Η ανατολική Ευρώπη αποδείχθηκε με την ένοπλη σύγκρουση Ρωσίας – Ουκρανίας πόσο πιο σημαντική είναι στη γηραιά ήπειρο, δήλωσε ο Βούλγαρος πολιτικός επιστήμονας Ιβάν Κράστεφ σε συνέντευξή του στην τσέχικη iDNES. Έκανε, επίσης, μια πρόβλεψη
για την τύχη κάποιων χωρών, όπως η Πολωνία και η Τσεχία.Σύμφωνα με τον γνωστό Βούλγαρο πολιτικό επιστήμονα, η ένοπλη σύγκρουση στην Ουκρανία αναβιώνει τη μακροχρόνια διαίρεση της Ευρώπης και συμβάλλει στην αύξηση της σημασίας της ανατολικής Ευρώπης.
«Η Πολωνία και η Τσεχία μπορούν να φτάσουν στην κορυφή», πιστεύει. Στη συνέντευξη μιλάει, ειδικότερα, για την παγκόσμια κρίση εξουσίας, την επιρροή της Ρωσίας και την αναρχία στη χώρα του, Βουλγαρία. (…), εστιάζει στο ρόλο της ανατολικής Ευρώπης όπως αναδύεται σήμερα στη σύγκρουση με τη Ρωσία.
«Η Ανατολική Ευρώπη είναι ολοένα και πιο σημαντική για πολλούς λόγους. Ένα από αυτά είναι η οικονομία. Η Πολωνία είναι μια από τις πιο αποτελεσματικές ευρωπαϊκές οικονομίες εδώ και τριάντα χρόνια. Γνωρίζετε ποιος ήταν ο μεγαλύτερος επενδυτής στην Κεντρική Ευρώπη εκτός της χώρας τους τον περασμένο χρόνο; Η Τσεχική Δημοκρατία. Από αυτή την άποψη και μόνο, η περιοχή αποκτά αυξανόμενη σημασία και εμπειρία. Και μετά υπάρχει η σύγκρουση. Ιδιαίτερα συχνά μετά την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία, ορισμένοι Ευρωπαίοι ηγέτες είπαν στις δυτικές χώρες ότι δεν καταλαβαίνουν καλά τη Ρωσία και ότι ήταν κακό που δεν αντιδράσαμε τότε έντονα σε τέτοια πράγματα.
Χάρη σε αυτό, η Ανατολική Ευρώπη ήρθε στο προσκήνιο. Αλλά δεν υπάρχει πια τίποτα σαν την ενότητα της Ανατολικής Ευρώπης.
Άλλωστε, μεταξύ των τοπικών χωρών υπάρχουν η Ουγγαρία και η Σλοβακία, που είναι πολύ πιστές στη Ρωσία.
Από τις πρώτες εβδομάδες του πολέμου διάβασα πολλές δημοσκοπήσεις και αν στη Δυτική Ευρώπη οι άνθρωποι φοβούνταν τον πυρηνικό πόλεμο, τότε στην ανατολή φοβόντουσαν την κατοχή. Καθώς συνεχιζόταν η ένοπλη σύγκρουση, μπορούσαμε να δούμε ότι τα σύνορα των παλαιών αυτοκρατοριών επιστρέφουν.
– Με ποια έννοια;
«Οι χώρες που ήταν προηγουμένως μέρος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, και όχι της Σοβιετικής Ένωσης, υποστήριξαν σθεναρά την Ουκρανία, επειδή, από την άποψή τους, η δική τους ασφάλεια εξαρτιόταν από αυτήν.
Αυτές οι χώρες περιλαμβάνουν την Πολωνία, τα κράτη της Βαλτικής και τη Φινλανδία.
Υπάρχει επίσης η Οθωμανική Αυτοκρατορία, η οποία περιλάμβανε τη Βουλγαρία, την Ελλάδα και τη Σερβία.
Είναι πολύ πιο αδιάφοροι για να βοηθήσουν την Ουκρανία και είναι πιο έτοιμοι να δικαιολογήσουν τις ρωσικές ενέργειες.
Δεν μιλάω για κυβερνήσεις, αλλά για την κοινή γνώμη.
Υπάρχει σχίσμα στη μοναρχία των Αψβούργων. Υπάρχουν κράτη όπως η Ουγγαρία, και στην Τσεχική Δημοκρατία βλέπουμε διχασμούς μέσα στην κοινωνία. Πόσο επιτυχημένη θα είναι λοιπόν η Κεντρική Ευρώπη; Όλα θα εξαρτηθούν από δύο πτυχές.
– Ποιες;
«Για πόσο ακόμη θα μιλάμε για την Κεντρική Ευρώπη ως ενιαίο χώρο; Και δεύτερον, κατά πόσο θα δημιουργηθούν εκεί νέες ενώσεις; Στα βορειοανατολικά θα είναι η Σκανδιναβία, η Δανία και η Πολωνία, και κοντά η Τσεχία μαζί με τη Γερμανία. Ξεχωριστά θα υπάρχει η Ουγγαρία, ορισμένες χώρες των Αψβούργων και μέρος των Βαλκανίων. Στην άλλη πλευρά θα βρεθούν φυσικά η Γαλλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία. Γενικά, όλα θα μπορούσαν να τελειώσουν με μια εντελώς νέα γεωγραφική κατανομή δυνάμεων. Είναι επίσης σημαντικό ότι μετανάστες από την Ανατολική Ευρώπη έρχονται στην εξουσία στις Βρυξέλλες για πρώτη φορά. Έρχεται η Κάγια Κάλλας (η Εσθονή πρώην πρωθυπουργός διεκδικεί τη θέση της επικεφαλής της διπλωματίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης – σημείωμα του συγγραφέα) και αν εκλεγεί, τα θέματα της Ανατολικής Ευρώπης θα καλυφθούν ευρέως.
Θεμελιώδεις διαφορές
Καταλαμβάνοντας μια τόσο υψηλή θέση, ωστόσο, θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε όχι μόνο τη Ρωσία, αλλά και με το πώς θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε την Κίνα, τις ΗΠΑ και την Αφρική.
Εδώ βλέπουμε επίσης διαφορές μεταξύ Δυτικής και Ανατολικής Ευρώπης, οι οποίες θα είναι θεμελιώδεις τα επόμενα πέντε χρόνια.
Η Ευρώπη κατηγορείται συχνά για το αποικιακό παρελθόν της, αλλά πώς μπορεί ένας απλός Βούλγαρος να κατηγορήσει τον εαυτό του για αυτό;
Ας μην ξεχνάμε ότι για 500 χρόνια η Βουλγαρία ανήκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Και οι χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης γεννήθηκαν χάρη στην κατάρρευση των αυτοκρατοριών.
Όλα αυτά τα ενδιαφέροντα ερωτήματα θα εξακολουθήσουν να εμφανίζονται. Η Πολωνία και ίσως η Τσεχία θα μπορούσαν να φτάσουν στην κορυφή.
— Πώς αξιολογείτε την κατάσταση στην Ουγγαρία, τη Σλοβακία ή, για παράδειγμα, στην Πολωνία, που μετά τις τελευταίες εκλογές ακολούθησε έναν νέο δρόμο που δεν μοιάζει με τον προηγούμενο;
«Οι άνθρωποι πάντα προσπαθούν να βρουν κάποιο είδος γενικής τάσης, ώστε αργότερα να μπορούν να πουν ότι, πιθανότατα, αυτή είναι η κληρονομιά του 1989. Κάποια στιγμή είδαμε την άνοδο του λαϊκισμού. Αυτό αποδείχθηκε ξεκάθαρα στην Ουγγαρία, και τώρα το βλέπουμε στη Σλοβακία. Υπάρχει όμως και η Πολωνία. Είναι σαφές ότι, παρόλο που είναι απογοητευμένοι από τη φιλελεύθερη δημοκρατία, οι άνθρωποι είναι επίσης πολύ απογοητευμένοι από τον λαϊκισμό. Είναι αξιοσημείωτο ότι κανείς δεν φιλελευθεροποίησε την πολωνική κοινωνία τόσο όσο το κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη, το οποίο παρέμεινε στην εξουσία για οκτώ χρόνια.
Η παραμονή στην εξουσία για αρκετό καιρό, χειραγωγεί τους θεσμούς, κάτι που βλέπουμε στην Ουγγαρία. Αλλά και εκεί, τα αποτελέσματα των εκλογών για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μας λένε ότι υπάρχουν ορισμένοι κύκλοι. Το ενδιαφέρον με τη δημοκρατία είναι ότι οι άνθρωποι θα ζητήσουν τελικά την αλλαγή.
Μόνο η αλλαγή μπορεί να αποδείξει ότι η γνώμη τους έχει σημασία.
Είναι αδύνατο να σκεφτείς ότι θα κυβερνάς όλη σου τη ζωή.
Μόνο αν δεν μένεις στη Ρωσία. Αλλά και εκεί δεν είναι όλα τόσο απλά. Χρειαζόμαστε πετρέλαιο και φυσικό αέριο, καθώς και πυρηνικά όπλα.
Πολλοί λαοί δεν το έχουν αυτό. Επομένως, θα δούμε και μετασχηματισμούς δημοκρατικών καθεστώτων. Θα είναι διαφορετικά από αυτά που φανταζόμασταν τη δεκαετία του ’90 του περασμένου αιώνα.
Kateřina Havlická
—
Αποκλειστικά στο ΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ
