Η πολιτική της κυβέρνησης Donald Trump απέναντι στη Βενεζουέλα αποτελεί κλασικό παράδειγμα του πώς η ιδεολογική στάση μπορεί να υπονομεύσει στρατηγικά συμφέροντα, ειδικά σε σχέση με τον ευρύτερο γεωπολιτικό ανταγωνισμό με την Κίνα..
Ενώ η Ουάσιγκτον πέρασε σχεδόν μια δεκαετία εφαρμόζοντας τη μέγιστη πίεση στο καθεστώς Nicolás Maduro — μέσω κυρώσεων, διπλωματικής απομόνωσης και απειλών στρατιωτικής επέμβασης — το Πεκίνο αθόρυβα τοποθετήθηκε ως σωσίβιο για τη Βενεζουέλα, εμβαθύνοντας την οικονομική και στρατηγική του παρουσία στην «αυλή» της Αμερικής.
Η πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών για τη Βενεζουέλα, που κληρονόμησε και σε μεγάλο βαθμό συνέχισε η κυβέρνηση Joe Biden, αντικατοπτρίζει μια θεμελιώδη παρεξήγηση τόσο της εσωτερικής δυναμικής της χώρας όσο και της περιφερειακής γεωπολιτικής.
Η υπόθεση ότι η οικονομική πίεση από μόνη της θα οδηγούσε σε αλλαγή καθεστώτος αποδείχθηκε όχι μόνο λανθασμένη αλλά και αντιπαραγωγική. Αντί να αποδυναμώσει την εξουσία του Maduro, οι κυρώσεις δημιούργησαν μια σχέση εξάρτησης που έσπρωξε το Καράκας ακόμη πιο βαθιά στην τροχιά του Πεκίνου.
Αυτό το αποτέλεσμα ήταν απολύτως προβλέψιμο.
Όταν ένα καθεστώς αποκόπτεται από τις παραδοσιακές του οικονομικές διόδους, θα αναζητήσει αναπόφευκτα εναλλακτικούς εταίρους.
Η Κίνα, με την πολιτική της μη ανάμειξης σε εσωτερικές υποθέσεις και τη δίψα της για ενεργειακούς πόρους, παρουσιάστηκε ως ο προφανής εναλλακτικός εταίρος.
Το αποτέλεσμα ήταν ένα στρατηγικό κέρδος για το Πεκίνο σε βάρος της Ουάσιγκτον.
Ενώ οι Αμερικανοί αξιωματούχοι περιορίζονταν σε
θεατρικές καταγγελίες κατά της κυβέρνησης Maduro, η Κίνα ακολούθησε μια
πιο μακροπρόθεσμη στρατηγική, που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως
«αυταρχικός πραγματισμός»: παροχή οικονομικής στήριξης, επενδύσεων και
διπλωματικής κάλυψης, χωρίς απαίτηση για πολιτικές μεταρρυθμίσεις ή
αλλαγή καθεστώτος.Πρόσβαση σε τεράστια αποθέματα πετρελαίου
Με
αυτόν τον τρόπο, το Πεκίνο εξασφάλισε πρόσβαση στα τεράστια αποθέματα
πετρελαίου της Βενεζουέλας μέσω συμφωνιών δανείων έναντι πετρελαίου, εγκαθίδρυσε
σημαντική οικονομική παρουσία στο δυτικό ημισφαίριο, έδειξε σε άλλα
κράτη της Λατινικής Αμερικής ότι υπάρχει εναλλακτική στην αμερικανική
ηγεμονία• και δημιούργησε ένα στρατηγικό χαρτί που θα μπορούσε να
περιπλέξει τον στρατιωτικό σχεδιασμό των ΗΠΑ σε περίπτωση ευρύτερης
σύγκρουσης.
Η περίπτωση της Βενεζουέλας αναδεικνύει ένα ευρύτερο πρόβλημα στην αμερικανική εξωτερική πολιτική: την τάση να δίνεται προτεραιότητα στην ηθική ικανοποίηση αντί στη στρατηγική λογική.
Προώθηση της Δημοκρατίας
Κάνοντας την πολιτική της Ουάσιγκτον για τη Βενεζουέλα κυρίως ένα ζήτημα προώθησης της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αντί για διαχείριση του ανταγωνισμού με την Κίνα, οι Ηνωμένες Πολιτείες προσέφεραν στο Πεκίνο μια στρατηγική νίκη στην περιοχή που θεωρείται «σφαίρα επιρροής» τους.
Ένα πιο ρεαλιστικό αμερικανικό πλαίσιο θα αναγνώριζε ότι η αλλαγή καθεστώτος δεν είναι βιώσιμο εργαλείο πολιτικής στη σημερινή διεθνή συγκυρία, ειδικά όταν υπάρχουν μεγάλες δυνάμεις πρόθυμες να στηρίξουν τα στοχοποιημένα καθεστώτα.
Στην πράξη, η οικονομική αλληλεξάρτηση μετρά περισσότερο από την ιδεολογία στη διαμόρφωση μακροπρόθεσμων στρατηγικών σχέσεων.
Το μάθημα της Βενεζουέλας είναι σαφές: σε
μια εποχή ανταγωνισμού μεγάλων δυνάμεων, η ιδεολογικά καθοδηγούμενη
εξωτερική πολιτική είναι πολυτέλεια που η Αμερική δεν μπορεί πλέον να
αντέξει.
www.bankingnews.gr
