Αντιμέτωπη με ψήφο δυσπιστίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την πρώτη απόπειρα αποπομπής προέδρου της Επιτροπής από το 2014, βρίσκεται η πρόεδρος της Κομισιόν Ursula von der Leyen…
Το
κατηγορητήριο είναι εκρηκτικό: Μυστικές ανταλλαγές SMS με
Η άρνησή της να δώσει στη δημοσιότητα τα μηνύματα, καθώς και οι καταγγελίες για κακοδιαχείριση κονδυλίων και παρεμβάσεις σε εθνικές εκλογές, έχουν προκαλέσει σάλο και εσωτερική εξέγερση στο ευρωκοινοβούλιο.
Η πρόταση μομφής κατατέθηκε από τον ακροδεξιό Ρουμάνο ευρωβουλευτή Gheorghe Piperea και κατάφερε να συγκεντρώσει τις απαιτούμενες υπογραφές – γεγονός που φέρνει την von der Leyen στη δυσκολότερη θέση της πολιτικής της καριέρας.
Παρότι οι ισχυρές ευρωομάδες (όπως το ΕΛΚ, του οποίου ηγείται η ίδια) δείχνουν να τη στηρίζουν, το πολιτικό μήνυμα είναι σαφές: η δυσφορία και η δυσπιστία απέναντι στο πρόσωπό της διογκώνονται επικίνδυνα.
Σημείο ανάφλεξης αποτελεί η πρόσφατη απόφαση ευρωπαϊκού δικαστηρίου που δικαιώνει όσους ζητούσαν τη δημοσιοποίηση των μηνυμάτων μεταξύ von der Leyen και Bourla – ανταλλαγές που έγιναν πίσω από κλειστές πόρτες την ώρα που η Ευρώπη δεχόταν την πίεση των lockdowns και της αγωνιώδους αναζήτησης εμβολίων.
Πολλοί κάνουν λόγο για «σκιώδη διπλωματία» και «προσβολή της διαφάνειας».
Το
θερμόμετρο ανεβαίνει και εκτός Ε.Ε., με τον Dmitry Medvedev, πρώην
πρωθυπουργό της Ρωσίας και νυν αναπληρωτή πρόεδρο του ρωσικού Συμβουλίου
Ασφαλείας, να ρίχνει λάδι στη φωτιά.
Σε εμπρηστική
ανάρτησή του στο Telegram χαρακτήρισε την πρόεδρο της Κομισιόν
«ανέντιμη», την κατηγόρησε για «απάτη» και την αποκάλεσε «τοξική γηραιά»
– προσθέτοντας γεωπολιτικές διαστάσεις στην κρίση.
Ξέσπασμα Metsola και Von der Leyen: «Μαριονέτες» της Ρωσίας, ακροδεξιοί και συνωμοσιολόγοι σπέρνουν χάος στην Ευρώπη
Στο μεταξύ το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μετατράπηκε σε πεδίο μάχης καθώς η Πρόεδρος Roberta Metsola
αναγκάστηκε να διακόψει την ομιλία της Ursula von der Leyen, ζητώντας
επιτακτικά από τους ευρωβουλευτές να σταματήσουν τις κραυγές και τις
φωνές.
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι θορυβώδεις αντιδράσεις προέρχονταν
κυρίως από τις ακροδεξιές ομάδες, πυροδοτώντας σενάρια πολιτικής
αποσταθεροποίησης λίγες μόλις εβδομάδες πριν από τις ευρωεκλογές.
Η Πρόεδρος της Κομισιόν, Ursula von der Leyen,
εξαπέλυσε σφοδρή επίθεση εναντίον όσων την επικρίνουν, υποστηρίζοντας
πως «υπάρχουν άφθονα αποδεικτικά στοιχεία» ότι οι επικριτές της
«χρηματοδοτούνται από τους εχθρούς μας και τους μαριονετίστες τους στη
Ρωσία και αλλού».
Όπως δήλωσε με δραματικό τόνο, οι επιθέσεις
εναντίον της υποκινούνται από «συνωμοσιολόγους, αντιεμβολιαστές και
απολογητές του Putin», ρίχνοντας λάδι στη φωτιά σε μία ήδη πολωμένη
πολιτική αρένα.
«Το ΕΛΚ απορρίπτει τις κατηγορίες για συμμαχία με την ακροδεξιά»
Ο
Manfred Weber επιχείρησε να απορρίψει τις κατηγορίες των Σοσιαλιστών
και των Φιλελευθέρων ότι το κεντροδεξιό ΕΛΚ — στο οποίο ανήκει και η Von
der Leyen — παρακάμπτει συνεχώς την κεντρώα πλατφόρμα για να συμμαχεί
με δεξιές και ακροδεξιές ομάδες.
Ο Weber υποστήριξε ότι το κόμμα
ψήφισε μαζί με τους Σοσιαλιστές και τους Φιλελευθέρους σε πάνω από το
90% των ψηφοφοριών τον τελευταίο χρόνο, αλλά συμπλήρωσε ότι οι
πλειοψηφίες στο Σώμα έχουν αλλάξει.
Παρ’ όλα αυτά, το ΕΛΚ θα
υπερασπιστεί τις πολιτικές του προτεραιότητες, είπε — ακόμη κι αν αυτό
σημαίνει να ψηφίζει με τις δεξιές ομάδες.
Οι Σοσιαλιστές: Σταματήστε να παίζετε με τις δεξιές πολιτικές ομάδες
Η
επικεφαλής των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών, Irace Garcia, είπε ότι η ομάδα
της θα ψηφίσει κατά της πρότασης μομφής ώστε να μη δώσει ψήφους σε μια
πρωτοβουλία που προωθούν ο Ούγγρος πρωθυπουργός Viktor Orban και η
Γαλλίδα ακροδεξιά ηγέτιδα Marine Le Pen, παρότι δεν εγκρίνει την «πορεία
της Επιτροπής».
«Αυτή η πρόταση δεν είναι πράξη ελέγχου: Είναι μία
αντιδραστική επίθεση στην καρδιά του ευρωπαϊκού εγχειρήματος», πρόσθεσε η
Γκαρθία.
Ωστόσο, επέκρινε το κόμμα της von der Leyen, το ΕΛΚ, επειδή
συντάσσεται με τις ακροδεξιές δυνάμεις που προσπαθούν να ρίξουν την
Επιτροπή, προκειμένου να περάσουν μέτρα στο Κοινοβούλιο, όπως η
υπαναχώρηση από περιβαλλοντική νομοθεσία, η στοχοποίηση της
χρηματοδότησης ΜΚΟ και το μπλοκάρισμα του θεσμικού οργάνου δεοντολογίας
της ΕΕ, μεταξύ άλλων.
Σας χρειαζόμαστε, λένε οι Ευρωπαίοι φιλελεύθεροι στη von der Leyen
Η
πρόεδρος της φιλελεύθερης ομάδας Renew Europe, Valerie Hayer, είπε στη
von der Leyen ότι χρειάζεται την κεντρώα παράταξη για να προωθήσει την
ατζέντα της και τόνισε ότι το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) της προέδρου
της Επιτροπής πρέπει να σταματήσει να υπολογίζει στις ψήφους της
ακροδεξιάς για να περάσει μέτρα στο Κοινοβούλιο.
«Βλέπετε το αδιέξοδο
στο οποίο εσείς και η πολιτική σας οικογένεια έχετε περιέλθει, έχοντας
επιτρέψει στο ΕΛΚ να ευνοεί ευκαιριακές συμμαχίες με την ακροδεξιά»,
είπε η Hayer στη Von der Leyen, προσθέτοντας: «Σας ρωτάμε ξεκάθαρα:
Ποιοι είναι οι σύμμαχοί σας σε αυτό το Κοινοβούλιο;
Οι πραγματικοί σας σύμμαχοι; Γιατί πρέπει να επιλέξουμε.
Πριν από έναν χρόνο, σας εκλέξαμε. Σήμερα, κανείς από τους ευρωβουλευτές μας δεν υπέγραψε αυτή την πρόταση μομφής.
Κανείς. Και ελπίζω αυτό να σημειώθηκε.»
Η
Hayer υποστήριξε επίσης ότι η συζήτηση είναι «επίκαιρη», καθώς «το
Κοινοβούλιο έχει πράγματα να σας πει, ιδίως σε θέματα διαφάνειας και
διακυβέρνησης».
Οι Ευρωπαίοι συντηρητικοί αποστασιοποιήθηκαν
Ο
Νικολά Προκατσίνι, συμπρόεδρος της ομάδας των Ευρωπαίων Συντηρητικών
και Μεταρρυθμιστών, χρησιμοποίησε την ομιλία του για να επιτεθεί στην
ίδια την πολιτική του οικογένεια.
Χαρακτήρισε την πρόταση μομφής κατά
της φον ντερ Λάιεν — που κατατέθηκε από ευρωβουλευτή των ECR από το AUR
της Ρουμανίας και συνυπογράφτηκε από τον άλλο συμπρόεδρο των ECR — ως
στρατηγικό σφάλμα.
Προειδοποίησε ότι η ψηφοφορία θα εξυπηρετήσει
μόνο τους Πράσινους και τους Σοσιαλιστές να επαναβεβαιώσουν την
«πλειοψηφία της Ούρσουλα», τη στιγμή που μια «πλειοψηφία κεντροδεξιά»
σημειώνει πρόοδο.
Ο Προκατσίνι, στενός συνεργάτης της
Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι, σημείωσε ότι τα δύο τρίτα των
ευρωβουλευτών των ECR δεν υπέγραψαν την πρόταση — όχι επειδή διαφωνούν
με τις αιτιάσεις, αλλά επειδή «θεωρούν αυτή την πρόταση λάθος».
Προβλέποντας
ότι η πρόταση θα απορριφθεί, ο Προκατσίνι πρόσθεσε: «Δυστυχώς, κάποιοι
άνθρωποι απολαμβάνουν να χάνουν, τόσο στη χώρα τους όσο κι εδώ» —
προφανής αναφορά στην ήττα του ηγέτη του AUR, Γκεόργκε Σιμιόν, στις
προεδρικές εκλογές της Ρουμανίας.
«Εμείς δεν θα σταματήσουμε να κερδίζουμε», κατέληξε ο Προκατσίνι.
Αριστερά προς Von der Leyen: Θερίζεις ό,τι σπέρνεις
Η
ομάδα της Αριστεράς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με επικεφαλής τον Martin
Sirdevan από τη Γερμανία, υποστήριξε ότι το ύφος διακυβέρνησης της
Ursula Von der Leyen την έχει καταστήσει ευάλωτη σε ευρεία κριτική,
συμπεριλαμβανομένης και της πρότασης μομφής.
Άσκησαν ειδική κριτική
για την υποχώρηση σε ζητήματα της Πράσινης Συμφωνίας, καθώς και για αυτό
που περιέγραψαν ως «αδύναμη στάση της Επιτροπής απέναντι στην Κίνα και
τον Trump».
«Κυρία Von der Leyen, ήσασταν τόσο αδιαφανής που καταλήξατε να παίζετε το παιχνίδι τους», δήλωσε ο Sirdevan.
«Αυτό
είναι το ολέθριο πολιτικό σας αποτέλεσμα, κυρία Von der Leyen – η
πολιτική σας οδήγησε σε μια κατάσταση όπου η ακροδεξιά μπορεί να δίνει
παράσταση και να γελοιοποιεί τη δημοκρατία», πρόσθεσε.
Οι Πατριώτες: Η Επιτροπή είναι το μακρύ χέρι ξένων συμφερόντων
Η
ακροδεξιά ομάδα των Πατριωτών, στην οποία ανήκουν ο Viktor Orban από
την Ουγγαρία και η Marine Le Pen από τη Γαλλία, εκμεταλλεύτηκε την
ευκαιρία για να κατηγορήσει την Ursula von der Leyen ότι έχει «αποκοπεί»
από τους Ευρωπαίους πολίτες.
«Η Επιτροπή έχει ουσιαστικά
μετατραπεί στο μακρύ χέρι των πολυεθνικών και ξένων συμφερόντων, που
συχνά βρίσκονται πολύ μακριά από τον πολιτισμό μας», δήλωσε ο Γάλλος
ευρωβουλευτής Fabrics Lezerie εκ μέρους των Πατριωτών.
«Μιλάτε
για μετάβαση, αλλά εκατομμύρια Ευρωπαίοι τη βιώνουν ως τιμωρία. Το
αποκαλείτε Πράσινη Συμφωνία, αλλά οι αγρότες μας, οι τεχνίτες μας, οι
βιομήχανοί μας τη βιώνουν ως στραγγαλισμό.
Κι αυτά που εσείς αποκαλείτε ευρωπαϊκές αξίες πολύ συχνά μοιάζουν με λογοκρισία των πολιτών», πρόσθεσε.
Η Ιστορία επαναλαμβάνεται;
Η
τελευταία φορά που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή οδηγήθηκε στην παραίτηση ήταν
το 1999, με τον πρόεδρο Jacques Santer, μετά από σκάνδαλα διαφθοράς και
κακοδιαχείρισης.
Η σύγκριση με εκείνη την περίοδο φαντάζει
αναπόφευκτη, ενώ η ψήφος της Πέμπτης ενδέχεται να λειτουργήσει ως
βαρόμετρο για τη μελλοντική συνοχή και αξιοπιστία των ευρωπαϊκών θεσμών.
Αν
και η von der Leyen αναμένεται να επιβιώσει της ψηφοφορίας –που απαιτεί
τα 2/3 των ψήφων για να περάσει– η εικόνα της έχει ήδη πληγεί
ανεπανόρθωτα. Πολλοί μιλούν για θεσμική κρίση, απώλεια πολιτικής
νομιμοποίησης και ευρωπαϊκή αδιαφάνεια σε κρίσιμες αποφάσεις για τη
δημόσια υγεία.
Tο τέλος του βάλτου της ΕΕ
Ο βάλτος των Βρυξελλών έχει πλέον ξεχειλίσει ενώ η πίεση αυξάνεται στην Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen να εγκαταλείψει το αξίωμά της.
Η
στενή σύμμαχος του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη ετοιμάζεται
για ατιμωτική έξοδο από την εξουσία με πολλές σκιές για τον βίο και την
πολιτεία της.
Όπως προειπώθηκε, η πρωτοβουλία, που ξεκίνησε ο Ρουμάνος ευρωβουλευτής Gheorghe Piperea, πηγάζει από το συνεχιζόμενο σκάνδαλο «Pfizergate», το οποίο κλιμακώθηκε τον Μάιο, όταν το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο εξέδωσε μια ιστορική
απόφαση κατά της Επιτροπής για την μη αποκάλυψη γραπτών μηνυμάτων που
ανταλλάχθηκαν μεταξύ της von der Leyen και του Διευθύνοντος Συμβούλου
της Pfizer, Albert Bourla.
Αυτά στάλθηκαν κατά τη διάρκεια διαπραγματεύσεων το 2021 για την αγορά έως και 1,8 δισεκατομμυρίων δόσεων του εμβολίου Pfizer-BioNTech με κόστος 35 δισεκατομμύρια ευρώ.
Η πρόταση του Piperea υποστηρίχθηκε από 74 ευρωβουλευτές από διάφορες διακομματικές ομάδες - συμπεριλαμβανομένου ενός από την Ομάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος της Von den Leyen - και η ψηφοφορία αναμένεται να πραγματοποιηθεί τον επόμενο μήνα.
Ενώ η πρόταση έχει ελάχιστες πιθανότητες επιτυχίας λόγω του υψηλού πήχη της πλειοψηφίας των δύο τρίτων, αυτό εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρό πολιτικό εμπόδιο για την von der Leyen — και μια πρόκληση για ολόκληρο το διεφθαρμένο σύστημα των Βρυξελλών.
Για πρώτη φορά, το
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα αναγκαστεί να κάνει δημόσια και επίσημη
συζήτηση για ένα σκάνδαλο που για χρόνια περιορίζεται σε δημοσιεύματα
εφημερίδων και δικαστήρια.
Διαφάνεια και δημοκρατικές διαδικασίες
«Η πρωτοβουλία αφορά ουσιαστικά την τήρηση της διαφάνειας και τη διασφάλιση μιας δίκαιης και γνήσιας δημοκρατικής διαδικασίας», δήλωσε ο Piperea. Αναγνώρισε ότι οι πιθανότητες επιτυχίας της είναι ελάχιστες, αλλά είπε ότι προσφέρει μια «κρίσιμη ευκαιρία για εποικοδομητική και τεκμηριωμένη κριτική» προς την Πρόεδρο της Επιτροπής της ΕΕ.
Πρόκειται για κάτι περισσότερο από απλώς την Pfizergate.
Από την επανεκλογή της το 2024, η von der Leyen έχει επικριθεί έντονα από διάφορες πλευρές για την αυταρχική της προσέγγιση και τον συστηματικό παραγκωνισμό του Κοινοβουλίου.
Τον περασμένο μήνα, για παράδειγμα, η Επιτροπή πρότεινε τη χρήση μιας ρήτρας έκτακτης ανάγκης στη συνθήκη της ΕΕ για να εμποδίσει τους βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να εγκρίνουν ένα πρόγραμμα δανεισμού 150 δισεκατομμυρίων ευρώ για την ενίσχυση της κοινής προμήθειας όπλων από τις χώρες της ΕΕ, γνωστό ως SAFE.
Απαντώντας στην Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Roberta Metsola, η οποία απείλησε με νομικές ενέργειες κατά της Επιτροπής, η von der Leyen υπερασπίστηκε την κίνηση, υποστηρίζοντας ότι η ρήτρα έκτακτης ανάγκης είναι «πλήρως δικαιολογημένη», καθώς το SAFE είναι «μια εξαιρετική και προσωρινή απάντηση σε μια επείγουσα και υπαρξιακή πρόκληση».
«Διαδικαστική κατάχρηση»
Υπό αυτή την έννοια, το Pfizergate συμβολίζει μια ευρύτερη διαδικασία συγκεντρωτισμού της πολιτικής του μπλοκ, όπου η
Επιτροπή έχει αυξήσει προοδευτικά την επιρροή της σε τομείς
αρμοδιότητας που προηγουμένως θεωρούνταν αποκλειστικό δικαίωμα των
εθνικών κυβερνήσεων - από τους οικονομικούς προϋπολογισμούς και την
πολιτική υγείας έως τις εξωτερικές υποθέσεις και την άμυνα.
Η πρόταση του Piperea αναφέρει, επίσης, αυτή την φερόμενη «διαδικαστική κατάχρηση».
«Καλεί
την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παραιτηθεί λόγω επανειλημμένων αποτυχιών
διασφάλισης της διαφάνειας, συνεχούς περιφρόνησης της δημοκρατικής
εποπτείας και του κράτους δικαίου εντός της Ένωσης».
Έτσι, ενώ
η πρόταση καθοδηγείται σε μεγάλο βαθμό από δεξιές και συντηρητικές
παρατάξεις, εκθέτει την αυξανόμενη δυσαρέσκεια σε όλες τις ιδεολογικές
και κομματικές γραμμές.
Σοσιαλιστές, φιλελεύθεροι, ακόμη
και ορισμένοι Πράσινοι — οι οποίοι υποστήριξαν την επανεκλογή της von
der Leyen — έχουν γίνει ολοένα και πιο ένθερμοι στην κριτική τους για το
στυλ ηγεσίας της, ιδίως όσον αφορά τα ζητήματα διαφάνειας και την
απόσυρση ενός νόμου που προωθεί την πράσινη πολιτική χωρίς
κοινοβουλευτική διαβούλευση.
Ωστόσο, αυτές οι ομάδες δήλωσαν ρητά ότι δεν θα υποστήριζαν μια πρόταση με επικεφαλής την «ακροδεξιά».
Το συμβολικό πλήγμα
Τελικά, η πρόταση μομφής δεν θα ανατρέψει την von der Leyen, αλλά η συμβολική της δύναμη είναι αναμφισβήτητη.
Οι μακροχρόνιες ανησυχίες σχετικά με τη συγκέντρωση εξουσίας
εντός της Επιτροπής δεν μπορούν πλέον να θεωρηθούν περιθωριακές ή
συνωμοτικές. Προκαλώντας μια δημόσια συζήτηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
η πρωτοβουλία μπορεί να αρχίσει να σκίζει την θεσμική πρόσοψη της
ενότητας και της συναίνεσης, αποκαλύπτοντας μια αυξανόμενη ανησυχία για
το κλιμακούμενο τεχνο-αυταρχικό καθεστώς της ΕΕ.
Είτε η πρόταση περάσει είτε όχι, σηματοδοτεί ότι η εποχή
της αδιαμφισβήτητης εκτελεστικής εξουσίας στις Βρυξέλλες μπορεί να
πλησιάζει στο τέλος της — και ότι μια αναμέτρηση για το μέλλον της
διακυβέρνησης της ΕΕ μπορεί να πλησιάζει γρήγορα.
