Η νέα υπερδύναμη είναι οι RIC – Ρωσία, Ινδία, Κίνα...

 «Καμία δύναμη στη γη δεν μπορεί να σταματήσει μια ιδέα της οποίας η ώρα έχει έρθει», έγραψε κάποτε ο Γάλλος συγγραφέας Victor Hugo.
Και όλα δείχνουν ότι η ώρα για την τρόικα Ρωσία-Ινδία-Κίνα (RIC) έχει φτάσει.

Η ιδέα του λεγόμενου Strategic Triangle (στρατηγικό τρίγωνο) κυκλοφορεί στη διπλωματική σκηνή εδώ και τρεις δεκαετίες, όμως φαίνεται πως τώρα ωρίμασε.
Η αφορμή, όπως υποστηρίζουν αναλυτές, ήταν η «παρέκκλιση» που ακούει στο όνομα Donald Trump, η οποία αναβίωσε μια ριζοσπαστική πρόταση: την ανατροπή της παγκόσμιας τάξης και την ανάδειξη της Ανατολής απέναντι στη Δύση, έπειτα από τρεις αιώνες αποικιοκρατίας και δυτικής κυριαρχίας.
Η Δύση έχει αμφισβητηθεί στο παρελθόν από τη Σοβιετική Ένωση, αλλά η ήττα της στον Ψυχρό Πόλεμο ήταν αναπόφευκτη, καθώς τα περισσότερα σοβιετικά κράτη «καβαλούσαν» τη ρωσική δύναμη χωρίς να συνεισφέρουν ουσιαστικά.
Αντίθετα, το RIC διαθέτει τρεις ισχυρούς πόλους με διαφορετικά και αλληλοσυμπληρούμενα πλεονεκτήματα: την οικονομική δυναμική της Ινδία, τη βιομηχανική ισχύ της Κίνα και τους ενεργειακούς πόρους και στρατιωτική ισχύ της Ρωσία.

Η γέννηση του μεγάλου πόλου

Η σύλληψη της ιδέας ανήκει στον τότε Ρώσο πρωθυπουργό Yevgeni Primakov, ο οποίος τη δεκαετία του ’90, εν μέσω ρωσικής οικονομικής κρίσης, πρότεινε το RIC ως αντίβαρο στην αμερικανική μονοκρατορία.
Το 1998, κατά την επίσημη επίσκεψή του στην Ινδία, έθεσε για πρώτη φορά επί τάπητος το «στρατηγικό τρίγωνο».

Από τότε, οι τρεις χώρες είχαν δεκάδες συναντήσεις σε υπουργικό επίπεδο, με κορυφαία τη Σύνοδο Ασφαλείας στο Νέο Δελχί το 2007, όπου οι Li Zhaoxing, Pranab Mukherjee και Sergey Lavrov συζήτησαν κοινές στρατηγικές.
Ωστόσο, η πρόοδος πάγωσε μετά τη σύγκρουση στην κοιλάδα Galwan το 2020, που όξυνε τις σχέσεις Ινδία–Κίνα, παρά τις προσπάθειες της Ρωσία να κρατήσει το σχήμα ζωντανό.
Σήμερα, με τους εμπορικούς δασμούς του Donald Trump και μια φαινομενική επαναπροσέγγιση Ινδίας–Κίνας, η ιδέα επιστρέφει δυναμικά στο τραπέζι.
Η φωτογραφία των Narendra Modi, Vladimir Putin και Xi Jinping στη σύνοδο κορυφής των BRICS στο Καζάν τον Οκτώβριο του 2024 μοιάζει να αποτυπώνει το πνεύμα της εποχής: η Ανατολή διεκδικεί τον ρόλο της και το ερώτημα είναι αν το RIC θα καταφέρει πράγματι να «ξαναγράψει την ιστορία».

RIC: Η ανερχόμενη υπερδύναμη που απειλεί τη Δύση

Η Ινδία και η Κίνα είναι δύο από τις πιο πολυπληθείς χώρες του πλανήτη.
Μαζί με τη Ρωσία, η λεγόμενη τρόικα Ρωσία-Ινδία-Κίνα (RIC) αριθμεί πάνω από τρία δισεκατομμύρια κατοίκους, δηλαδή σχεδόν το 37% του παγκόσμιου πληθυσμού.
Σε οικονομικούς όρους, η Κίνα είναι ήδη η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, η Ινδία η τέταρτη —με προοπτική να γίνει τρίτη μέσα στα επόμενα δύο χρόνια— και η Ρωσία η ενδέκατη.
Ο συνδυασμένος πλούτος τους αντιστοιχεί στο 22,4% του παγκόσμιου ΑΕΠ σε ονομαστικούς όρους και στο 34,2% σε όρους αγοραστικής δύναμης (PPP).
Με άλλα λόγια, το RIC θα μπορούσε να αποτελέσει ισχυρό αντίβαρο απέναντι σε δυτικά σχήματα όπως το G7, προωθώντας μάλιστα την «αποδολαριοποίηση» μέσω μηχανισμών όπως το σύστημα πληρωμών των BRICS.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΝΤ, η Ινδία αναμένεται το 2025 να έχει τον υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης μεταξύ των μεγάλων οικονομιών, με 6,5%.
Η Κίνα θα κινηθεί στο 4,8% και η Ρωσία γύρω στο 1,8%.
Συνολικά, η ανάπτυξη του RIC ξεπερνά κατά πολύ εκείνη του δυτικού μπλοκ.
Αν προστεθεί και η γεωγραφία, η εικόνα γίνεται ακόμα πιο εντυπωσιακή: το RIC ελέγχει το 20% της παγκόσμιας ξηράς.
Στρατιωτικά, οι τρεις χώρες διαθέτουν μερικούς από τους μεγαλύτερους στρατούς στον κόσμο: η Κίνα πάνω από 2 εκατ. ενεργό προσωπικό, η Ινδία περίπου 1,5 εκατ. και η Ρωσία 1,1 εκατ. Συνολικά, περισσότερους από 4,6 εκατ. στρατιώτες, αριθμός που ξεπερνά τις ενεργές δυνάμεις του NATO.
Σε φυσικούς πόρους, η Ρωσία κατέχει τεράστια αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, η Κίνα ηγείται στα σπάνια ορυκτά και στη βιομηχανία επεξεργασίας τους, ενώ και η Ινδία και η Ρωσία έχουν σημαντικά κοιτάσματα.
Αυτό σημαίνει ότι το RIC θα έχει ενεργειακή ασφάλεια και απρόσκοπτη πρόσβαση σε κρίσιμες πρώτες ύλες για τις τεχνολογίες του μέλλοντος — από τα ηλεκτρικά οχήματα και τους ημιαγωγούς μέχρι τα οπλικά συστήματα.
Το ίδιο ισχύει και στη γεωργία: η Ρωσία και η Ινδία είναι κορυφαίοι παραγωγοί σιταριού, ενώ η Κίνα και η Ινδία κυριαρχούν στην παραγωγή ρυζιού.
Στο θαλάσσιο εμπόριο, η Ινδία ελέγχει την Ινδική Ωκεάνια, η Κίνα μπορεί να κυριαρχήσει στη Νότια Σινική Θάλασσα και η Ρωσία στον ανερχόμενο Βόρειο Διάδρομο μέσω της Αρκτικής.

Στρατιωτική δύναμη

Στρατιωτικά, το RIC διαθέτει ανεξάρτητη βιομηχανική βάση, τεχνογνωσία αιχμής σε πυραυλικά συστήματα, αλλά και διαστημικές δυνατότητες που μπορούν να ανταγωνιστούν ακόμη και τη NASA.
Διπλωματικά, η Ρωσία και η Κίνα είναι μόνιμα μέλη του UN Security Council, ενώ η Ινδία διεκδικεί με αξιώσεις τη δική της θέση.
Εν ολίγοις, το RIC συγκεντρώνει ενέργεια, τρόφιμα, σπάνιες πρώτες ύλες, στρατούς εκατομμυρίων, προηγμένα τεχνολογικά και στρατιωτικά μέσα, ισχυρές οικονομίες και γεωπολιτική επιρροή.
Επιπλέον, οι τρεις χώρες είναι γειτονικές και μπορούν εύκολα να συνδράμουν η μία την άλλη.
Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: το RIC δεν φιλοδοξεί απλώς να είναι μια εναλλακτική δύναμη. Θέλει να γίνει ένα μπλοκ αήττητο — στρατιωτικά, οικονομικά και τεχνολογικά.

RIC: Η μεγάλη πρόκληση στις σχέσεις Ινδία–Κίνα

Το όραμα του RIC φαντάζει ισχυρό, όμως η υλοποίησή του μόνο εύκολη υπόθεση δεν είναι.
Το βασικό εμπόδιο παραμένει η κατάσταση στις σχέσεις μεταξύ Ινδία και Κίνα.
Οι δύο χώρες μοιράζονται ένα εκτεταμένο, αμφισβητούμενο σύνορο, έχουν βρεθεί αντιμέτωπες με σοβαρές συγκρούσεις τα τελευταία χρόνια και, το σημαντικότερο, αντιμετωπίζουν η μία την άλλη ως στρατηγικό αντίπαλο.
Ωστόσο, η διεθνής πολιτική έχει αποδείξει ότι «αδιανόητες» γεωπολιτικές ανακατατάξεις μπορούν να γίνουν πραγματικότητα.
Ας μην ξεχνάμε ότι και η Σοβιετική Ένωση με τη Κίνα είχαν μια ιδιαίτερα ανταγωνιστική σχέση, γεμάτη συνοριακές διαμάχες.
Κι όμως, η Ρωσία και η Κίνα κατάφεραν να ξεπεράσουν τις διαφορές τους και να εξελιχθούν σε φυσικούς στρατηγικούς εταίρους.
Δεν υπάρχει λόγος γιατί κάτι αντίστοιχο να μην μπορεί να συμβεί ανάμεσα στο Νέο Δελχί και το Πεκίνο.
Εάν πράγματι έχει έρθει η ώρα για το όραμα του RIC, τότε —όπως λέει και η γνωστή ρήση— καμία δύναμη στον κόσμο, καμία αντίθεση μεταξύ των μερών, δεν μπορεί να το σταματήσει.
Ίσως το μόνο που απαιτείται είναι η Ρωσία, η Ινδία και η Κίνα να συνειδητοποιήσουν την πραγματική δυναμική της συμμαχίας τους.

www.bankingnews.gr