότι ο πόνος δεν μπορεί να διαιρεθεί σε κατηγορίες αξίας.
Το Ολοκαύτωμα, η Άνφαλ, η Χαλάμπτζα, η Σενγκάλ, το Κομπάνι και η σφαγή της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, όλα μαρτυρούν την ίδια καταστροφή της ιδεολογίας: τη μετατροπή της πίστης σε βία.
Ο εβραϊκός πόνος, ο κουρδικός πόνος και ο πόνος όλων των διωκόμενων μειονοτήτων δεν είναι ξεχωριστές ιστορίες, αλλά κεφάλαια σε μια κοινή αφήγηση: την ευθραυστότητα του ίδιου του πολιτισμού.
Όποιος σχετικοποιεί μια μορφή οδύνης για να δικαιολογήσει μια άλλη, καταστρέφει τα ηθικά θεμέλια της ανθρωπότητας.
Το μέλλον των Κουρδοεβραϊκών σχέσεων
Το μέλλον των κουρδοεβραϊκών σχέσεων εξαρτάται όχι μόνο από τη διπλωματία, αλλά από έναν κοινό ηθικό ορίζοντα.
Το Ισραήλ μπορεί να είναι για τους Κούρδους ό,τι οι Κούρδοι είναι ήδη για το Ισραήλ: ένας εταίρος συνείδησης σε μια περιοχή δηλητηριασμένη από τον φανατισμό.
Αυτή η συμμαχία δεν στρέφεται εναντίον άλλων λαών, αλλά εναντίον συστημάτων που εργαλειοποιούν την πίστη, την ιστορία και την ταυτότητα.
Είναι επίσης ένα κάλεσμα προς τη Δύση, η οποία πολύ συχνά έχει ανταλλάξει την ηθική της ευθύνη με τη γεωπολιτική της ευκολία.
Εάν η διεθνής κοινότητα αναζητά πραγματικά σταθερότητα στη Μέση Ανατολή, πρέπει να αναγνωρίσει τους Κούρδους και τους Ισραηλινούς ως συμπληρωματικούς πυλώνες μιας ενιαίας πολιτισμικής ιδέας: την υπεράσπιση της ανθρωπότητας ενάντια στον ολοκληρωτισμό.
Κούρδοι και Εβραίοι στέκονται σήμερα μπροστά σε ένα ιστορικό καθήκον. Η κοινή τους εμπειρία απαιτεί να μιλήσουν ενάντια στην επιστροφή της βαρβαρότητας, είτε αυτή είναι ισλαμιστική, εθνικιστική ή αναθεωρητική.
Το μάθημα της ιστορίας είναι σαφές: Η Μνήμη χωρίς ευθύνη είναι κενή, και η Ευθύνη χωρίς θάρρος είναι χωρίς νόημα. Μόνο μέσα από την ένωση και των δύο μπορεί να αναδυθεί ένα δίκαιο μέλλον.
Σε μια εποχή όπου ο αντισημιτισμός και ο αντι-κουρδικός ρατσισμός χρησιμοποιούνται από κράτη ως πολιτικά εργαλεία, η αλληλεγγύη και η αλήθεια παραμένουν οι έσχατες πράξεις αντίστασης.
Και οι δύο λαοί έχουν μάθει ότι η αξιοπρέπεια δεν παραχωρείται ποτέ, αλλά πρέπει πάντα να υπερασπίζεται.
Αν Κούρδοι και Εβραίοι κρατηθούν ενωμένοι σε αυτήν την αξιοπρέπεια, τότε από τις τραγωδίες του παρελθόντος μπορεί να προκύψει το θεμέλιο ενός πιο ανθρώπινου μέλλοντος.
