Ακόμη
και αν η Χαμάς καταρρέει στη Γάζα, ενδέχεται να αναγεννηθεί με νέες
μορφές, υποστηριζόμενη από το δίκτυο της Μουσουλμανικής Αδελφότητας.
Του BEN AVRAHAMI* στην Jerusalem Post
Φαίνεται πως ο όρος «ολική νίκη» δεν εφαρμόζεται στη Μέση Ανατολή, καθώς σε αυτή την περιοχή ποτέ δεν κερδίζει κανείς πραγματικά – απλώς αντικαθιστά αντιπάλους.
Για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες, το Ισραήλ κατάφερε να καταφέρει ένα συντριπτικό πλήγμα στον σιιτικό άξονα υπό την ηγεσία του Ιράν.
Η Σιιτική Ημισέληνος, που εκτεινόταν από την Τεχεράνη μέσω της Βαγδάτης και της Δαμασκού έως τη Βηρυτό, έχει αποδομηθεί.
Πρόκειται για ένα αξιοσημείωτο στρατηγικό επίτευγμα, το οποίο πιστώνεται στην άνευ προηγουμένου τόλμη, ευφυΐα και δημιουργικότητα του Ισραήλ στο πεδίο της μάχης.
Ωστόσο, στη Μέση Ανατολή, κάθε κενό καλύπτεται γρήγορα.
Η κατάρρευση της ιρανικής απειλής δίνει τώρα τη θέση της σε μια νέα, εξίσου βαθιά, αλλά πολύ πιο εξελιγμένη και ανεπαίσθητη: τον νεο-Οθωμανισμό της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, με επικεφαλής την Τουρκία και το Κατάρ.
Η νέα δυναμική: Ο άξονας Τουρκίας-Κατάρ
Πρέπει να θυμόμαστε ότι η Χαμάς αποτελεί το σταυροδρόμι όπου αυτοί οι δύο ριζοσπαστικοί άξονες -ο Σιιτικός και ο Σουνιτικός- διασταυρώνονταν για χρόνια.
Η οργάνωση ωφελούνταν από δύο παράλληλες γραμμές ζωής: τη μία ιρανική, στρατιωτικής φύσης, και την άλλη συνδεδεμένη με την Αδελφότητα, δομημένη σε ιδεολογικές, ανθρωπιστικές και διπλωματικές υποδομές που χρηματοδοτούνται από το Κατάρ και υποστηρίζονται από την Τουρκία.
Καθώς ο ιρανικός άξονας αποδυναμώθηκε, ο άλλος άρχισε να ενισχύεται.
Έτσι, ακόμη και αν η Χαμάς καταρρέει στη Γάζα, μπορεί κάλλιστα να αναγεννηθεί με νέες μορφές, υποστηριζόμενη από το δίκτυο της Αδελφότητας που την περιβάλλει.
Ήδη, με την υποχώρηση των μαχών στη Γάζα, διακρίνονται τα ίχνη της Άγκυρας και της Ντόχα σε σχεδόν κάθε πτυχή της «επόμενης ημέρας».
Η βαθιά εμπλοκή της Τουρκίας στις διπλωματικές προσπάθειες που οδήγησαν στο τέλος του πολέμου, σε συνδυασμό με την αναμενόμενη κυριαρχία του Κατάρ στα κανάλια βοήθειας και ανοικοδόμησης, σηματοδοτεί ότι η επιρροή αυτών των δύο παικτών συνεχίζει να αυξάνεται σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή.
Ενώ το Ιράν αντιμετωπίζει εσωτερικές κρίσεις και διεθνή απομόνωση, ο άξονας της Αδελφότητας προσφέρει μια πιο «μαλακή» εναλλακτική, η οποία επιδιώκει να αναδιαμορφώσει την περιφερειακή ατζέντα και να ενισχύσει τη δύναμη του πολιτικού Ισλάμ στην περιοχή.
Υπό αυτή την έννοια, η Χαμάς δεν έχει εξαφανιστεί. Δέχτηκε ένα σοβαρό στρατιωτικό πλήγμα στη Γάζα, αλλά ως τοπικό παρακλάδι της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, διαθέτει αυτό που στα αραβικά αποκαλείται σάμπρ (sabr) – ιστορική υπομονή.
Όσο υπάρχει το παγκόσμιο δίκτυο της Αδελφότητας, η Χαμάς θα συνεχίσει να αντλεί δύναμη από αυτό.
Ακόμη και αν περιοριστεί η ικανότητά της να δρα άμεσα στη Γάζα, οι πάτρωνές της θα διασφαλίσουν τη διατήρησή της σε ένα ορισμένο επίπεδο και θα μετατοπίσουν τον επιχειρησιακό της στόχο σε άλλες πλατφόρμες και αρένες.
Πώς θα εκδηλωθεί η νέα δυναμική
Αυτή η νέα δυναμική θα εκδηλωθεί ταυτόχρονα σε πολλά μέτωπα:
Στη Γάζα: Η αναμενόμενη εμπλοκή της Τουρκίας και του Κατάρ στην ανοικοδόμηση και τη σταθεροποίηση της Λωρίδας της Γάζας θα προσδώσει και στις δύο χώρες σημαντική επιρροή, καθώς και τη δυνατότητα να βοηθήσουν στην αποκατάσταση μέρους της οργανωτικής ανθεκτικότητας της Χαμάς, ακόμη και χωρίς φανερή ή ρητή δραστηριότητα.
Συνεπώς, η Γάζα ενδέχεται να παραμείνει ένα ντε φάκτο προπύργιο της Αδελφότητας στα νότια σύνορα του Ισραήλ, αν και με μια πιο διακριτική και εξελιγμένη μορφή.
Στη Δυτική Όχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ: Η Χαμάς επιδιώκει να αναζωπυρώσει τις φλόγες. Πολλοί από τους μαχητές που απελάθηκαν σε προηγούμενες συμφωνίες ανταλλαγής ομήρων έχουν βρει καταφύγιο στην Τουρκία, και είναι πιθανό ορισμένοι να σταλούν ξανά εκεί με την τρέχουσα συμφωνία.
Αυτά τα άτομα, πολλά από τα οποία είναι απελευθερωθέντες κρατούμενοι από την Ανατολική Ιερουσαλήμ, θα μπορούν να συνεχίσουν να ασκούν επιρροή και να κατευθύνουν την τρομοκρατία από απόσταση.
Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι οι Τούρκοι θα κουνήσουν το δάχτυλό τους για να αποτρέψουν μια τέτοια δραστηριότητα· αντίθετα, μπορεί κάλλιστα να κλείσουν σκόπιμα τα μάτια.
Η Μάχη της «Ήπιας Ισχύος»
Ίσως όμως η πιο σημαντική απειλή να βρίσκεται στο πεδίο της ήπιας ισχύος – η μάχη για την κοινή γνώμη, την ντάουα (da’wah) και την ιδεολογική επιρροή.
Η Τουρκία και το Κατάρ, που και οι δύο έχουν καλλιεργήσει την εικόνα των «υπερασπιστών του παλαιστινιακού λαού», εκμεταλλεύονται την αραβική συμπάθεια του κοινού και τις δυτικές ενοχές για να εδραιώσουν την κυριαρχία στην αφήγηση.
Η Άγκυρα προωθεί μια νεο-Οθωμανική ιδεολογία που τοποθετεί την Ιερουσαλήμ και το Τέμενος Αλ-Άκσα στο κέντρο του θρησκευτικού-εθνικού της λόγου, ενώ η Ντόχα χρηματοδοτεί Μέσα Ενημέρωσης, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και αντι-ισραηλινή ακτιβισμό σε πανεπιστημιουπόλεις σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη.
Όλα αυτά περιβάλλονται από τη γλώσσα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά καθοδηγούνται από μια σαφώς αντι-δυτική και αντι-σιωνιστική κοσμοθεωρία.
Για το Ισραήλ, η πολυπλοκότητα βαθαίνει. Η Τουρκία και το Κατάρ δεν είναι εχθρικά κράτη· αντίθετα, είναι στενοί εταίροι της Δύσης.
Η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ, και το Κατάρ φιλοξενεί τη μεγαλύτερη αμερικανική στρατιωτική βάση στη Μέση Ανατολή.
Και οι δύο απολαμβάνουν προσωπική εγγύτητα με την τρέχουσα διοίκηση Τραμπ και διατηρούν ισχυρούς επιχειρηματικούς δεσμούς με τον στενότερο κύκλο των συμβούλων της.
Επομένως, δεν πρόκειται για μια σύγκρουση που μπορεί να διαχειριστεί μέσω στοχευμένων δολοφονιών ή αεροπορικών επιχειρήσεων.
Είναι ένας αγώνας επιρροής, διπλωματίας, Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης και πειθούς – μια παρατεταμένη μάχη για τις καρδιές και τα μυαλά.
Κατεύθυνση για την ισραηλινή στρατηγική
Κατά συνέπεια, η πραγματική πρόκληση του Ισραήλ τα επόμενα χρόνια δεν είναι μόνο να διατηρήσει τα στρατιωτικά του επιτεύγματα, αλλά να επεκτείνει και να εμβαθύνει τις δυνατότητες της ήπιας ισχύος του.
Πρέπει να αναπτυχθεί μια ολοκληρωμένη στρατηγική, εστιάζοντας σε τρεις κύριες αρένες:
Πρόληψη της τουρκικής ανατρεπτικής δράσης εντός των συνόρων του Ισραήλ, ειδικά στην Ιερουσαλήμ και σε άλλες ευαίσθητες περιοχές.
Διακοπή
της απομακρυσμένης κατεύθυνσης της τρομοκρατίας στη Δυτική Όχθη από
στελέχη της Χαμάς που έχουν τη βάση τους στην Τουρκία και το Κατάρ.
Εντατικοποίηση
του αγώνα κατά της επιρροής του Κατάρ στη Δύση – σε
πανεπιστημιουπόλεις, στα μέσα ενημέρωσης και εντός οργανώσεων της
κοινωνίας των πολιτών που προωθούν αντι-ισραηλινές αφηγήσεις.
Δεδομένης αυτής της πολυπλοκότητας, το Ισραήλ πρέπει να δράσει με σύνεση.
Αυτό δεν αποτελεί έκκληση για πλήρη διακοπή των σχέσεων με την Τουρκία ή το Κατάρ, αλλά μάλλον για τη διεξαγωγή μιας προσεκτικής, υπολογισμένης και βασισμένης σε συμφέροντα πολιτικής, η οποία να διασφαλίζει την εθνική ασφάλεια, ασκώντας παράλληλα αυτοσυγκράτηση όταν αυτό εξυπηρετεί τα ευρύτερα συμφέροντα του Ισραήλ.
Ο τελικός στόχος είναι να περιοριστεί ο χώρος ελιγμών των δρώντων που συνδέονται με την Αδελφότητα, να αποτραπεί η επέκτασή τους σε ιδεολογικό επίπεδο και να ματαιωθούν οι προσπάθειές τους να υπονομεύσουν την ισραηλινή κυριαρχία και διακυβέρνηση, στην Ιερουσαλήμ ή οπουδήποτε αλλού.
Ο πόλεμος μπορεί να φαίνεται ότι τελείωσε, αλλά από πολλές απόψεις απλώς άλλαξε μορφή.
Η Σιιτική Ημισέληνος κατέρρευσε, ωστόσο ο νεο-Οθωμανικός άξονας της Μουσουλμανικής Αδελφότητας παίρνει τη θέση της.
Εάν το Ισραήλ αποτύχει να προετοιμαστεί για αυτόν τον νέο τύπο πολέμου – πιο ήπιο, πολυδιάστατο και πολύ πιο εξελιγμένο – θα βρεθεί για άλλη μια φορά να αντιδρά αντί να ηγείται.
