Η ΕΕ θα πρέπει να λάβει υπόψη τις στρατιωτικές
ανάγκες της Ουκρανίας καθώς σχεδιάζει τηn Ευρωπαϊκή Στρατηγική για
την Αμυντική Βιομηχανία, δήλωσε την Πέμπτη (30 Νοεμβρίου) η πρόεδρος της
Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.«Η στρατηγική μας μπορεί να είναι πλήρης μόνο εάν λαμβάνει επίσης υπόψη τις ανάγκες και τη βιομηχανική ικανότητα της Ουκρανίας», δήλωσε η Πρόεδρος της Κομισιόν στην ομιλία της στο ετήσιο φόρουμ του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας (EDA) στις Βρυξέλλες.
«Το πρώτο βήμα για να επιτευχθεί αυτό είναι να συμμετάσχει η Ουκρανία στη διαδικασία διαβούλευσης της βιομηχανικής στρατηγικής», συνέχισε η φον ντερ Λάιεν.
«Αυτό θα δώσει στην Ουκρανία τη δυνατότητα να ενσωματωθεί σε ορισμένα από τα αμυντικά μας προγράμματα, με τη συμφωνία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, όπου είναι απαραίτητο», ώστε να μπορέσει να καλύψει τις ανάγκες της στον πόλεμο, επισήμανε η επικεφαλής της Κομισιόν.
Αυτές τις οι δηλώσεις έρχονται ενόψει του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Αμυντικής Βιομηχανίας που αναμένεται να προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις αρχές του επόμενου έτους και πρόκειται να εξετάζει δυνητικούς τρόπους χρηματοδότησης της βιομηχανίας.
Την ίδια ώρα, η Κομισιόν διαβουλεύεται με την αμυντική βιομηχανία και τα κράτη μέλη ώστε να διαμορφώσει την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Αμυντική Βιομηχανία (EDIS), με στόχο να καταστήσει την παραγωγική ικανότητα πιο ευέλικτη και ανθεκτική μέσω της συνεργασίας και να καλύψει τις επείγουσες ανάγκες αμυντικής παραγωγής της, όπως αναφέρεται και σε προηγούμενο δημοσίευμα του Euractiv.
Παρόλα αυτά, η συνεργασία παραμένει η εξαίρεση και όχι ο κανόνας. Οι Βρυξέλλες αγωνίζονται να πείσουν τις ευρωπαϊκές εταιρείες παραγωγής αμυντικού εξοπλισμού να αυξήσουν την παραγωγή τους ώστε να αντεπεξέλθουν στις νέες απαιτήσεις που προκάλεσε ο πόλεμος.
Η Πρόεδρος της Κομισιόν δήλωσε βέβαια ότι για εκείνη «το πιο επείγον θα ήταν να εξετάσουμε νέες δυνατότητες για την αμυντική μας συνεργασία στο πλαίσιο των ισχυουσών Συνθηκών», οι οποίες ωστόσο γνωρίζουμε ότι απαγορεύουν στον προϋπολογισμό της ΕΕ την αγορά όπλων.
Ρεκόρ δαπανών
Η ώθηση για μεγαλύτερη ενοποίηση της στρατηγικής της βιομηχανίας του μπλοκ έρχεται στον απόηχο του περσινού ρεκόρ, όπου οι αμυντικές δαπάνες της ΕΕ έφτασαν στο ιστορικά υψηλό ποσό των 240 δισεκατομμυρίων ευρώ λόγω του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία, σύμφωνα τουλάχιστον με τους αριθμούς του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας (EDA) από την Πέμπτη (30 Νοεμβρίου).
Το ποσό αυτό αντιπροσώπευε συνολική αύξηση 6% σε σχέση με το 2021, καθώς τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ αύξησαν τις αγορές τους σε νέο υλικό.
Έξι χώρες είχαν αυξήσει τις δαπάνες τους κατά περισσότερο από 10%, με την υποψήφια για το ΝΑΤΟ Σουηδία να φτάνει παραπάνω από το 30%.
«Οι ένοπλες δυνάμεις μας πρέπει να είναι έτοιμες για μια πολύ πιο απαιτητική εποχή», δήλωσε ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ ως επικεφαλής του EDA. «Η προσαρμογή σε αυτές τις νέες πραγματικότητες σημαίνει πρωτίστως να επενδύσουμε περισσότερο στην άμυνα», πρόσθεσε.
Ωστόσο, ο Μπορέλ προειδοποίησε ότι παρά τις αυξήσεις το μπλοκ εξακολουθεί να αντιμετωπίζει «βασικά κενά δυνατοτήτων» και συνεχίζει να «υστερεί σε σχέση με άλλους παγκόσμιους παίκτες».
Σχεδιασμός, αγορά και κοινή ιδιοκτησία
Η πρώτη προτεραιότητα είναι ο «τομέας του στρατηγικού σχεδιασμού», δήλωσε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στο ετήσιο φόρουμ του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας, ζητώντας παράλληλα «περισσότερο κοινό προγραμματισμό», που «ενώνει» τον εθνικό και τον ενωσιακό σχεδιασμό, ώστε να υπάρξει «προβλεψιμότητα στον κλάδο και να μειωθεί ο κατακερματισμός στην πλευρά της ζήτησης και της προσφοράς».
Μακροπρόθεσμα, αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει στην ανάπτυξη εμβληματικών ικανοτήτων και έργων κοινού ενδιαφέροντος που είναι «ευρωπαϊκά από τη φύση τους», όπως για παράδειγμα στον κυβερνοχώρο, τις στρατηγικές μεταφορές, την αεράμυνα και τους δορυφόρους, «στα οποία πρέπει να εστιάσουμε τις προσπάθειες και τους πόρους μας», σύμφωνα με τα όσα είπε η Πρόεδρος της Κομισιόν.
Για να διασφαλιστεί η συγκέντρωση της ζήτησης, η ΕΕ πρέπει να εξετάσει «πώς οι Ηνωμένες Πολιτείες δημιουργούν σταθερή ζήτηση για τη βιομηχανία, μειώνουν το κόστος και διευκολύνουν τις εξαγωγικές συναλλαγές μέσω του προγράμματος Foreign Military Sales», δήλωσε η ίδια, αναφερόμενη σε μια ιδέα που ανέκυψε κατά τη διαβούλευση.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σάρλ Μισέλ, στην ομιλία του στο φόρουμ, ζήτησε επίσης από τα κράτη μέλη να συνεργαστούν καλύτερα για τη διασφάλιση της αλυσίδας αξίας.
«Μόνο η συντονισμένη ευρωπαϊκή δράση θα διασφαλίσει ότι θα έχουμε πρόσβαση σε κρίσιμες πρώτες ύλες για την αύξηση της εγχώριας στρατιωτικής παραγωγής», είπε, τονίζοντας την ανάγκη να εξασφαλιστεί ο πολυπόθητος γραφίτης, τον οποίο παράγει η Κίνα.
600 δισεκατομμύρια ευρώ
Η παροχή πρόσβασης σε ευκαιρίες δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδότησης αποτελεί μέρος των ιδεών του Προέδρου.
«Πρέπει να αναζητήσουμε όλους τους δυνατούς τρόπους ώστε να δώσουμε τις κατάλληλες ανταμοιβές, τα κατάλληλα κίνητρα και να αντισταθμίσουμε το κόστος της συνεργασίας και της βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας», στη στρατηγική «προτείνοντας νέες δυνατότητες χρηματοδότησης», δήλωσε επίσης η φον ντερ Λάιεν αναφερόμενη στην πρόσβαση σε δημόσιες και ιδιωτικές ευκαιρίες χρηματοδότησης.
Τα κονδύλια της ΕΕ, σύμφωνα με την ιδέα, θα μπορούσαν να δώσουν κίνητρα από την έρευνα μέχρι την κοινή ιδιοκτησία.
Θα μπορούσε επίσης να περιλαμβάνει απαλλαγή από τον ΦΠΑ όχι μόνο για τις κοινές προμήθειες αλλά και για την «κοινή ιδιοκτησία» αμυντικών δυνατοτήτων, νέους κανόνες για την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), αλλά και να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην άμυνα στους κανόνες της ΕΕ για το χρέος.
Με γνώμονα αυτό, η Κομισιόν αναμένεται να προτείνει ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα για την αμυντική βιομηχανία (EDIP) «στις αρχές του επόμενου έτους» με βάση την Πράξη για τη στήριξη της παραγωγής πυρομαχικών (ASAP) και την Πράξη για τις κοινές δημόσιες συμβάσεις (EDIRPA) ως μέτρο ορόσημο στον επόμενο προϋπολογισμό της ΕΕ (2028-2035), το οποίο θα «πρέπει να χρηματοδοτηθεί επαρκώς».
Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, από την άλλη, δήλωσε ότι οι Ευρωπαίοι «θα πρέπει επίσης να εξετάσουν την ιδέα των ευρωπαϊκών αμυντικών ομολόγων … για την ενίσχυση της τεχνολογικής και βιομηχανικής μας βάσης. Αυτά τα ομόλογα της ΕΕ θα μπορούσαν να αναδειχθούν ως μια νέα κατηγορία περιουσιακών στοιχείων, μεταξύ άλλων και για τους ιδιώτες επενδυτές».
Είπε επίσης ότι οι χώρες της ΕΕ «μπορούν να επενδύσουν τουλάχιστον 600 δισ. ευρώ τα επόμενα 10 χρόνια», καλώντας τες να μην μειώσουν τους προϋπολογισμούς.
Σύμφωνα με τον ίδιο, αν τα επόμενα 10 χρόνια τα κράτη μέλη συνέχιζαν να επενδύουν όσα και το 2023, τότε θα δαπανούσαν ήδη 600 δισ. ευρώ για την άμυνα.
«Με 600 δισεκατομμύρια ευρώ μπορούμε να κάνουμε σπουδαία πράγματα- αυτή θα μπορούσε να είναι μια στιγμή καμπής», πρόσθεσε.
Απλούστεροι κανόνες
Ένας άλλος στόχος είναι «απλούστεροι και αποτελεσματικότεροι κανόνες», δήλωσε η φον ντερ Λάιεν.
«Χρειαζόμαστε ένα επικαιροποιημένο ρυθμιστικό πλαίσιο, για να δώσουμε στον κλάδο και στα κράτη μέλη προβλεψιμότητα και συνοχή σε ηπειρωτική κλίμακα», είπε.
Η «καλύτερη ενσωμάτωση των μη στρατιωτικών τεχνολογιών στην αμυντική βιομηχανική μας βάση» θα είναι επίσης απαραίτητη, δήλωσε η Πρόεδρος της Κομισιόν, προσθέτοντας ότι η Επιτροπή θα προετοιμάσει μια λευκή βίβλο για τη διπλή χρήση.
Χρησιμοποίησε μάλιστα τη στρατιωτική κινητικότητα ως παράδειγμα. Στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος, η ΕΕ βοηθά τα κράτη μέλη να ενισχύσουν τις λωρίδες μεταφοράς πολιτών για τη μεταφορά των στρατευμάτων και του εξοπλισμού τους.
Ανέφερε επίσης την επόμενη εξασφαλισμένη συνδεσιμότητα που παρέχει ο ευρωπαϊκός δορυφορικός αστερισμός IRIS2 και μια ευρωπαϊκή ασπίδα στον κυβερνοχώρο.
