Η ευρωπαϊκή στάση στις κινήσεις του Ερντογάν, του φανατικού ισλάμ (Αδελφοί Μουσουλμάνοι, σαλαφιστές κτλ) και της Ανατολής, είναι απογοητευτική: έλλειψη οξυδέρκειας, στενός ορίζοντας, οικονομική μπακαλική. Προπάντων, ατολμία, εθελοτυφλία. Δεν είναι καινούργια η πολιτική της κότας της λειράτης: από τη Συνθήκη των Βερσαλλιών, που θεωρήθηκε «ταπεινωτική» για τη Γερμανία, λες και δεν θα έπρεπε να είναι ταπεινωτική, παρατηρούσε την άνοδο των ολοκληρωτισμών με ένα μείγμα αμεριμνησίας, υποτίμησης των φαινομένων, δόλιων συμφερόντων (μήπως να αφήσουμε τον φασισμό-ναζισμό να αφανίσει τον κομμουνισμό;), ορρωδίας και φιλοτομαρισμού. Κάπως έτσι φτάσαμε στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Σήμερα, η Ευρώπη, όχι μόνο υποτιμά τον ισλαμοφασισμό, αλλά, εν πολλοίς, τον θεωρεί «εύλογο» και «ισότιμο» παγκόσμιο παράγοντα με τον οποίον πρέπει και μπορεί να συνεννοηθεί τόσο σε επίπεδο κρατών, όπως η Τουρκία, όσο και σε επίπεδο κοινοτήτων («μειονοτήτων») μέσα στα ευρωπαϊκά σύνορα. Έτσι, η υπόθεση της Αγίας Σοφίας εκλαμβάνεται ως θρησκευτική, ανθελληνική και συμβολική χειρονομία: οι περισσότεροι Ευρωπαίοι αποφεύγουν να την τοποθετήσουν στο ευρύτερο πλαίσιο της στρατηγικής και τακτικής του εξισλαμισμού. Στον οποίον συμμετέχουν, με συγκεκριμένη διανομή ρόλων, όλες οι ισλαμικές χώρες.
Στου κουφού την πόρτα κτλ, αλλά θα το επαναλάβω: η μετατροπή σε τζαμί ενός μνημείου της χριστιανικής ορθοδοξίας δεν είναι ζήτημα της χριστιανικής ορθοδοξίας, ούτε εκδήλωση ατομικής παραφροσύνης του Ερντογάν. Όταν ερμηνεύουμε τα γεγονότα με τέτοια ψευτοεργαλεία ―ο Χίτλερ ήταν τρελός, ο Μουσολίνι επίσης, τρελός είναι και ο Ερντογάν, τρελοί και οι τζιχαντιστές― μας διαφεύγει το πώς αντιδρούν οι μάζες που ακολουθούν τους εν λόγω τρελούς. Ας συμφωνήσουμε ότι η ανάλυση των γεγονότων και των τάσεων μέσω της τρέλας δεν μπορεί να μας οδηγήσει σε συνετές αποφάσεις. Εν προκειμένω, η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί είναι βεβαίως μια προκλητική κίνηση εναντίον της Ελλάδας και ολόκληρης της Δύσης, καθώς και μια εκδήλωση λαφυραγωγίας, που, σε περασμένες εποχές θα ήταν casus belli. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό ―ας μη λέμε τα ίδια και τα ίδια.
Κυρίως, ας μην εμμένουμε σε περασμένες εποχές, όπου οραματιστές ηγέτες προσπαθούσαν, σε πείσμα των ισλαμικών μαζών, να στήσουν στην Τουρκία ένα μοντέρνο, κοσμικό κράτος. Σύμβολο εκείνης της αποτυχημένης προσπάθειας ήταν η διατήρηση του χριστιανικού ναού ως μνημείου και, εξυπακούεται, ως τουριστικού αξιοθέατου. Αλλά, στο παρόν, ενώ στην Ευρώπη ασχολούμαστε με τη σεξουαλική παρενόχληση των γυναικών, δεν βλέπουμε το λαμπρό μέλλον της μπούρκας ― κι αντί να προσπαθούμε να ακυρώσουμε το θλιβερό αυτό ενδεχόμενο, επιτιθέμεθα εναντίον των ίδιων των ευρωπαϊκών αξιών. Τρώμε την ουρά μας και συνεχίζουμε με το υπόλοιπο σώμα μας. Στο μεταξύ, οργανώνεται το χαλιφάτο που βασίζεται στις ιστορικές φαντασιώσεις των απανταχού ισλαμιστών. Κι εδώ κάνουμε ένα ακόμα λάθος εκτίμησης: οι ισλαμιστές δεν αναδεικνύουν ηγέτες με κριτήριο την οικονομία· στο επίκεντρο βρίσκεται η θρησκεία, η ιδεολογία. Αν στις μουσουλμανικές χώρες η οικονομία παραπαίει, μπορεί εύκολα να αντισταθμιστεί με αντιδυτικές ιαχές. Για μας, οι περισσότεροι ισλαμιστές ηγέτες είναι «δικτάτορες»: αποτυγχάνουμε να δούμε ότι οι ηθικές και πολιτικές αξίες στην Ανατολή διαφέρουν από τις δικές μας.
Οι Ταλιμπάν και όλες οι ισλαμιστικές ομάδες καταστρέφουν έργα τέχνης και πολιτιστικής κληρονομιάς. Δεν πρόκειται για λεηλασία ―όποιος λεηλατεί αναγνωρίζει τρόπον τινά την πολιτιστική αξία― πρόκειται για τη βαρβαρότητα του θρησκευτικού φανατισμού και της άγνοιας· πρόκειται για βανδαλισμό, για απύθμενο βάθος μισαλλοδοξίας. Το ισλάμ ονειρεύεται έναν κόσμο χωρίς δυτικό πολιτισμό και χωρίς δυτική παράδοση, τέχνη, πολιτιστική και πολιτική κληρονομιά ―χωρίς δυτική μνήμη. Αν τίθεται ζήτημα «τρέλας», είναι μια μορφή τρέλας του μεγαλείου: ο Ερντογάν χτίζει τους ψηλότερους μιναρέδες στον κόσμο. Size matters.
Πολλοί αναλυτές επικεντρώνονται σ’ αυτή τη δήθεν επικοινωνιακή νεο-οθωμανική νοσταλγία. Μακάρι να ήταν τόσο απλό: ο Ερντογάν δεν είναι μόνος· πίσω του και δίπλα του βρίσκονται ιστορικές ισλαμιστικές οργανώσεις και τεράστιες μάζες που άγονται και φέρονται από την προπαγάνδα, από το προαιώνιο φαντασιακό εναντίον των Σταυροφοριών. Το ισλάμ ζει στο παρελθόν, δεν χαρακτηρίζεται από λατρεία προόδου, που συνιστά απόρροια του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού. Το χαλιφάτο χρειάζεται σύμβολα του παρελθόντος και, όπως προανέφερα, την εκκένωση αυτού του παρελθόντος από τα δυτικά κατάλοιπα. Εκτυλίσσεται μια μορφή εκκαθάρισης την οποία εμείς στην Ευρώπη παρακολουθούμε με αμήχανο χαμόγελο και με τον φόβο μήπως στιγματίσουμε τους μουσουλμάνους. Για μας, το μείζον πρόβλημα είναι η ισλαμοφοβία.
Το αν οι Ευρωπαίοι έχουν δίκιο να μην ανησυχούν θα φανεί στο μέλλον. Κατά τη γνώμη μου σήμερα, η οποία μπορεί να τροποποιηθεί αν αλλάξουν τα δεδομένα, ο Ερντογάν μαζί με όλους τους ισλαμιστές ηγέτες, μαζί με τον Πούτιν και τον Σι Τζινπίνγκ, εργαλειοποιούν την ιστορία και στρέφονται εναντίον της Δύσης, εναντίον των φιλελεύθερων αξιών, της δημοκρατίας, της ανεξιθρησκίας. Η υπόθεση της Τουρκίας μάς αφορά περισσότερο και πιο επιτακτικά για τους προφανείς λόγους: αυτό που δεν συλλαμβάνουν τα σαΐνια της Ευρώπης είναι ότι το Γιουνανιστάν, ως πύλη της Δύσης, είναι χώρα πορώδης και ευάλωτη. Κι ότι η μανιακή τους ενασχόληση με την οικονομία, με την «ανάπτυξη», δεν αφήνει χώρο για την προάσπιση της Δύσης ως πολιτισμό, ως αξιακό σύστημα: το ότι πριν από λίγα μόλις χρόνια, οι Ευρωπαίοι ήταν έτοιμοι να δεχτούν την Τουρκία στην ΕΕ, με την αφελή (αν όχι ανόητη) ελπίδα ότι θα εξευρωπαϊζόταν, καταδεικνύει ότι δεν αντιλαμβάνονται την εσωτερική λειτουργία των πολιτισμών. Ο μαρξισμός ίσως πρόσφερε πολλά στην ανθρωπότητα, επέβαλε όμως μια οικονομικίστικη ερμηνευτική μέθοδο που όχι μόνο δεν ερμηνεύει αλλά, σε συνδυασμό με την ευρωπαϊκή δειλία, οδηγεί σε μοιραία σφάλματα.
athensvoice.gr
