Ο
Κιμ Γιονγκ Ουν μπορεί να μοιάζει μια κωμική φιγούρα, με το θωρακισμένο
τρένο του και τα τετράγωνα κουρεμένα μαλλιά του. Το ταξίδι του, ωστόσο,
στη Ρωσία δεν είναι για γέλια.Για να δηλώσουμε το προφανές, είναι κακό για την Ουκρανία, καθώς θα βοηθήσει να διασφαλιστεί ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν μπορεί να συνεχίσει την εισβολή του. Ο Κιμ έχει ένα μεγάλο απόθεμα σοβιετικά συμβατών πυρομαχικών να προμηθεύσει, τη στιγμή που οι Ρώσοι στρατιώτες παραπονούνται για ελλείψεις την ώρα που αντιμετωπίζουν την αντεπίθεσης της Ουκρανίας.
Καμία πλευρά δεν έδωσε λεπτομέρειες για τις συζητήσεις της Τετάρτης, ωστόσο ο Κιμ είχε στείλει ήδη μερικές οβίδες πυροβολικού στη Ρωσία για χρήση στην Ουκρανία πέρυσι, σύμφωνα με τις αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών – και φαίνεται ξεκάθαρο ότι κάτι μεγαλύτερο βρίσκεται στο τραπέζι τώρα. Ο Πούτιν επιβεβαίωσε, απαντώντας σε ερώτηση, ότι η επιλογή της τοποθεσίας για τη συνάντησή τους – το κοσμοδρόμιο Vostochny στην ανατολική επαρχία Αμούρ της Ρωσίας – σημαίνει ότι ο Κιμ θα λάμβανε βοήθεια με το ευρισκόμενο σε δυσκολία δορυφορικό του πρόγραμμα ως αντάλλαγμα.
Φυσικά, η Ουκρανία λαμβάνει κι εκείνη όπλα από τρίτους. Είναι λάθος να λέμε ότι η προμήθεια όπλων για μια εισβολή είναι το ίδιο με το να τα προμηθεύει κανείς όπλα σε μια χώρα προκειμένου να αμυνθεί, αλλά και αφελές να πιστεύει κανείς ότι κάτι τέτοιο δεν θα συνέβαινε. Ο Κιμ κατέστησε σαφές ότι ήταν εκεί για να συνάψει μια “στρατηγική” συμμαχία ενάντια στις ΗΠΑ, έναν “κακό” ηγεμόνα και εχθρό.
Το τέλος της “ειρηνικής ανάπαυλας”
Αυτή η τελευταία λέξη είναι σημαντική. Μια πρόσφατη εργασία της Constanze Stelzenmuller, ανώτερης συνεργάτη στο Ινστιτούτο Brookings, αναφέρει ότι το μάθημα της Ουκρανίας είναι ότι η 30χρονη ανάπαυλα της Δύσης χωρίς έναν ομοτίμου μεγέθους εχθρό έχει πλέον τελειώσει. Σίγουρα, οι ΗΠΑ και η Ευρώπη είχαν να αντιμετωπίσουν αντίπαλα και ανταγωνιστικά κράτη, καθώς και διεθνείς τρομοκράτες και τα λεγόμενα “αδίστακτα” έθνη, ιδίως τη Βόρεια Κορέα του Κιμ. Δεν υπήρχε ωστόσο στρατηγικός εχθρός ο οποίος να εργάζεται ενάντια στη Δύση. Τώρα είναι η Ρωσία – και προσελκύει ένα ετερόκλητο πλήρωμα ομοϊδεατών στον σκοπό της.
Το Ιράν, το οποίο το Κρεμλίνο κρατούσε σε κάποια απόσταση μέχρι και το 2015, έτσι ώστε να το πιέζει να αναστείλει το πρόγραμμα πυρηνικών καυσίμων – και ίσως πυρηνικών όπλων – του είναι ακόμη ένα παράδειγμα. Η Μόσχα καταλάβαινε ότι τόσο το Ιράν όσο και η Βόρεια Κορέα είχαν αποσταθεροποιητικές επιρροές στη δική της τεράστια αυλή, μια κατάσταση η οποία θα μπορούσε μόνο να χειροτερέψει εάν κατασκεύαζαν χρησιμοποιήσιμα πυρηνικά οπλοστάσια. Αυτά όμως ίσχυαν πριν ο Πούτιν εισβάλει στην Ουκρανία.
Τώρα αυτές οι χώρες έχουν τις οβίδες και τα drones που χρειάζεται ο Πούτιν και εκείνος θα κάνει ό,τι χρειάζεται για να τα αποκτήσει. Αυτό θα σημαίνει ότι θα τις βοηθήσει με τις δικές τους προτεραιότητες ασφάλειας. Ο Πούτιν έκανε το πρώτο του ταξίδι εκτός Ρωσίας από την έναρξη του πολέμου τον περασμένο Ιούλιο στο Ιράν, όταν επισκέφθηκε τον ανώτατο ηγέτη Αγιατολάχ Χαμενεΐ στην Τεχεράνη. Ακολούθησαν ρωσικές αντιπροσωπείες στους τομείς της άμυνας και βιομηχανίας.
Οι συνέπειες θα γίνουν αισθητές όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά και στην Ασία και τη Μέση Ανατολή, καθώς η Ρωσία είναι μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, μεγάλη πυρηνική δύναμη και διαθέτει πόρους όπως το κοσμοδρόμιο Vostochny που στερούνται χώρες όπως η Βόρεια Κορέα και το Ιράν. Οι οικονομικές κυρώσεις υπό την ηγεσία των ΗΠΑ δεν το έχουν αλλάξει αυτό.
Με αρκετούς τέτοιους “συντρόφους”, η ίδια η ιδέα ενός “κράτους-παρία” μπορεί να πάψει να έχει νόημα. Θα γίνουν ένα μπλοκ, σίγουρα μη ελκυστικό και σχετικά αδύναμο, αλλά ικανό να κάνει σημαντική ζημιά. Η Ρωσία στρατολογεί κυνικά συμμάχους και στην Αφρική, υποστηρίζοντας πραξικοπήματα εκεί όπου διάφοροι φιλοδυτικοί ηγέτες στέκονται εμπόδιο στα σχέδιά της.
Αυτός δεν είναι ακόμη Ψυχρός Πόλεμος ή τουλάχιστον δεν είναι ο “ώριμος” τον οποίο θυμόμαστε. Είναι λιγότερο δομημένος, πιο ρευστός και ακόμα αδιαμόρφωτο. Ούτε η Ρωσία είναι η πρώην Σοβιετική Ένωση, ακόμη κι αν ο Πούτιν φαινόταν να μπερδεύει τις δύο εποχές στα σχόλιά του προς τον Κιμ. Υπενθύμισε ότι ήταν η “χώρα μας” που αναγνώρισε για πρώτη φορά τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κορέας ως κράτος και “η χώρα μας” που υποστήριξε τον “πόλεμο ανεξαρτησίας” της ΛΔΚ εναντίον της υποστηριζόμενης από τις ΗΠΑ Νότιας Κορέας τη δεκαετία του 1950. Οι θαυμαστές ενός μοντέλου διχασμένης Κορέας για το μέλλον της Ουκρανίας μπορούν να το λάβουν υπ’ όψιν.
Ωστόσο, η προσπάθεια της Ρωσίας να ξεφύγει από την απομόνωση θα επηρεάσει τον κόσμο μας και θα υπονομεύσει τη βασισμένη σε κανόνες διεθνή τάξη που τόσο περιφρονεί ο Πούτιν. “Ακριβώς όπως στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου, η ανθρωπότητα έχει πλησιάσει μια κάποτε επικίνδυνη, ίσως ακόμη πιο επικίνδυνη σήμερα γραμμή στην άμμο”, έγραψε ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ στην τελευταία έκδοση του Russia in Global Affairs, την απάντηση της Μόσχας στο περιοδικό Foreign Affairs.
Πολλά από αυτά που λένε ο Πούτιν και ο Λαβρόφ είναι κυνικά κατασκευασμένα και αναληθή. Ωστόσο, πρέπει να πάρουμε πιο σοβαρά τα λόγια τους – και αυτό θα σημαίνει περισσότερη στρατηγική σκέψη και περισσότερη άμυνα, ειδικά για την Ευρώπη. Υπάρχουν ελάχιστες ελπίδες για μια επάνοδο στις προπολεμικές συνθήκες.
Αλλαγή
Ρώτησα τον Mykola Bielieskov, στρατιωτικό αναλυτή στο Κίεβο, για το τι μπορεί να σημαίνουν όλα αυτά καθώς η αντεπίθεση της Ουκρανίας μετατρέπεται σε πόλεμο φθοράς, τα ακροδεξιά πολιτικά κόμματα σε όλη την Ευρώπη κερδίζουν θελκτικότητα επιτιθέμενα στο κόστος του πολέμου μιλώντας στους ψηφοφόρους και ο Πούτιν προχωρά σε νέες στρατολογίες – και σε λήψη πυρομαχικών από τον Κιμ – για τον χειμώνα. Ήταν πιο αισιόδοξος απ’ ό,τι περίμενα, αν και όχι όσον αφορά τον γρήγορο τερματισμό του πολέμου.
“Βλέπω μια αλλαγή προς τη σωστή κατεύθυνση, σε σύγκριση με τον Ιούλιο, όταν επικρατούσε πολλή θλίψη και καταστροφολογία” σχετικά με την πρόοδο της αντεπίθεσης και την ανάγκη μιας κάποιας διευθέτησης με τη Ρωσία, δήλωσε ο Bielieskov, ερευνητής στο Εθνικό Ινστιτούτο Στρατηγικής Μελέτης του Κιέβου, δεξαμενή σκέψης η οποία συνδέεται με την Προεδρία της χώρας. “Οι περισσότεροι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής αποδέχονται τώρα ότι αυτός θα είναι ένας μακρύς πόλεμος και ότι είναι προς το συμφέρον των χωρών του ΝΑΤΟ να υποστηρίξουν μακροπρόθεσμα την Ουκρανία”.
Ο Bielieskov επεσήμανε ένα πρόσφατο εύρημα του γερμανικού Ινστιτούτου του Κιέλου για την Παγκόσμια Οικονομία, το οποίο παρακολουθεί τη διεθνή υποστήριξη προς την Ουκρανία. Το ινστιτούτο ανέφερε ότι η Ευρώπη είχε διπλασιάσει τις δεσμεύσεις της για την Ουκρανία και την άμυνά της κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, καθιστώντας την ήπειρο μεγαλύτερη συνεισφέρουσα σε σχέση τις ΗΠΑ.
Εάν οι δυτικοί ηγέτες επρόκειτο να αποσύρουν αυτή την υποστήριξη σε μια προσπάθεια να εξαναγκάσουν την Ουκρανία να αποδεχθεί μια διευθέτηση από μειονεκτική θέση, η κατάσταση θα ήταν τραγική αλλά δεν θα διαρκούσε, σύμφωνα με τον Bielieskov: η Ρωσία θα επέστρεφε στην επίθεση και θα διέπραττε φρικαλεότητες, οπότε οι πλειοψηφίες στις ΗΠΑ και την Ευρώπη που θα συνέχιζαν να στηρίζουν την Ουκρανία θα ζητούσαν και πάλι από τις κυβερνήσεις τους να βοηθήσουν να αναστρέψουν το ρεύμα. Δεν πιστεύει ότι αυτό θα χρειαστεί να τεθεί σε δοκιμασία, καθώς οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής καταλαβαίνουν τώρα ότι μια ρωσική στρατιωτική νίκη στην Ουκρανία θα απειλούσε τη δική τους ασφάλεια.
Ας ελπίσουμε να έχει δίκιο.
