Μια μεγάλη ανατροπή που αφορά το τρίγωνο Ελλάδας–Τουρκίας–Λιβύης και συγκεκριμένα το τουρκολυβικό σύμφωνο μετέδωσε το OilPrice, μία από τις κορυφαίες ιστοσελίδες παγκοσμίως για την ενέργεια στις 12 Σεπτεμβρίου 2025.
Κόντρα στις πρόσφατες ενέργειές της, όπως οι συνεχείς επισκέψεις της οικογένειας Haftar στην Τουρκία, τις ανακοινώσεις κατά της Ελλάδας και την εκδίωξη της αντιπροσωπείας της ΕΕ (μεταξύ των οποίων και ο υπουργός Θάνος Πλεύρης) από τη Βεγγάζη, η ανατολική Λιβύη φαίνεται ότι τελικά θα επιφέρει πλήγμα στην Άγκυρα και όχι στην Αθήνα!
Σύμφωνα με το δημοσίευμα (εδώ) η προσδοκία, από τα τέλη του 2019, ήταν ότι το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο κατανόησης (MoU) για τις θαλάσσιες ζώνες θα ενσωματωνόταν τελικά στη λιβυκή νομοθεσία.
Η Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας (Government of National Accord) της Τρίπολης το υπέγραψε υπό τουρκική εγγύηση, υπό την αίρεση ότι η Βουλή των Αντιπροσώπων θα το επικύρωνε αργά ή γρήγορα.
Αυτό
θα έδινε στην Άγκυρα έναν ξεκάθαρο διάδρομο για να κατοχυρώσει νομικά
την παρουσία της την ανατολική Μεσόγειο, περνώντας κατευθείαν μέσα από
τις ελληνικές και κυπριακές διεκδικήσεις, και θα ενίσχυε αποφασιστικά τη
θέση της Τουρκίας σε οποιαδήποτε μελλοντική αδειοδότηση κοιτασμάτων.
Στα χαρτιά, η συμφωνία θα αναδιαμόρφωνε τον ενεργειακό χάρτη.
Προσέφερε στην Τουρκία κάλυψη για να στείλει
τα γεωτρύπανά της σε αμφισβητούμενα ύδατα, να υποστηρίξει νέες γραμμές
ΑΟΖ και να καταστεί αναγκαστικός παίκτης σε αγωγούς ή διαδρομές LNG από
τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη.
Για
την Τρίπολη, η συμφωνία ήταν απλή: τουρκική στρατιωτική στήριξη με
αντάλλαγμα μια θαλάσσια συμφωνία που εξυπηρετούσε τη στρατηγική ατζέντα
της Άγκυρας.
Η σημασία του συμφώνου για την Τουρκία και την Λιβύη
Για την Τουρκία, η συμφωνία δεν αφορούσε μόνο τους χάρτες.
Αποτελούσε τη νομική
βάση πάνω στην οποία θα μπορούσε να θεμελιώσει άδειες υπεράκτιας
έρευνας σε αμφισβητούμενα ύδατα, να προσδώσει ισχυρότερη
επιχειρηματολογία στις επιχειρήσεις των γεωτρύπανών της και να στηρίξει
τη γενικότερη προσπάθειά της να αναδιαμορφώσει την πρόσβαση στην
ενέργεια της Ανατολικής Μεσογείου προς όφελός της.
Για τη Λιβύη (δηλαδή την Τρίπολη), αποτελούσε σωσίβιο: στρατιωτική
και οικονομική στήριξη από την Τουρκία με αντάλλαγμα πολιτική κάλυψη
στις διεκδικήσεις όσον αφορά τις θαλάσσιες δικαιοδοσίες.
Αν το MoU
είχε επικυρωθεί, η Τουρκία θα είχε καταστεί de facto «θυρωρός» για κάθε
αγωγό ή διάδρομο LNG από ανατολή προς δύση που θα διέσχιζε αυτά τα
ύδατα, μετακινώντας την περιφερειακή ενεργειακή σκακιέρα αποφασιστικά
προς την Άγκυρα.
Η «συμφωνία θεωρείται πλέον νεκρή», σύμφωνα με ανακοίνωση αυτής της εβδομάδας από τη Βεγγάζη.
Οι Haftar σκληραίνουν τη στάση τους έναντι της Άγκυρας
Η πλευρά Haftar στη Βεγγάζη ξεκαθάρισε στην
Ελλάδα ότι η Βουλή των Αντιπροσώπων δεν πρόκειται να επικυρώσει το
τουρκο-λιβυκό μνημόνιο. Αυτό ακυρώνει το επιχείρημα της Άγκυρας ότι
διαθέτει κοινοβουλευτική κάλυψη από τη Λιβύη για την αξίωσή της από το
2019 περί κοινής ΑΟΖ, επισημαίνεται στο δημοσίευμα.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες
του δημοσιεύματος, η οικογένεια Haftar σκληραίνει τη στάση της,
χρησιμοποιώντας την επίσκεψη στην Αθήνα του γιου του Στρατηγού Khalifa
Haftar, Belgacem Haftar, όχι μόνο για να αντιπαρέλθει την τουρκική
επιρροή, αλλά και για να συνδέσει πιο στενά την ανατολική Λιβύη με την
ελληνική οικονομική και αμυντική στρατηγική.
Η
Αθήνα το εκμεταλλεύεται άμεσα: έχει ήδη προσφέρει εκπαίδευση λιμενικών
της Βεγγάζης στην Κρήτη και ετοιμάζει γρήγορα μια «εμπορική αποστολή»
στο ανατολικό προπύργιο της Λιβύης.
Η Τουρκία είχε κερδίσει
έδαφος τόσο στην Τρίπολη όσο και στη Βεγγάζη φέτος, ενισχύοντας τις
σχέσεις με την Τρίπολη στην ενέργεια και τις υποδομές ενώ ταυτόχρονα
έκανε αθόρυβα ανοίγματα στη Βεγγάζη, προσφέροντας εργολαβίες και
επενδύσεις σε διυλιστήρια και ενέργεια.
Ο υπολογισμός ήταν ότι οι
επιχειρηματικοί δεσμοί θα μαλάκωναν την αντίσταση της ανατολής στο
μνημόνιο του 2019. Αυτό το στοίχημα δεν απέδωσε.
Πλέον, όσο
το MoU παραμένει απλώς μια εκτελεστική συμφωνία της Τρίπολης, χωρίς
κοινοβουλευτική επικύρωση, θα αποτελεί εύκολο στόχο για νομικές
προκλήσεις σε διεθνή δικαστήρια.
Και η Ελλάδα είναι έτοιμη να εκμεταλλευθεί την στάση της Βεγγάζη σε μια ακόμη επικίνδυνη όξυνση του ρήγματος μεταξύ δύσης και ανατολής στη εύθραυστη συνύπαρξη της Λιβύης, επισημαίνεται στο δημοσίευμα.
www.bankingnews.gr
