Αυτή η ταραχώδης χρονιά στην πολιτική σκηνή της ΕΕ
ξεκίνησε με τις έρευνες και τις συλλήψεις σε βάρος Ευρωβουλευτών που
εμπλέκονται στο σκάνδαλο Qatargate και τελείωσε με τους Ευρωβουλευτές να
συμφωνούν σε μεταρρυθμίσεις για την αυστηροποίηση της μεταναστευτικής
πολιτικής της Ένωσης. Παρόλα αυτά, η πιο πολυδιαβασμένη ιστορία μας
πραγματευόταν ένα θέμα που οι περισσότεροι πολιτικοί των Βρυξελλών
πίστευαν ότι είχε μείνει πίσω.Προς μεγάλη ειρωνεία, ήταν το ρεπορτάζ που κάλυψε την τελευταία, απελπισμένη προσφυγή ορισμένων Βρετανών πολιτών από το Ηνωμένο Βασίλειο και άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, αμφισβητώντας τη συμφωνία αποχώρησης της χώρας από την ΕΕ (Brexit) με το σκεπτικό ότι τους στέρησε δικαιώματα που είχαν ασκήσει και αποκτήσει ως πολίτες της ΕΕ.
Αυτή ακυρώθηκε όταν το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επιβεβαίωσε ότι «η απώλεια της ιδιότητας του πολίτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης… αποτελεί αυτόματη συνέπεια της μοναδικής κυρίαρχης απόφασης που έλαβε το Ηνωμένο Βασίλειο να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση και όχι της συμφωνίας αποχώρησης ή της απόφασης του Συμβουλίου».
Το Brexit αφήνει πικρή γεύση
Η απόφαση, η οποία δεν αποτέλεσε έκπληξη, επιβεβαίωσε ότι οι άνθρωποι από τρίτες χώρες ή πρώην κράτη μέλη μπορούν να αποκτήσουν την ιδιότητα του Ευρωπαίου Πολίτη μόνο αν γίνουν πολίτες μιας χώρας μέλους της ΕΕ.
Το καθεστώς των Βρετανών που εξακολουθούν να ζουν και να εργάζονται εντός ΕΕ και αντίστοιχα όσων ευρωπαίων πολιτών ζουν και εργάζονται στο Ηνωμένο Βασίλειο εξακολουθεί να αποτελεί ένα από τα πιο ευαίσθητα ζητήματα της διαδικασίας του Brexit.
Ωστόσο, οι σχέσεις ΕΕ-Ηνωμένου Βασιλείου βελτιώθηκαν σταδιακά κατά τη διάρκεια του 2023. Τον Φεβρουάριο, οι αξιωματούχοι της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου έλυσαν τελικά τη μακροχρόνια διαφωνία τους σχετικά με την εφαρμογή του πρωτοκόλλου της Βόρειας Ιρλανδίας, το οποίο διέπει το εμπόριο στο νησί της Ιρλανδίας και μεταξύ της Μεγάλης Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας.
Κατέληξαν επίσης στο καθεστώς του Ηνωμένου Βασιλείου ως συνδεδεμένου μέλους του προγράμματος έρευνας και ανάπτυξης «Horizon Europe», το οποίο θα επιτρέψει στους επιστήμονες και ερευνητές του Ηνωμένου Βασιλείου να λαμβάνουν χρηματοδότηση από την ΕΕ για κοινά έργα.
Λιγότερο σαφές, όμως, είναι αν η επιστροφή του πρώην πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον – ο οποίος οδήγησε το Ηνωμένο Βασίλειο εκτός ΕΕ κατά λάθος – ως υπουργού Εξωτερικών του Ρίσι Σουνάκ θα συνεχίσει να αποκαθιστά τους δεσμούς μεταξύ Λονδίνου και Βρυξελλών.
Post-Qatargate
Η σύλληψη τον Δεκέμβριο του 2022 ορισμένων ευρωβουλευτών και βοηθών τους και η κατάσχεση 1,5 εκατομμυρίου ευρώ σε μετρητά συγκλόνισε τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και έριξε φως στις σκιώδεις σχέσεις ποου διατηρούσαν κάποιοι ευρωβουλευτές με κυβερνήσεις τρίτων χωρών.
Στο σκάνδαλο Qatargate ενεπλάκη ένας αριθμός ευρωβουλευτών οι οποίοι προσπάθησαν να «καθαρίσουν» το μητρώο παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Κατάρ, το Μαρόκο και τη Μαυριτανία. Έτσι, στην προσπάθειά τους αυτή, οι ίδιοι αποπειράθηκαν να ξαναγράψουν τους εσωτερικούς τους κανόνες που αφορούσαν στο υφιστάμενο αυστηρό καθεστώς για την πρόσβαση φορέων τρίτων χωρών και γενικότερα των λομπίστες στο Κοινοβούλιο.
Ωστόσο, τα σχέδια για ένα ανεξάρτητο όργανο δεοντολογίας της ΕΕ φαίνεται απίθανο να προχωρήσουν πλέον.
Στο σκάνδαλο, ενεπλάκησαν αλλά αφέθηκαν ελεύθεροι κατά τη διάρκεια του 2023, η Ελληνίδα ευρωβουλευτής Εύα Καϊλή, ο σύντροφός της Φραντσέσκο Τζιόρτζι, ένας κοινοβουλευτικός βοηθός, ο Βέλγος ευρωβουλευτής Μαρκ Ταραμπέλα και ο Ιταλός Αντρέα Κοζολίνο. Ωστόσο, εκκρεμούν ακόμη κατηγορίες σε βάρος τους σχετικά με διαφθορά και νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Οι ίδιοι βέβαια αρνούνται κάθε αδίκημα.
Ο πρώην ιταλός ευρωβουλευτής Αντόνιο Παντσέρι, πρώην αφεντικό του Τζιόρτζι, ομολόγησε ότι ήταν ο επικεφαλής του κυκλώματος στο πλαίσιο συμφωνίας για την απολογία του.
Οι υποθέσεις αναμένεται να οδηγηθούν σε δίκη το επόμενο έτος.
Το γεγονός ότι οι ύποπτοι για το σκάνδαλο Qatargate ήταν όλοι σοσιαλιστές έδωσε πάτημα στο κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα να περιγράφει την υπόθεση ως «σοσιαλιστικό σκάνδαλο».
Έτσι, η έφοδος της βελγικής αστυνομίας στα κεντρικά γραφεία του ΕΛΚ τον Μάρτιο, σε μια υπόθεση που δεν σχετίζεται με το Qatargate, προκάλεσε επίσης καταιγισμό αναγνωστών στο Euractiv, καθώς ήταν το πρώτο που μετέδωσε την είδηση.
Ανθρώπινη τραγωδία
Ενώ οι Ευρωβουλευτές πέρασαν μεγάλο μέρος της φετινής χρονιάς προσπαθώντας να αυστηροποιήσουν τους κανόνες της ΕΕ για τη μετανάστευση και το άσυλο, καταλήγοντας τελικά σε συμφωνία για πέντε νέους νόμους στις 20 Δεκεμβρίου, η ανθρώπινη τραγωδία με νεκρούς μετανάστες μετανάστευσης συνεχίζει να διαδραματίζεται στη Μεσόγειο Θάλασσα.
Η δημοσιογράφος του Euractiv, Eleonora Vasques πέρασε αρκετές εβδομάδες κάνοντας ρεπορτάζ από την πρώτη γραμμή της μετανάστευσης στην Ευρώπη στο πλοίο Ocean Viking. Η παρακάτω ιστορία περιγράφει λεπτομερώς πώς η λιβυκή ακτοφυλακή πυροβόλησε πολλές φορές ενώ δύο σκάφη της ΜΚΟ SOS Mediterranée πραγματοποιούσαν διάσωση έντεκα ανθρώπων που βρίσκονταν σε κίνδυνο σε διεθνή ύδατα.
Εν τω μεταξύ, το αποκλειστικό ρεπορτάζ του Euractiv ότι οι ιταλικές αρχές αγνόησαν τις προειδοποιήσεις της συνοριακής υπηρεσίας Frontex ότι υπάρχει ένα πλοίο που μπορεί να μετέφερε μεγάλο αριθμό ανθρώπων και τελικά βυθίστηκε στα ανοικτά των ακτών της, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 60 άνθρωποι, αποτέλεσε άλλη μια οδυνηρή υπενθύμιση του ανθρώπινου πόνου στις θάλασσες της Ευρώπης.
Η Σένγκεν υπέστη πλήγμα
Τα εσωτερικά σύνορα της ίδιας της ΕΕ ήταν ένα ακόμα από τα θέματα που κυριάρχησαν στα κορυφαία άρθρα μας για τη χρονιά που πέρασε.
Οι δημοσιογράφοι του Euractiv Davide Basso και Nikolaus Kurmayer αναφέρθηκαν στο πώς ο αυξανόμενος αριθμός των χωρών που διατηρούν ή έχουν επαναφέρει τους ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα, επικαλούμενες ανησυχίες για τη μετανάστευση ή την τρομοκρατία, έχει οδηγήσει σε διατάραξη της ζώνης Σένγκεν χωρίς διαβατήρια από μια σειρά νέων ελέγχων.
Σε άλλο σημείο, οι Ευρωβουλευτές συμφώνησαν σε νέους κανόνες για την ψηφιοποίηση των διαδικασιών υποβολής αιτήσεων βίζας στον χώρο Σένγκεν. Οι θεωρήσεις θα εκδίδονται σε ψηφιακή μορφή, ως γραμμωτός κώδικας 2D, με κρυπτογραφημένη υπογραφή, σε μια απόπειρα να μειωθούν οι κίνδυνοι πλαστών και κλεμμένων θεωρήσεων.
Το 2024 θα κυριαρχηθεί από τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου – όπου τα ακροδεξιά και εθνικιστικά κόμματα αναμένεται να δουν σημαντική αλλά όχι καθοριστική άνοδο- και στη συνέχεια από τον διορισμό της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το Euractiv θα είναι εκεί.
Μέχρι τότε όμως, σας ευχαριστούμε που παραμένετε αναγνώστες μας.
