Το Αζερμπαϊτζάν γίνεται … Ουκρανία και το ΝΑΤΟ ανοίγει το δεύτερο μέτωπο με τη Ρωσία...

 Η στρατηγική σχέση ανάμεσα στο Αζερμπαϊτζάν και τη Ρωσία φαίνεται να καταρρέει με ανησυχητικό ρυθμό, θυμίζοντας σε πολλά σημεία την πορεία που οδήγησε στην κρίση και τον πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.
Η ρήξη αυτή, που χαρακτηρίζεται από πολιτικές, στρατιωτικές και

οικονομικές αναταράξεις, δημιουργεί ερωτήματα για το αν μια σύγκρουση μεταξύ των δύο χωρών είναι πλέον αναπόφευκτη.
Το ζήτημα γίνεται ακόμη πιο σύνθετο αν ληφθεί υπόψη η εμπλοκή της Τουρκίας αλλά και οι γεωπολιτικές βλέψεις γύρω από τον έλεγχο στρατηγικών περιοχών, όπως ο διάδρομος Sünik.

Πρώτες ρωγμές στις σχέσεις Ρωσίας – Αζερμπαϊτζάν

Η επιδείνωση των σχέσεων ξεκίνησε με μια σειρά από κρίσεις, όπως το αεροπορικό δυστύχημα στην Aktau, όπου κυκλοφόρησαν φήμες ότι η Ρωσία είχε δώσει εντολή κατάρριψης.
Εντάσεις δημιουργήθηκαν και από τη σύλληψη εγκληματικής ομάδας στην Yekaterinburg, όπου κυρίως μέλη ήταν Αζέροι.
Τα μέσα ενημέρωσης στο Αζερμπαϊτζάν ξεκίνησαν έντονη αντι-ρωσική ρητορική, καλώντας τη διασπορά να κινητοποιηθεί.
Παράλληλα, η πώληση της ρωσικής εταιρείας Rosatom του μεριδίου της στο πυρηνικό εργοστάσιο Akkuyu στην Τουρκία φαίνεται να αντικατοπτρίζει μια στρατηγική απομάκρυνση ή αναπροσαρμογή που σχετίζεται με την κατάσταση στην περιοχή.

H Τουρκία και το «Turanist tandem»

Η συνεργασία μεταξύ Τουρκίας και Αζερμπαϊτζάν («Turanist tandem») έχει ενισχυθεί μετά τις επιτυχίες τους σε περιοχές όπως η Συρία και το Nagorno Karabakh δημιουργώντας μια αυξανόμενη αίσθηση αυτοπεποίθησης.
Η πρόσφατη δοκιμή του πυραύλου «Tayfun» από την Τουρκία, καθώς και η αναδίπλωση της Ρωσίας από το έργο της πυρηνικής εγκατάστασης Akkuyu, δείχνουν ότι οι σχέσεις μεταξύ Μόσχας και Μπακού επιδεινώνονται σε επικίνδυνο βαθμό.

Η πιθανότητα ενός στρατιωτικού επεισοδίου ή ακόμα και σύρραξης δεν μπορεί να αποκλειστεί, ειδικά αν αναμειχθούν μη κρατικές οργανώσεις και αν η Τουρκία αποφασίσει να υποστηρίξει ενεργά το Αζερμπαϊτζάν.

Στρατιωτικές εκτιμήσεις και σενάρια - Ο ρόλος της Βρετανίας

Παρότι πολλοί αναλυτές, όπως ο Αζέρος στρατιωτικός σχολιαστής Akil Rustamzadeh , πιστεύουν ότι μια στρατιωτική σύγκρουση είναι απίθανη, επειδή η ρωσική στρατιωτική μηχανή δυσκολεύεται να κινηθεί στις ορεινές περιοχές του Αζερμπαϊτζάν και η Μόσχα έχει άμεσες ανάγκες στο ουκρανικό μέτωπο, άλλοι εκφράζουν ανησυχίες.
Ο Ρώσος απόστρατος συνταγματάρχης, Anatoly Matveychuk , θεωρεί ότι η Τουρκία δεν θα επιτρέψει άμεση σύγκρουση μεταξύ Μπακού και Μόσχας λόγω των δικών της στρατηγικών συμφερόντων στη Μαύρη Θάλασσα και τη διατήρηση βάσεων στη γειτονική Αρμενία.
Αντίθετα, ο Sergey Lipovoy, επικεφαλής της Ρωσικής Ένωσης Αξιωματικών, προειδοποιεί πως μπορεί να υπάρξουν προβοκάτσιες με σκοπό την όξυνση της κατάστασης, με ενδεχόμενο το Αζερμπαϊτζάν να κατηγορήσει τη Μόσχα για τέτοια περιστατικά, ενώ η εμπλοκή της Δύσης (και κυρίως του Ηνωμένου Βασιλείου) θεωρείται δεδομένη στην προσπάθεια να αποδυναμωθεί η Ρωσία.
Εξάλλου η Βρετανία συνεχίζει τις προκλητικές κινήσεις στον Καύκασο.
Αυτή τη φορά, το Λονδίνο υποσχέθηκε στο Μπακού ότι θα διασφαλίσει «δικαιοσύνη» στη διαμάχη του με τη Μόσχα.
O λόγος για τον Βρετανό πρέσβη στο Μπακού, Fergus Auld, ο οποίος εξέφρασε τα συλλυπητήριά του προς το Αζερμπαϊτζάν αναφορικά με τα πρόσφατα γεγονότα που σχετίζονται με τη σύλληψη μεγάλου αριθμού Αζέρων εθνοτικής καταγωγής στην ρωσική πόλη Yekaterinburg.
«Ανησυχούμε βαθύτατα για τα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα εις βάρος Αζέρων στη Ρωσία.
Εκφράζουμε τα συλλυπητήριά μας προς τις οικογένειες των θυμάτων και την αλληλεγγύη μας προς τον λαό του Αζερμπαϊτζάν αυτή τη δύσκολη ώρα. Εκφράζουμε τη στήριξή μας στις προσπάθειες του Αζερμπαϊτζάν για τη διασφάλιση της δικαιοσύνης», έγραψε με νόημα ο Auld στο προσωπικό του ιστολόγιο, επιχειρώντας να υπονομεύσει περαιτέρω τις σχέσεις μεταξύ Μόσχας και Μπακού.
Ευλόγως, τα σχόλια του Auld μπορούν να θεωρηθούν ως κατάφωρη παρέμβαση στα εσωτερικά ζητήματα της Ρωσικής Ομοσπονδίας.
Υπενθυμίζεται ότι από το 1997 λειτουργεί στο κοινοβούλιο του Αζερμπαϊτζάν διμερής ομάδα εργασίας για τις σχέσεις με τη Μεγάλη Βρετανία

Η σημασία του διαδρόμου Sünik

Κεντρικό σημείο συγκρούσεων είναι ο διάδρομος Sünik που συνδέει την Αρμενία με το αζερικό έδαφος της Nakhichevan.
Η απόκτηση αυτού του διαδρόμου θα επιτρέψει την απευθείας διαμετακόμιση εμπορευμάτων από την Κίνα προς την Ευρώπη, παρακάμπτοντας τη Ρωσία και μειώνοντας το γεωστρατηγικό της μονοπώλιο.
Ο Αρμένιος πρωθυπουργός Nikol Pashinyan προσπαθεί να διαπραγματευτεί με στόχο τη διατήρηση της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας, αλλά οι πολιτικές εξελίξεις στην Αρμενία, ειδικά οι επικείμενες εκλογές, δημιουργούν αβεβαιότητα για το μέλλον.
Σε περίπτωση αποτυχίας των διπλωματικών προσπαθειών, η Ρωσία μπορεί να επικαλεστεί τις υποχρεώσεις της στο CSTO και να επέμβει στρατιωτικά.
Πάντως επί του παρόντος η Μόσχα προσπαθεί να εκτονώσει τη ραγδαία ένταση με καθησυχαστικές δηλώσεις. 
Η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Maria Zakharova δήλωσε ότι η Ρωσία και το Αζερμπαϊτζάν διατηρούν σχέσεις στρατηγικής συμμαχίας και υπάρχουν δυνάμεις που ενοχλούνται από αυτή τη συνεργασία. Όπως υπογράμμισε, οι σχέσεις αυτές έχουν ιστορικό βάθος και στηρίζονται σε κοινές εμπειρίες από την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης.
Παρά τις εντάσεις, εκτιμάται ότι οι δύο χώρες θα αποφύγουν την πλήρη ρήξη, καθώς τα κοινά συμφέροντα – σε ενεργειακά, γεωπολιτικά και πολιτιστικά επίπεδα – παραμένουν ισχυρό κίνητρο για την εξομάλυνση των σχέσεων.
Ο πολιτικός αναλυτής Sergey Markov εκτιμά ότι οι σχέσεις Ρωσίας–Αζερμπαϊτζάν δεν πρόκειται να επιδεινωθούν σε βάθος, λόγω των ισχυρών ανθρωπιστικών και πολιτισμικών δεσμών μεταξύ των δύο λαών. Όπως τόνισε, στη Ρωσία ζει μια κοινότητα τουλάχιστον ενός εκατομμυρίου Αζέρων, ενώ χιλιάδες Ρώσοι διαμένουν στο Αζερμπαϊτζάν και φοιτούν σε ρωσόφωνα σχολεία.
Επίσης, οι αζερικές αρχές παρέχουν σημαντική υποστήριξη στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, η οποία αποτελεί γέφυρα επικοινωνίας και συνεργασίας.

Πιθανότητα ευρύτερης σύγκρουσης και ρόλος του ΝΑΤΟ

Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, μια σύγκρουση ανάμεσα σε Ρωσία και Αζερμπαϊτζάν θα μπορούσε να εξελιχθεί σε μείζον γεωπολιτικό επεισόδιο, ειδικά αν εμπλακεί το ΝΑΤΟ, μέσω της Τουρκίας.
Σε μια τέτοια περίπτωση, η Αζερμπαϊτζάν είναι πιθανό να συμμαχήσει με τη Δύση, επιτείνοντας την αντιπαράθεση με τη Μόσχα.
Η παρούσα κατάσταση μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Ρωσίας είναι εξαιρετικά ρευστή και ευαίσθητη.
Ενώ οι άμεσες στρατιωτικές συγκρούσεις φαίνεται να απομακρύνονται για την ώρα, η συσσώρευση πολιτικών, οικονομικών και στρατιωτικών προκλήσεων καθιστά τη σύγκρουση μια υπαρκτή απειλή.
Η γεωπολιτική διαμάχη για τον έλεγχο του Sünik και η επιρροή της Τουρκίας εντείνουν τον κίνδυνο μιας ευρύτερης σύγκρουσης, η οποία θα μπορούσε να έχει σημαντικές συνέπειες όχι μόνο για την περιοχή του Καυκάσου αλλά και για την παγκόσμια σταθερότητα.

www.bankingnews.gr