Η έκτη χρεοκοπία δεν θα
είναι ένα δραματικό γεγονός μιας ημέρας όπως το 1933 ή το 1971 - Θα
είναι μια διαδικασία σε αργή κίνηση: σταθερή υποτίμηση του δολαρίου
προκειμένου να καλυφθεί ένα χρέος που δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί
Ακόμη και εάν μια κατάσταση στην οικονομία δεν... βαφτίζεται
χρεοκοπία, αυτό δεν αναιρεί το γεγονός...Κάθε φορά που η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών αντιμετώπισε μια υπαρξιακή χρηματοοικονομική κρίση στην ιστορία της, επέλεγε να αλλάξει τους κανόνες αντί να τηρήσει πλήρως τις υποσχέσεις της — συνήθως αντικαθιστώντας το χρυσό ή το ασήμι με χαρτί.
Από τον Πόλεμο του 1812, όταν χάθηκαν πληρωμές τόκων, μέχρι τα δολάρια του Lincoln, την ακύρωση των ρητρών χρυσού από τον Roosevelt το 1933, το τέλος της εξαργύρωσης αργύρου το 1968 και το κλείσιμο του παραθύρου χρυσού από τον Nixon το 1971, η Ουάσινγκτον έχει χρεοκοπήσει πέντε φορές στο παρελθόν — συχνά αλλάζοντας τους όρους πληρωμής αντί να παραδεχθεί ανοιχτά την αποτυχία.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτά τα πιστωτικά επεισόδια ήταν μορφές (επιλεκτικής) χρεοκοπίας.
Το να ισχυρίζεται κανείς το αντίθετο θα ήταν σαν να προσπαθεί να αλλάξει μονομερώς τους όρους του στεγαστικού του δανείου ή της πιστωτικής του κάρτας σε δολάρια, ώστε να μπορεί να πληρώσει τις υποχρεώσεις του με pesos της Αργεντινής ή δολάρια της Zimbabwe— και μετά να προσποιείται
Αλλάζει τους κανόνες του παιχνιδιού
Η κυβέρνηση των ΗΠΑ ουσιαστικά λέει στους πιστωτές της το ίδιο πράγμα που είπε κάποτε ο.... Darth Vader:
“I am altering the deal. Pray I don’t alter it any further.”
(«Αλλάζω τη συμφωνία. Προσευχήσου να μην την αλλάξω περισσότερο.»)
Όπως και στο Star Wars, το μήνυμα είναι ξεκάθαρο — η Ουάσινγκτον θα αλλάζει τους κανόνες όποτε το χρειάζεται. Οι πιστωτές μπορεί να πληρωθούν, αλλά όχι με τον τρόπο που τους υποσχέθηκαν, και σίγουρα όχι με τον τρόπο που περίμεναν.
Σήμερα, η κυβέρνηση των ΗΠΑ βρίσκεται ξανά σε μια υπαρξιακή οικονομική παγίδα.
Το εθνικό χρέος είναι ανεξέλεγκτο, οι ομοσπονδιακές δαπάνες αυξάνονται συνεχώς και οι τόκοι του χρέους έχουν ήδη ξεπεράσει το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια το χρόνο.
Με αυτόν τον ρυθμό, οι τόκοι
θα μπορούσαν σύντομα να ξεπεράσουν τις δαπάνες για το ασφαλιστικό
σύστημα (Social Security) ως το μεγαλύτερο κονδύλι του ομοσπονδιακού
προϋπολογισμού.
Οι μεγαλύτερες δαπάνες είναι τα προγράμματα παροχών όπως το Social Security και το Medicare.
Κανένας πολιτικός δεν θα τα μειώσει — αντίθετα, θα συνεχίσουν να αυξάνονται.
Δεκάδες εκατομμύρια Baby Boomers, σχεδόν το ένα τέταρτο του πληθυσμού, εισέρχονται στη συνταξιοδότηση.
Η περικοπή παροχών είναι πολιτική αυτοκτονία.
Οι αμυντικές δαπάνες, ήδη τεράστιες, είναι επίσης εκτός ορίων.
Με
το πιο ασταθές γεωπολιτικό περιβάλλον από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο οι
στρατιωτικές δαπάνες δεν πρόκειται να μειωθούν — αυξάνονται.
Τα προγράμματα πρόνοιας είναι παρομοίως «ανέγγιχτα».
Γιατί ειναι αδύνατο να περικοπούν οι δημόσιες δαπάνες
Ο
μόνος τρόπος να μειωθούν ουσιαστικά οι δαπάνες θα ήταν να περικοπούν τα
δικαιώματα, να διαλυθεί το κράτος πρόνοιας, να κλείσουν εκατοντάδες
ξένες στρατιωτικές βάσεις και να αποπληρωθεί μεγάλο μέρος του εθνικού
χρέους ώστε να μειωθεί το κόστος τόκων.
Αυτό θα απαιτούσε
έναν ηγέτη διατεθειμένο να επαναφέρει μια δημοκρατία με περιορισμό των
πολιτικών δικαιωμάτων και άρση της ισχύος του Συντάγματος.
Ωστόσο, αυτό είναι μια εντελώς μη ρεαλιστική φαντασία.
Θα ήταν ανόητο να στοιχηματίσει κανείς ότι θα συμβεί.
Το συμπέρασμα: Η Ουάσινγκτον δεν μπορεί ούτε καν να επιβραδύνει τον ρυθμό αύξησης των δαπανών, πόσο μάλλον να τις μειώσει.
Οι δαπάνες δεν έχουν πουθενά να πάνε — παρά μόνο προς τα πάνω.
Τα φορολογικά έσοδα επίσης δεν θα σώσουν την κατάσταση.
Ούτε από τα έσοδα από τους φόρους...
Ακόμα κι αν οι φορολογικοί συντελεστές έφταναν στο 100%, δεν θα ήταν αρκετό για να σταματήσει η αύξηση του χρέους.
Σύμφωνα με το Forbes, υπάρχουν περίπου 806 δισεκατομμυριούχοι στις ΗΠΑ με συνολική καθαρή περιουσία περίπου 5,8 τρισεκατομμύρια δολάρια.
Ακόμα κι αν η Ουάσινγκτον μπορούσε να κατασχέσει το
100% του πλούτου των δισεκατομμυριούχων, θα αρκούσε μόλις για έναν
χρόνο δαπανών — και δεν θα έκανε τίποτα για να σταματήσει την ασταμάτητη
πορεία του χρέους και των ελλειμμάτων.
Αυτό σημαίνει ότι το κόστος των τόκων θα συνεχίσει να εκρήγνυται.
Ήδη έχει ξεπεράσει τον αμυντικό προϋπολογισμό και βρίσκεται σε τροχιά να ξεπεράσει σύντομα τις δαπάνες για την άμυνα.
Τότε, οι τόκοι θα μπορούσαν να απορροφήσουν το μεγαλύτερο μέρος των ομοσπονδιακών φορολογικών εσόδων.
Τα παλιά λογιστικά τεχνάσματα και τα παιχνίδια του fiat νομίσματος δεν θα μπορούν να κρύβουν την πραγματικότητα για πολύ ακόμα.
Συνοπτικά, ο εκτοξευόμενος λογαριασμός των τόκων αποτελεί πλέον άμεση απειλή για τη φερεγγυότητα της κυβέρνησης των ΗΠΑ.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Ουάσινγκτον σύντομα θα βρεθεί ξανά ανίκανη να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της.
Το ερώτημα λοιπόν είναι: πώς θα μοιάζει η έκτη χρεοκοπία;
Η έκτη χρεοκοπία δεν θα είναι ένα δραματικό
γεγονός μιας ημέρας όπως το 1933 ή το 1971. Θα είναι μια διαδικασία σε
αργή κίνηση: σταθερή υποτίμηση του δολαρίου για να καλυφθεί ένα χρέος
που δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί.
Και όπως και στο παρελθόν, η
Ουάσινγκτον και οι υποστηρικτές της στα μέσα ενημέρωσης δεν θα
παραδεχθούν ποτέ ότι πρόκειται για χρεοκοπία.
Σε αντίθεση με το παρελθόν, οι ΗΠΑ δεν έχουν πλέον υποχρεώσεις συνδεδεμένες με χρυσό ή ασήμι.
Όλα είναι εκφρασμένα σε fiat νόμισμα, το οποίο η Federal Reserve μπορεί να τυπώνει χωρίς όριο.
Η
μηχανική είναι διαφορετική, αλλά το αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο: οι
πιστωτές θα πληρωθούν με χρήμα πολύ λιγότερης αξίας από αυτό που τους
υποσχέθηκαν.
Μετά τη χρεοκοπία του 1971, που έκοψε τον τελευταίο
δεσμό του δολαρίου με τον χρυσό, η άρρητη υπόσχεση ήταν ότι η
Ουάσινγκτον θα ήταν υπεύθυνος διαχειριστής του fiat νομίσματος της.
Η ψευδαίσθηση της ανεξαρτησίας της Fed
Στον πυρήνα αυτής της υπόσχεσης βρισκόταν η ψευδαίσθηση ότι η Federal Reserve θα ενεργούσε ανεξάρτητα από πολιτικές πιέσεις. Η ιδέα ήταν απλή: χωρίς τουλάχιστον την εμφάνιση ανεξαρτησίας, οι επενδυτές θα έβλεπαν τη Fed όπως πραγματικά είναι — ένα χρηματοδοτικό όργανο για σπάταλους πολιτικούς — και η εμπιστοσύνη στο δολάριο θα κατέρρεε.
Αυτή η ψευδαίσθηση τώρα καταρρέει.
Η κυβέρνηση πρέπει να εκδίδει συνεχώς αυξανόμενα ποσά χρέους, ενώ διατηρεί τα επιτόκια χαμηλά για να περιορίσει το εκρηκτικό κόστος τόκων.
Εδώ μπαίνει στο παιχνίδι η Federal Reserve.
Περικυκλωμένη, η Ουάσινγκτον θα αναγκάσει τη Fed να μειώσει τα επιτόκια, να αγοράσει Treasuries (ομόλογα) και να ξεκινήσει διαδοχικά κύματα νομισματικής χαλάρωσης.
Αυτά τα μέτρα θα υποτιμήσουν το δολάριο ενώ θα καταστρέψουν την ψευδαίσθηση της ανεξαρτησίας της Fed.
Γι’ αυτό πιστεύω ότι η κατάρρευση της αξιοπιστίας της Fed ως ανεξάρτητου θεσμού θα χαρακτηρίσει την έκτη χρεοκοπία.
Ένα από τα πιο καθαρά σημάδια είναι η πίεση του Trump να ενοποιήσει την εξουσία πάνω στη Fed.
Ας είμαστε ξεκάθαροι: οι κεντρικές τράπεζες δεν ήταν ποτέ «ανεξάρτητες». Υπάρχουν για να απομυζούν πλούτο από το κοινό μέσω του πληθωρισμού και να τον κατευθύνουν στους πολιτικά διασυνδεδεμένους.
Η ανεξαρτησία της Fed ήταν πάντα μια αυταπάτη — και τώρα εξαφανίζεται γρήγορα.
Ο Trump απλώς κάνει αυτό που θα έκανε οποιοσδήποτε ηγέτης στη θέση του. Κανείς δεν πιστεύει ότι η κεντρική τράπεζα της Κίνας είναι ανεξάρτητη από τον Xi.
Αν οποιοδήποτε έθνος αντιμετώπιζε παρόμοια κρίση, η κεντρική του τράπεζα θα υπάκουε στις κυβερνητικές απαιτήσεις.
Πιστεύω ότι ο Trump θα καταφέρει αυτό που θέλει με τη Fed. Η Fed θα υποκύψει στις απαιτήσεις του, υποτιμώντας το δολάριο για να κρατήσει το βάρος του χρέους υπό έλεγχο. Θα αναγκάσει είτε τον Powell να συμμορφωθεί είτε θα τον αντικαταστήσει, γεμίζοντας τη Fed με πιστούς. Το αποτέλεσμα θα είναι εκτύπωση χρήματος σε κλίμακα που δεν έχουμε ξαναδεί.
Οι προσπάθειες του Trump ήδη αρχίζουν να αποδίδουν.
Στο Jackson Hole, ο Powell παραδέχτηκε ότι “the shifting balance of risks may warrant adjusting our policy stance” (η μεταβαλλόμενη ισοσσρπία των κινδύνων, σημαίνει ότι θα πρέπει να αλλάξουμε την κατεύθυνση της πολιτικής μας), υποδηλώνοντας ότι έρχονται μειώσεις επιτοκίων.
Και πράγματι, αυτό συνέβη.
Το τρίτο καθήκον της Fed, σύμφωνα με τον Miran
Στις 17 Σεπτεμβρίου, η Fed μείωσε τα επιτόκια κατά 25 μονάδες βάσης και υπαινίχθηκε περισσότερες μειώσεις.
Επιπλέον, ο Stephen Miran, ο πιο πρόσφατος υποψήφιος του Trump για το Federal Reserve Board, προωθεί την ιδέα αυτού που αποκαλεί το «τρίτο καθήκον» της Fed.
Παραδοσιακά,
η Fed έχει δύο καθήκοντα: τη σταθερότητα των τιμών και τη μέγιστη
απασχόληση. Το προτεινόμενο τρίτο καθήκον του Miran θα ήταν η Fed να
«μετριάζει τα μακροπρόθεσμα επιτόκια».
Αυτό στην πραγματικότητα σημαίνει ότι η Fed
θα χρηματοδοτεί ανοιχτά την ομοσπονδιακή κυβέρνηση δημιουργώντας νέα
δολάρια για να αγοράζει μακροπρόθεσμο χρέος, διατηρώντας τεχνητά χαμηλές
αποδόσεις.
Με άλλα λόγια, το αποκαλούμενο τρίτο καθήκον είναι
μια ξεκάθαρη παραδοχή ότι η Fed δεν είναι πλέον ανεξάρτητη. Θα γίνει
πολιτικό εργαλείο για τη χρηματοδότηση των κρατικών δαπανών.
Χωρίς αυτή τη στήριξη, οι τεράστιες κρατικές δαπάνες θα πλημμύριζαν την αγορά με Treasuries, αυξάνοντας πολύ τα επιτόκια.
Αλλά
με τη Fed να παρεμβαίνει, η Ουάσινγκτον μπορεί να συνεχίσει να
δανείζεται κρατώντας τα επιτόκια χαμηλά — τουλάχιστον για λίγο.
Το τίμημα είναι η υποτίμηση του δολαρίου.
Τελικά, αυτή η υποτίμηση θα αναγκάσει τους επενδυτές να ζητήσουν υψηλότερες αποδόσεις, επιδεινώνοντας περαιτέρω το πρόβλημα.
Πιστεύω ότι είναι απλώς θέμα χρόνου πριν η Fed υποκύψει πλήρως, διαλύοντας την ψευδαίσθηση της ανεξαρτησίας μια για πάντα.