Ο πολιτικός γίγαντας Χοσέ Μουχίκα...

Ο τέως πρόεδρος της Ουρουγουάης, ένας ηγέτης που ζει λιτά, παραμένει σύμβολο άδολου και ανιδιοτελούς πολιτικού αγώνα. Και σήμερα, από το κτήμα του, μιλάει για τον έρωτα, την ειρήνη και τον πόλεμο

Τάκης Μίχας  

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο μόνος πολιτικός στον κόσμο που θα συγκέντρωνε τον σεβασμό όλων των ανθρώπων είναι ο τέως πρόεδρος της Ουρουγουάης Χοσέ Μουχίκα.
Ξεκινώντας ως μέλος της αντάρτικης ομάδας Τουπαμάρος κατά την δεκαετία του ’60 πυροβολήθηκε έξι φορές από κυβερνητικά στρατεύματα και επέζησε από θαύμα. Κατά τις δεκαετίες του ’70 και του ’80 πέρασε 13 χρόνια σε συνθήκες απομόνωσης και βασανιστηρίων στις φυλακές που τον οδήγησαν σε παρανοϊκές κρίσεις. Με την επάνοδο της συνταγματικής δημοκρατίας και μετά από μία κοινοβουλευτική θητεία αρκετών ετών κατέκτησε της αξίωμα της προεδρίας το 2009 υποστηριζόμενος από την Αριστερά της χώρας του, αξίωμα που διατήρησε έως το 2015. Οταν εγκατέλειψε την προεδρία η χώρα ήταν σε εξαιρετική οικονομική κατάσταση και σε ζηλευτή κατάσταση πολιτικής σταθερότητας.

Κατά την διάρκεια της παραμονής του στην προεδρία έγινε γνωστός για το λιτό στιλ της ζωής του και για τις πρωτοποριακές του θέσεις. Ζούσε σε μία μικρή φάρμα έξω από την πόλη, δώριζε το 90% του μισθού του(12.000 δολάρια μηνιαίως) σε αγαθοεργίες, κυκλοφορούσε με ένα Φόλκσβαγκεν «σκαραβαίο» του 1987 και μάζευε αυτούς που έκαναν ωτοστόπ. Παράλληλα υποστήριξε πρωτοποριακές πρωτοβουλίες όπως τη νομιμοποίηση της μαριχουάνας για ιατρική χρήση, το δικαίωμα της άμβλωσης και τον γάμο μεταξύ ομοφύλων. Σήμερα εξακολουθεί να μένει στην ίδια φάρμα με την σύζυγο του ζώντας από την καλλιέργεια και πώληση χρυσανθέμων, οδηγώντας το ίδιο σαραβαλάκι και έχοντας τον ίδιο τρίποδο σκύλο, την Μανουέλα.

Ενας πρώην πρόεδρος που είναι πάλι αγρότης

Ο άγιος αυτός άνθρωπος βρέθηκε πρόσφατα στο Γουαγιανκίλ του Εκουαδόρ σε μία εκδήλωση για την ειρήνη στην Κολομβία. Εκεί έδωσε μία συνέντευξη στη επιθεώρηση Vistazo. Μετέφρασα ορισμένα αποσπάσματα της συνέντευξης, που θα δώσουν στον αναγνώστη και την ευκαιρία να συγκρίνει τον λόγο ενός εμπνευσμένου πολιτικού στην Λατινική Αμερική με την μίζερη αθλιότητα που χαρακτηρίζει τον λόγο των Ρωμιών πολιτικών.
Ειρήνη και Ερωτας
«Η ειρήνη συμβολίζει το μίνιμουμ που προσδιορίζει τον άνθρωπο. Ενα μίνιμουμ ασφάλειας για την επιβίωση. Πέρα απ αυτή την μίνιμουμ ασφάλεια υπάρχει ο έρωτας πού είναι η δύναμη που διασφαλίζει την επιβίωση του είδους. Ο έρωτος είναι η βασική ενασχόληση των νέων είτε το λένε είτε όχι. Οταν γεράσουμε βλέπουμε τα πράγματα από κάποια απόσταση όμως αναγνωρίζουμε ότι αυτή η δύναμη βρίσκεται στα σπλάχνα της κοινωνίας».

Φωτογραφία από το αντάρτικο

Ειρήνη και ατιμωρησία για τα εγκλήματα του εμφυλίου στην Κολομβία, ή δικαιοσύνη και τιμωρία; «Οι μεγάλες συρράξεις ποτέ δεν είναι δίκαιες. Ποτέ δεν τελειώνουν με δικαιοσύνη. Και αυτό προκαλεί πόνο σε αυτόν που αισθάνεται αδικημένος και θα πρέπει να τον κατανοήσουμε και να τον φροντίσουμε. Ομως υπάρχει και η άλλη υποχρέωση, ότι δηλαδή πρέπει να βλέπουμε μπροστά, να διερωτώμεθα ποια θα είναι η μοίρα ενός έθνους που συνεχίζει να τοποθετεί πάντοτε τον εαυτό του σε μία πολεμική λογική. Δεν μπορούμε να σώσουμε τις ζωές αυτών που έφυγαν, ούτε να καταστρέψουμε τις ζωές αυτών πού έρχονται. Στη ζωή θα πρέπει να μάθουμε να κουβαλάμε ένα φορτίο. Δεν γνωρίζω αν οι θεοί τιμωρούν. Αυτό που θα πρέπει να μάθουμε είναι να συμβιώνουμε, που είναι κάτι διαφορετικό. Συμβίωση σημαίνει ότι ένας περπατά σε αυτό το πεζοδρόμιο και ο άλλος στο άλλο. Δεν σημαίνει ούτε ότι θα αγκαλιαστούμε αλλά ούτε και ότι θα πετάμε πέτρες ο ένας στον άλλο. Συμβίωση σημαίνει ανοχή και σεβασμό. Και πιστεύω ότι δεν μπορούμε να ζητάμε τίποτα παραπάνω».
Υπάρχει ο φόβος να καταλάβουν οι αντάρτες την εξουσία; «Εμένα δεν με ψήφισαν επειδή ήμουν δέκα χρόνια φυλακή ή για τις σφαίρες που μου έριξαν. Με ψήφισαν επειδή μου βγήκε η πίστη υποστηρίζοντας τους ανθρώπους κατά την διάρκεια των ετών που ήμουν βουλευτής. Δεν με ψήφισαν για το χθες με ψήφισαν για το αύριο. Δεν χρειάζεται να φοβίζουμε τον κόσμο. Αν ρωτήσεις ένα νέο για πράγματα που συνέβησαν πριν από 25 χρόνια δεν θυμάται. Αυτό που θυμάται είναι αν έχει δουλειά, αν έχει κατοικία, αν έχει συγκοινωνία, αν έχει ιατρική φροντίδα. Αυτό θα κρίνει αν θα ψηφίσει τον ένα η τον άλλο».
Οι συγκρούσεις στην κοινωνία «Είμαστε άνθρωποι. Αυτό που ζητώ από τους ανθρώπους είναι να μην μισούν αυτούς που σκέπτονται διαφορετικά. Στις ελεύθερες κοινωνίες θα πρέπει να υπάρχουν συγκρούσεις και θα υπάρχουν για πάντοτε. Ακόμα και αν είχαμε την καλύτερη κυβέρνηση. Πάντοτε. Θα πρέπει να μάθουμε να τις διαχειριζόμαστε και να εκπαιδεύσουμε τους ανθρώπους στον αλληλοσεβασμό και στην ανοχή του διαφορετικού. Το να δείχνουμε ανοχή όταν οι άνθρωποι σκέπτονται το ίδιο είναι εύκολο. Το θέμα είναι να δείχνουμε ανοχή όταν σκέπτονται διαφορετικά. Δεν σκεπτόμουν πάντοτε έτσι άλλα έχω ζήσει πολλά χρόνια. Σήμερα πιστεύω ότι μια ειρήνη κακώς διαμορφωμένη αξίζει περισσότερο από μία νικηφόρο σύγκρουση».