Οι «παρατυπίες» στην ελληνική οικονομία έχουν υποχωρήσει σημαντικά σε όλες τις περιοχές της χώρας την τελευταία δεκαετία, παρά τις αυξήσεις την περίοδο 2013-2015 και το 2020, αναφέρει σε ανάλυσή του το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ). Με
τη λέξη «παρατυπία», το ΔΝΤ ορίζει «ένα πολύπλοκο και πολύπλευρο
φαινόμενο που είναι δύσκολο να μετρηθεί και να αναλυθεί. Εξ ορισμού, οι
άτυπες δραστηριότητες δεν καταγράφονται ή υποκαταγράφονται και οι
συμμετέχοντες δεν θέλουν να ληφθούν υπόψη».
Με άλλα λόγια, ο ορισμός το ΔΝΤ αφορά τη λεγόμενη «σκιώδη οικονομία».
Όπως διαπιστώνει το ΔΝΤ, κατά τη διάρκεια των περιόδων κρίσης δημόσιου χρέους, οι
περισσότερες περιφέρειες της χώρας αντιμετώπισαν αυξημένες οικονομικές
παρατυπίες με το επιπλέον κόστος για την οικονομία να φθάνει το 0,6% του
ΑΕΠ και να κορυφώνεται στο 30%.
Η σημαντική αύξηση μπορεί
να αποδοθεί στη σοβαρή ύφεση, τα επιδεινωμένα φορολογικά κίνητρα από τη
σημαντική δημοσιονομική αυστηροποίηση και την περαιτέρω αποδυνάμωση της
δυνατότητας πληρωμών των πολιτών.
Έπειτα, ήρθε η πανδημία. Ωστόσο,
σημαντική κρατική υποστήριξη στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του COVID
μείωσε τον αντίκτυπο και έτσι μετριάστηκαν οι οικονομικές ανισορροπίες
σε σύγκριση με προηγούμενες υφέσεις. Επιπλέον, υπήρξαν
σημαντικές διαφοροποιήσεις μεταξύ των περιφερειών, με πτώση του ΑΕΠ από 5% (Δυτική Μακεδονία) έως 18% του ΑΕΠ (Κρήτη).
«Η
σημαντική μείωση των παρεατυπιών τα τελευταία χρόνια ωφελείται από
διάφορες πολιτικές. Η αυστηρότερη ρύθμιση και επιβολή κατά του
οικονομικού εγκλήματος και της φοροδιαφυγής συνέβαλε στη μείωση των
παρατυπιών. Επίσης, αυξήθηκαν οι ευέλικτες μορφές στην αγορά εργασίας. Σημαντική πρόοδος ήταν η ψηφιοποίηση,
συμπεριλαμβανομένης της βελτίωσης των υποδομών και της βελτίωσης των
ψηφιακών δημόσιων υπηρεσιών (...) Επιπλέον, ο μερικός εξορθολογισμός των
φορολογικών πολιτικών της Ελλάδας τα τελευταία χρόνια», σχολιάζει το
ΔΝΤ, ενώ συμπληρώνει:
«Τα υψηλά επίπεδα παρατυπίας στην
Ελλάδα έχουν γίνει αντιληπτά ως μείζον διαρθρωτικό εμπόδιο και
σημαντικός στόχος μεταρρυθμίσεων μετά την κρίση του δημόσιου χρέους. Η διαδεδομένη παρατυπία παρεμπόδισε τη βιώσιμη ανάπτυξη και τη δημοσιονομική ικανότητα»
«Έχουν
διερευνηθεί αρκετές διαφορετικές προσεγγίσεις για την εκτίμηση του
μεγέθους της μαύρης οικονομίας στην Ελλάδα (...) κατά το 2010-2015 αυξήθηκε σημαντικά από 25% του ΑΕΠ σε μεταξύ 35% και 40% του ΑΕΠ, το οποίο με τη σειρά του επηρέασε τα αποτελέσματα των δημοσιονομικών μέτρων, συμπεριλαμβανομένων των διαφυγόντων εσόδων».
Σε άλλο σημείο της έκθεσης, το ΔΝΤ διαπιστώνει ότι τα φτωχότερα νοικοκυριά της χώρας βιώνουν υψηλότερο πληθωρισμό σε σύγκριση με τα πλουσιότερα.
Ενδεικτικά, το φτωχότερο 20% του πληθυσμού στην Ελλάδα δαπανά πάνω από
το 20% του εισοδήματός του για στέγαση, νερό, ηλεκτρικό ρεύμα, φυσικό
αέριο και άλλα καύσιμα, ποσοστό υπερδιπλάσιο από το αντίστοιχο ποσοστό
του πλουσιότερου 20%. Τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα και τα νοικοκυριά
που ζουν σε αραιοκατοικημένες περιοχές ή που βασίζονται περισσότερο σε
δευτερεύουσες πηγές εισοδήματος έχουν αντιμετωπίσει τη μεγαλύτερη
απώλεια αγοραστικής δύναμης.
Κατά μέσο όρο, ο πραγματικός πληθωρισμός
για τα νοικοκυριά στα τρία ανώτερα εισοδηματικά δεκατημόρια είναι 1,5%
χαμηλότερος από εκείνον των νοικοκυριών στα τρία κατώτερα εισοδηματικά
δεκατημόρια, επιβεβαιώνοντας ότι τα φτωχότερα νοικοκυριά πλήττονται
πράγματι περισσότερο από το σοκ των ανατιμήσεων.
www.bankingnews.gr
