Επιδίωξή
τους, η καθιέρωση Βασικού Εισοδήματος Άνευ Όρων σε ολόκληρη την
Ευρωπαϊκή Ένωση, με «όχημα», τη συλλογή ενός εκατομμυρίου υπογραφών από
τώρα και σε διάστημα ενός έτους.Όπως εξηγούν οι εμπνευστές στη διακήρυξή τους, το σκεπτικό
τους είναι κάτι που ξέρουμε όλοι, άλλοι λιγότερο κι άλλοι περισσότερο:«Η ανεργία και η φτώχεια αυξάνονται ολοένα και περισσότερο λόγω της οικονομικής κρίσης, της τεχνολογίας αλλά τώρα και της πανδημίας, ενώ παράλληλα ποτέ στην ιστορία δεν έχει παραχθεί τόσος πλούτος. Μια σύγχρονη και πρωτοπόρα οικονομική πολιτική θα μπορέσει να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τη φτώχεια, την οικονομική αβεβαιότητα και ανισότητα και ήδη κάποιες χώρες, όπως η Φινλανδία και η Γερμανία, έχουν εφαρμόσει πιλοτικά προγράμματα βασικού εισοδήματος».
Τι είναι το Βασικό Εισόδημα Άνευ Όρων
Ένα Βασικό Εισόδημα Άνευ Όρων έχει τέσσερα χαρακτηριστικά, σύμφωνα με τους εμπνευστές της πανευρωπαϊκής καμπάνιας:
Είναι καθολικό, δηλαδή κάθε άτομο, ανεξαρτήτως ηλικίας, καταγωγής,
ιθαγένειας, τόπου διαμονής, επαγγέλματος κ.λπ., θα δικαιούται να
λαμβάνει αυτό το εισόδημα.
Είναι εξατομικευμένο, δηλαδή όλοι -γυναίκες, άνδρες, παιδιά- το δικαιούνται σε ατομική βάση.
Είναι άνευ όρων, δηλαδή είναι ανεξάρτητο από την εργασιακή κατάσταση.
Και τέλος, είναι επαρκές, δηλαδή θα πρέπει να εξασφαλίζει ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης.
Σε τι ύψος ανέρχεται;
«Ένα χρηματικό ποσό πάνω από το επίπεδο κινδύνου φτώχειας, δηλαδή τουλάχιστον 60% του μέσου καθαρού εισοδήματος του πληθυσμού της χώρας, θεωρείται γενικά επαρκές για ένα Βασικό Εισόδημα Άνευ Όρων, αλλά θα πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη και άλλα κριτήρια, όπως το κόστος ενός καλαθιού αγαθών και υπηρεσιών», επισημαίνουν οι διοργανωτές».
Ειδικότερα στην Ελλάδα «το 30% του πληθυσμού βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2019. Δηλαδή ένα μονοπρόσωπο νοικοκυριό ζει με λιγότερα από 410 ευρώ το μήνα και μια τετραμελής οικογένεια με λιγότερο από 860 ευρώ το μήνα. Σε συνδυασμό με την μόνιμα υψηλή ανεργία η οποία πλησιάζει το 20%, πλέον το Βασικό Εισόδημα γίνεται αναγκαίο αίτημα», σημειώνουν με έμφαση.
Πώς μπορεί να γίνει;
Η πρωτοβουλία ζητά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή «να θεσπίσει την εισαγωγή Βασικού Εισοδήματος Άνευ Όρων σε ολόκληρη την Ε.Ε., το οποίο θα διασφαλίζει την υλική επιβίωση και τη δυνατότητα κάθε ατόμου να συμμετέχει στην κοινωνία ως μέρος της οικονομικής της πολιτικής».
Τέτοιες συζητήσεις «από τα κάτω» είναι θεσμοθετημένες στην Ε.Ε., προϋπόθεση όμως είναι να πάρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τουλάχιστον ένα εκατομμύριο υπογραφές κατά τη διάρκεια ενός έτους, καθώς και ελάχιστο αριθμό δηλώσεων σε τουλάχιστον 7 χώρες.
Ως τώρα υπάρχουν χώρες που έχουν δει πιο «ζεστά» την πανευρωπαϊκή αυτή προσπάθεια από άλλες, για παράδειγμα, η Σλοβενία, η Γερμανία, η Ισπανία, η Βουλγαρία, ενώ και στην Ελλάδα ως τώρα έχουν υπογράψει 2.476 πολίτες, με ελάχιστο όριο, τις 14.805 υπογραφές (16% του κατώτατου ορίου).
Ποιοι υποστηρίζουν το εγχείρημα
Η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών για Βασικό
Εισόδημα Άνευ Όρων στηρίζεται, επικαλείται την Οικουμενική Διακήρυξη των
Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (άρθρο 25, παράγραφος 1), που προβλέπει:
«Καθένας έχει δικαίωμα σε ένα βιοτικό επίπεδο ικανό να εξασφαλίζει στον ίδιο και στην οικογένειά του υγεία και ευημερία, συμπεριλαμβανομένης της τροφής, του ρουχισμού, της κατοικίας, της ιατρικής περίθαλψης, και των απαραίτητων κοινωνικών υπηρεσιών. Έχει ακόμα δικαίωμα για ασφάλιση σε περίπτωση ανεργίας, αρρώστιας, αναπηρίας, χηρείας, ασφάλιση στη γεροντική ηλικία, όπως και για όλες τις άλλες περιπτώσεις που στερείται της δυνατότητας αυτοσυντήρησης, εξαιτίας περιστάσεων που δεν υπόκεινται στον έλεγχό του». Και, πραγματικά, σε εκθέσεις του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών συναντά κανείς αντίστοιχους προβληματισμούς.
Προπομπός, θα έλεγε κανείς, της καμπάνιας ήταν, με το δικό του τρόπο και από δική του αφετηρία, ο Πάπας Φραγκίσκος, καθώς σε επιστολή του που είχε απευθύνει την Κυριακή του Πάσχα που πέρασε, επιχειρηματολογούσε για την ανάγκη ενός «καθολικού βασικού μισθού». Η επιστολή που είχε ως αποδέκτη τους «αδελφούς και τις αδελφές των λαϊκών κινημάτων και οργανώσεων», ανέφερε συγκεκριμένα:
«Πωλητές δρόμου, ανακυκλωτές, καλλιτέχνες του δρόμου, μικροκαλλιεργητές, εργάτες κατασκευών, μοδίστρες, διάφοροι επαγγελματίες φροντίδας: εσείς που είστε άτυποι εργαζόμενοι, αυτοαπασχολούμενοι ή στην από-κάτω-προς-τα-πάνω οικονομία, δεν έχετε σταθερό εισόδημα για να ανταπεξέλθετε τις τρέχουσες δυσκολίες… Τώρα μπορεί να είναι η ώρα να εξετάσουμε έναν καθολικό βασικό μισθό που θα αναγνωρίζει και να αποδίδει τιμή στα ευγενή και αναγκαία καθήκοντα που επιτελείτε».
Για περισσότερες πληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών για Βασικό Εισόδημα Άνευ Όρων (Ελλάδα), δείτε στο: https://eci.ec.europa.eu/014/public/#/screen/home και στο: https://el.eci-ubi.eu/
