Όλοι σήμερα γυρεύουν να γίνουν ανταγωνιστικοί, να μειώσουν το κόστος των παραγόμενων προϊόντων, να μειώσουν τον απαιτούμενο χρόνο για την παραγωγή τους.
Υπάρχει άραγε ένα τέλος στην προσπάθεια μείωσης του χρόνου παραγωγής; Θεωρητικά όχι, πρακτικά ίσως.
Τα σημερινά προϊόντα σε σχέση με τα προϊόντα περασμένων δεκαετιών υστερούν σε πολλά. Υστερούν σε φαντασία, σε μεράκι, σε ομορφιά, σε αισθητική. Αντικαταστάθηκε η χειρωνακτική εργασία (οι τεχνίτες) με μηχανές. Αυτή η αντικατάσταση έχει φυσικά οφέλη . Κατανεμήθηκαν όμως ισόποσα σε όλους τα οφέλη; Μειώθηκε μήπως ο χρόνος εργασίας των εργαζομένων; Μειώθηκαν αντίστοιχα οι τιμές των προϊόντων; Ωφελήθηκε κατ' ουσίαν η κοινωνία;
Αυτά τα ερωτήματα απαντώνται υποκειμενικά. Εξαρτάται σε ποια πλευρά της παραγωγής βρίσκεσαι. Αν είσαι εργαζόμενος ή εργοδότης.
Η μείωση του κόστους παραγωγής σίγουρα δεν περνάει ολόκληρη στην τιμή καταναλωτή, ένα μεγάλο μερίδιο καταλήγει στην τσέπη του εργοδότη.
Η αντικατάσταση της χειρωνακτικής εργασίας απ' τις μηχανές δεν μείωσαν διόλου τον χρόνο εργασίας, αντίθετα μείωσαν τις απαιτούμενες για ισόποση παραγωγή θέσεις εργασίας.
Αν και μειώθηκαν οι απαιτούμενες θέσεις εργασίας αυτό δεν αύξησε δραματικά την ανεργία στα προηγμένα κράτη γιατί αυξήθηκε κατά πολύ η κατανάλωση. Σήμερα όλοι παραδέχονται ότι έχουμε υπερκαταναλωτικές κοινωνίες. Αύξησε όμως την ανεργία στα αναπτυσσόμενα κράτη, για τα υπανάπτυκτα δε, έφερε την καταστροφή. Τα αναπτυσσόμενα αντιμετωπίζουν μείωση των ρυθμών ανάπτυξης και τα υπανάπτυκτα χάνουν τελείως την δυνατότητα να αναπτυχθούν.
Η κοινωνία στην πραγματικότητα δεν ωφελήθηκε αντίστοιχα, απόκτησε άγχος, κακό τρόπο ζωής, υπερκαταναλωτισμό.
Υπάρχει ένα τέλος στον υπερκαταναλωτισμό; Προφανώς και υπάρχει, κάποτε η παραγωγή θα είναι τόσο μεγάλη που δεν θα μπορεί να καταναλωθεί. Τι θα συμβεί τότε; Ένα σίγουρο αντίκτυπο θα είναι η ραγδαία αύξηση της ανεργίας. Το χειρότερο δεν είναι όμως αυτό, είναι ότι δεν θα υπάρχει προοπτική μείωσης της ανεργίας με συνέπειες καταστροφικές παγκοσμίως.
Αυτό το τέλος του υπερκαταναλωτισμού επιταχύνεται με την σημερινή έφεση πολλών για αυτάρκεια και αποδέσμευση των βασικών αναγκών απ' την παραγωγή τρίτων. Αυτή η τάση οδηγεί πολλούς μακρυά απ' τις μεγαλουπόλεις, επιστροφή στις επαρχίες όπου υπάρχει η δυνατότητα της κάλυψης των βασικών αναγκών σχεδόν χωρίς χρήμα και χωρίς καμία εξάρτηση απ' την εντατικοποιημένη παραγωγή.
Δεν είναι καθόλου άσχετη η προώθηση νόμων, ειδικότερα στα ανεπτυγμένα κράτη, που περιορίζουν την ιδιωτική παραγωγή, που περιορίζουν την ιδιωτική αποθήκευση νερού κτλ.
Αν το σήμερα στα σπάργανα κίνημα των ανθρώπων για αυτάρκεια γιγαντωθεί τότε τα προβλήματα που θα έχουν οι κατέχοντες τα μέσα παραγωγής θα είναι τεράστια. Η αξία και η αναγκαιότητα του χρήματος θα ελαττωθεί και οι ανατροπές των όσων ισχύουν σήμερα θα είναι ραγδαίες. Η γενικευμένη σύγκρουση θα είναι αναπόφευκτη.
Η παγκοσμιοποίηση και ο διεθνής καταμερισμός εργασίας και παραγωγής θα υποστούν σοβαρότατο πλήγμα, κάτι που θα αναγκάσει τους έχοντες να αντιδράσουν. Το ποιος τελικά θα κερδίσει αυτόν τον "πόλεμο" είναι άγνωστο. Το μέλλον θα δείξει.
