«Μπορούμε
να αποκλείσουμε ότι οι άμεσες οικονομικές κρίσεις από μόνες τους
παράγουν κομβικά ιστορικά γεγονότα, το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι
να δημιουργήσουν ένα πιο ευνοϊκό περιβάλλον για τη διάδοση ορισμένων
τρόπων σκέψης και συγκεκριμένων τρόπων να θέτουμε και να λύνουμε τα
ερωτήματα που συνδέονται με το σύνολο της επακόλουθης ανάπτυξης της
εθνικής ζωής.»[1]Αντόνιο Γκράμσι
Πράγματι τον εξαμερικανισμό τον έχουμε ζήσει και συνεχίζουμε να τον βιώνουμε βλ. τηλεοπτικές σειρές, εκμάθηση της αγγλικής από όλους τους Έλληνες ως υποχρεωτικής δεύτερης γλώσσας, πινακίδες στα καταστήματα στην αγγλική γλώσσα, γκρήκλις, χρήση αγγλικών λέξεων στον προφορικό λόγο πολλές φορές για να υποδηλώσει τη γλωσσομάθεια και «ανωτερότητα» κάποιου από τους άλλους, χρήση λατινικών σημείων στίξης όπως το λατινικό ερωτηματικό «?» αντί του ελληνικού « ; », αλλαγή ηθών και εθίμων βλ. πάρτυ εργένηδων πριν τους γάμους, πέταγμα ανθοδέσμης, ευχές για χάπι μπέρθντεϊ αντί της ελληνικής «χαρούμενα γενέθλια» καπ. Ο σκοπός λοιπόν του εξαμερικανισμού μάλλον έχει επιτευχθεί.
Με τη γλωσσική και πολιτιστική κυριαρχία και το γενικότερο σβήσιμο της πολιτιστικής ταυτότητας ενός λαού (βλ. αλλαγή βιβλίων ιστορίας κτλ.) οι αποικιοκράτες προσπαθούν να διαβρώσουν γλωσσικά και πολιτισμικά τα μικρότερα έθνη με στόχο την υποταγή τους. Η πολιτισμική ερήμωση συνοδεύει τη λεηλασία των εθνικών πόρων ενός λαού άλλωστε το ζούμε. Πέραν αυτού, θέλουν να βρουν καινούριες αγορές για τα προϊόντα τους και εξαφανίζουν οτιδήποτε αντιστέκεται σε αυτό.
Το θέμα της γλώσσας είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Η εθνική γλώσσα θεωρείται κατώτερη ενώ η γλώσσα του αποικιοκράτη ανώτερη (γι’αυτό και η υπερηφάνεια των, κατά Λαζόπουλο, αγγλομαθημένων στην Ελλάδα, που να ήξεραν οι δύσμοιροι ότι δάγκωσαν το τυρί στη φάκα). Είναι όμως και κάτι ακόμα, το να μιλά κάποιος τη γλώσσα του είναι στοιχείο έκφρασης μίας ανεξάρτητης ταυτότητας και μη υποταγής, κάτι που δεν θέλουν οι αποικιοκράτες.
Οι διάφοροι λαοί έχουν διαφορετική κουλτούρα και διαφορετικό τρόπο σκέψης που εκφράζεται μέσα από τη γλώσσα γι’αυτό και έχουμε πληθώρα γλωσσών στον πλανήτη. Η γλώσσα λοιπόν είναι ένα σύμβολο πολιτιστικής παραγωγής αλλά αποτελεί και σύμβολο της ανεξαρτησίας του πολιτισμού ενός λαού. Οι αποικιοκράτες γνωρίζοντας αυτές τις σημαντικές διαστάσεις της γλώσσας επικεντρώνονται ιδιαίτερα στην καταστροφή της γλώσσας κυρίως των χαμηλών κοινωνικών τάξεων βλ. στα καθ’ημάς η χρήση – ευτυχώς μειούμενη - των γκρήκλις από άτομα χαμηλού εκπαιδευτικού επιπέδου, ο χαμηλός βαθμός αναγνωσιμότητας βιβλίων, η κάκιστη ορθογραφία και συντακτικό συνήθως ατόμων που αποφοίτησαν από κάτω του μετρίου δημόσια κυρίως σχολεία.
Όλα ενδεικτικά αφενός της χαμηλής κοινωνικής
προέλευσης των συγκεκριμένων ατόμων και αφετέρου της σκόπιμης καταστροφής της
ελληνικής γλώσσας όπως δρομολογήθηκε από το εξίσου κάκιστο εκπαιδευτικό σύστημα
που έγινε καθ’υπαγόρευση των αποικιοκρατών σε συνεργασία με τους πολιτικούς
συνεργάτες τους στην Ελλάδα σύμφωνα με
όσα διαβάσαμε στο άρθρο του Στριγά. Όταν ένα έθνος χάνει τη γλώσσα του που είναι φορέας του πολιτισμού του αποδεχόμενο μία άλλη γλώσσα τότε θα αποδεχθεί την κουλτούρα της ξένης αυτής γλώσσας και έτσι μέσω αυτής θα αποδεχθεί μία άλλη ταυτότητα αρνούμενο τη δική του.
Η αποδοχή της ξένης αυτής ταυτότητας πέρα από τη γλώσσα γίνεται και με άλλες μεθόδους όπως π.χ. με μελέτες και συγγράμματα που παραποιούν την ιστορία αλλά και με έργα που παρουσιάζουν μία ψεύτικη εικόνα της άλλης ταυτότητας – το τελευταίο το είδαμε και το βλέπουμε κατά κόρον με τις εξιδανικευμένες εικόνες της αμερικανικής κοινωνίας μέσω των χολλυγουντιανών ταινιών αλλά και των τουρκικών σειρών που κατά κόρον προβάλλουν τα ντόπια τηλεοπτικά κανάλια. Το ίδιο γίνεται και με τη μουσική κτλ. Στόχος είναι να παρουσιασθεί η ξένη κουλτούρα ως κάτι ιδιαίτερα εξελιγμένο και εάν οι ντόπιοι θέλουν να γίνουν μέρος αυτού του προοδευμένου κόσμου (βλ. δυτικού) και να είναι και αυτοί εξελιγμένοι και όχι οπισθοδρομικοί θα πρέπει να αποτελέσουν μέρος της ξένης αυτής κουλτούρας.
Δεν είναι, κι αυτή τη φορά, τυχαία η επίθεση της Αμερικής και κυρίως της Γερμανίας (και μεγάλου μέρους του Δυτικού κόσμου) εναντίον των Ελλήνων με τη χρήση στερεοτύπων, υποδείξεων ακόμα και απειλών βλ. τελευταίες δηλώσεις Νίμιτς. Το νόημα είναι: αφού είστε τεμπέληδες, διεφθαρμένοι και άλλα τέτοια ψευδή που ακούγονται από τους δυτικούς, εμείς θα σας ελέγχουμε στα πάντα. Κάτι το οποίο έκαναν και κάνουν. Παρουσιάζονται λοιπόν αυτοί ως οι γνωστικοί ενώ οι Έλληνες παρουσιάζονται ως ανόητοι. Μάλιστα η επίθεση στην εθνική ταυτότητα γίνεται και με μέσα παραπλάνησης και ιστορικής παραποίησης όπως είναι ότι οι Έλληνες είναι συνονθύλευμα λαών και δεν είναι πραγματικοί Έλληνες, η Μακεδονία δεν είναι ελληνική και άλλα τέτοια που σε άλλους καιρούς θα γελούσαμε με το βάθος της ανοησίας τους , πλην όμως σήμερα, δυστυχώς, με τις απανωτές επιθέσεις σε όλα τα επίπεδα εναντίον των Ελλήνων, έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν σύγχυση ειδικότερα στα λαϊκά στρώματα που δεν έχουν υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης.
Πώς μπορεί όμως μια κοινωνία να
αντιδράσει στη βίαιη επίθεση των επικυρίαρχων στον πολιτισμό της; Οι μελετητές
υποστηρίζουν ότι το πιο ισχυρό όπλο είναι η «δημιουργική ανυπακοή» η οποία
συνίσταται στην άρνηση της γλώσσας που πάει να επιβληθεί (της αγγλικής
πρωτίστως και δευτερευόντως της γερμανικής και της τουρκικής στα καθ’ημάς) και
παραγωγή πολλών έργων και κυρίως λογοτεχνικών στην εθνική γλώσσα. Ο Φάνον
(1963) υποστηρίζει ότι η εθνική λογοτεχνία είναι ένα σημαντικό όπλο στη μάχη
για την απόκτηση της πολιτικής ανεξαρτησίας. Η πολιτιστική και πολιτική
ανεξαρτησία αποτελούν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Αντίσταση λοιπόν μέσω της διατήρησης και δημιουργικής ανάπτυξης του ελληνικού πολιτισμού. Γιατί όχι;
Φωτεινή Μαστρογιάννη
Το κείμενο γράφτηκε για τη στήλη «Πλάτωνας όχι Πρόζακ» του ηλεκτρονικού περιοδικού Writers Gang.
Fanon F (1963) The Wretched of the Earth, transl. Constance Farrington (translation of the 1961 book: New York, Grove Weidenfeld). P. 187.
Gramsci, A. Gefangnishefte, τόμος 7, Βερολίνο 1996, σ. 1563.
