Το πρόσφατο περιστατικό θανάτου του μικρού μαθητή και των επεισοδίων στην περιοχή του Μενιδίου, αναδεικνύει για ακόμη μία φορά την ανεπάρκεια του κοινωνικού κράτους και τα εδραιωμένα αποτελέσματα της απουσίας ουσιωδών στρατηγικών κοινωνικής ένταξης για τους Ρομά.
Η επανειλημμένη δημοσιοποίηση περιστατικών παραβατικότητας που αφορούν την κοινότητα των Ρομά, αφενός ενισχύει το στερεότυπο της “τσιγγάνικης εγκληματικότητας” (“gypsy criminality”), αφετέρου συντελεί στη συστηματική αγνόηση των γενεσιουργών αιτιών αυτών των περιστατικών και των αδυναμιών του ελληνικού κράτους αλλά και της κοινωνίας στην ουσιαστική προώθηση πολιτικών ένταξης (και όχι ενσωμάτωσης) των Ρομά.
Καμία κοινωνική ομάδα δεν είναι ελεύθερη αποκλινουσών ή παραβατικών συμπεριφορών. Ωστόσο, η κοινότητα των Ρομά φέρει μία «εύκολη» ταμπέλα εγκληματικότητας, διαμορφωμένη τόσο από τα ΜΜΕ, όσο και από μία αντίστοιχα «εύκολη» ανοχή στην κοινωνική πραγματικότητα και τις πραγματικές συνθήκες διαβίωσης των Ρομά.
Ο κοινωνικός αποκλεισμός και η περιθωριοποίηση κοινωνικών ομάδων οδηγούν σε παραβατικότητα.
Η διαχρονική αποεπένδυση των στρατηγικών ένταξης των Ρομά συντελείται με κοινωνική ανοχή και κρατική ενίσχυση. Κοινοτικοί και κρατικοί πόροι δαπανώνται διαχρονικά με «ομάδα-στόχο» τους Ρομά, εφαρμόζοντας στρατηγικές και εργαλεία χωρίς ουσιαστικά, μετρήσιμα, θετικά αποτελέσματα συντηρώντας μία κοινωνική ταυτότητα εξάρτησης. Επιπρόσθετα, οι επιπτώσεις της κοινωνικοοικονομικής κρίσης λειτουργούν πολλαπλασιαστικά για την κοινότητα, η οποία εκ των πραγμάτων βρίσκεται στο φαύλο κύκλο της φτώχειας, της ανισότητας και των διακρίσεων.
Μία υψηλά αστυνομευόμενη τσιγγάνικη κοινότητα, της οποίας οι επαφές με την αστυνομία όχι μόνο εμπεριέχουν προκατάληψη αλλά και αλληλεξάρτηση, η οποία σε συνθήκες κοινωνικής ανασφάλειας προσφέρεται ως η εύκολη λύση για την επίδειξη χειραγώγησης και αποκλεισμού.
Οι εγκληματολογικές στατιστικές στην Ελλάδα δεν περιλαμβάνουν ειδικές κατηγοριοποιήσεις για την εγκληματικότητα των τσιγγάνων. Και αυτό είναι φυσικό, καθώς, κατά το νόμο, οι τσιγγάνοι δεν αποτελούν ειδική κατηγορία Ελλήνων πολιτών. Αν όμως σύμφωνα με το Σύνταγμα όλοι οι πολίτες είναι ίσοι απέναντι στο νόμο, η κοινωνική πραγματικότητα των τσιγγάνων αφήνει να διαφανούν τα ελλείμματα της κοινωνικής πολιτικής στη χώρα μας και θέτει σοβαρούς προβληματισμούς για την εξώθηση- μέσω του κοινωνικού αποκλεισμού – μέρους της πληθυσμιακής αυτής ομάδας στο χώρο (και) της εγκληματικότητας.
Δουλεύοντας εδώ και περισσότερο από μία 20ετία μέσα στις κοινότητες των Ρομά, γνωρίζουμε πως υπάρχουν παρεμβάσεις οι οποίες οδηγούν σε σαφή και μετρήσιμα αποτελέσματα βελτίωσης της ποιότητας ζωής και του κοινωνικοοικονομικού επιπέδου των μελών τους. Ωστόσο, πρέπει να κατανοηθεί ότι σ’ αυτήν την κατεύθυνση απαιτείται η ενεργός εμπλοκή της ίδιας της κοινότητας, η οποία δυστυχώς, μέχρι σήμερα, γίνεται αντιληπτή από τους φορείς εξουσίας και χάραξης πολιτικών αποκλειστικά ως μία δεξαμενή εξαγοραζόμενων ψήφων.
Η ανάπτυξη μίας Ομάδας, προερχόμενης από τον ίδιο τον πληθυσμό, ειδικά εκπαιδευμένης και αποδεδειγμένα ώριμης να λειτουργεί όχι κατασταλτικά, αλλά προληπτικά, μπορεί να αποτελέσει δυναμικό εταίρο σε μία ολοκληρωμένη πολυεπίπεδη πολιτική ένταξης και πρόληψης του κοινωνικού αποκλεισμού των Ρομά.
Οι κοινωνίες οφείλουν να διαχειρισθούν συλλογικά και συμμετοχικά τα προβλήματα που οι ίδιες παράγουν και, σε κάθε περίπτωση, από τη διασφάλιση των δικαιωμάτων όλων εξαρτάται η όποια ασφάλεια της κοινωνίας. Η απουσία μίας τέτοιας προοπτικής καθιστά συνυπεύθυνους/-ες όλους/-ες.
Η ΚΛΙΜΑΚΑ λειτουργεί από το 2000 το Κέντρο Ημέρας Ζεφυρίου-Μενιδίου για τους Ρομά.
pressenza.com
