Τον κώδωνα του κινδύνου για μια νέα οικονομική καταιγίδα κρούει ο οικονομολόγος Γιάνης Βαρουφάκης με άρθρο του στο Project Syndicate…
Όπως επισημαίνει, τα stablecoins,
που έχουν φτάσει να διαχειρίζονται κεφάλαια ύψους 6,6 τρισ. δολαρίων,
συνιστούν μια
Ο πρώην υπουργός Οικονομικών κάνει λόγο για ένα «ψηφιακό πραξικόπημα» που, αν δεν αντιμετωπιστεί, ενδέχεται να πυροδοτήσει κρίση αντίστοιχου μεγέθους με την κατάρρευση της Lehman Brothers, θέτοντας σε κίνδυνο την παγκόσμια οικονομική σταθερότητα.
Οι θέσεις του ανοίγουν ξανά τη συζήτηση για τον ρόλο των κρυπτονομισμάτων και των ψηφιακών τεχνολογιών στη νέα οικονομική αρχιτεκτονική που διαμορφώνεται.
Σύμφωνα με τον οικονομολόγο, η Margaret Thatcher είχε πει περιπαικτικά ότι το πρόβλημα με τους σοσιαλιστές είναι πως, αργά ή γρήγορα, τους τελειώνουν τα λεφτά των άλλων.
Αλλά τι συμβαίνει όταν οι τραπεζίτες ξεμένουν από τα λεφτά των άλλων, όπως φαίνεται πιθανό να συμβεί σύντομα; διερωτάται…
Είτε
καταλήγουμε σε μία ακόμη καταστροφική χρηματοπιστωτική κατάρρευση, είτε
καινοτομούμε για να εξυπηρετήσουμε το δημόσιο συμφέρον, με τρόπους που η
Thatcher θα απέρριπτε ως σοσιαλιστικούς.
Όπως επισημαίνει,
«πριν προτείνω μία τέτοια καινοτόμο αντίδραση στο επικείμενο
χρηματοπιστωτικό αδιέξοδο, πρέπει να κατανοήσουμε τη νομισματική
μεταμόρφωση που βρίσκεται σε εξέλιξη, εξαιτίας της σταθερής ανόδου των
stablecoins (σταθερών κρυπτονομισμάτων).
Σε αντίθεση με το
Bitcoin και άλλα κρυπτονομίσματα που δεν συνδέονται με τίποτε και
παρουσιάζουν έντονες διακυμάνσεις, τα stablecoins εκδίδονται από
ιδιωτικές εταιρείες που υπόσχονται ότι τα tokens τους θα παρακολουθούν
πιστά την αξία του δολαρίου ΗΠΑ.
Υπάρχουν βάσιμοι λόγοι για
τους οποίους οι απλοί άνθρωποι, όχι μόνο οι εγκληματίες, θέλουν να
χρησιμοποιούν stablecoins: προσφέρουν έναν τρόπο αποστολής χρημάτων,
ιδίως στο εξωτερικό, που είναι φθηνότερος, ταχύτερος, ανεπηρέαστος από
τις κυρώσεις των ΗΠΑ και πιο αξιόπιστος από τα εύθραυστα διατραπεζικά
συστήματα ανταλλαγής μηνυμάτων, όπως το SWIFT».
Υπάρχουν
ακόμη περισσότερα κίνητρα για τους χρηματοοικονομικούς παράγοντες να μας
προσφέρουν το δικό τους stablecoin: μεταφέροντας τη διαπραγμάτευση
μετοχών, ομολόγων, παραγώγων και άλλων τίτλων στο δικό τους blockchain,
μπορούν να κάνουν τις συναλλαγές πολύ ταχύτερες και πιο αξιόπιστες.
Επιπλέον,
εάν το stablecoin τους καταστεί κυρίαρχο, θα κατέχουν όχι μόνο την
αγορά αλλά και το νόμισμα στο οποίο γίνονται οι συναλλαγές,
δημιουργώντας περιθώριο για τεράστια χρηματοοικονομικά κέρδη.
Όμως, τα stablecoins προετοιμάζουν το έδαφος για την επόμενη χρηματοπιστωτική κατάρρευση.
Κατ’
αρχάς, οι εκδότες τους έχουν κίνητρο να εκδίδουν περισσότερα tokens από
τα δολάρια που διατηρούν ως αποθεματικά για την κάλυψή τους.
Και
επειδή οι εκδότες stablecoins διατηρούν σημαντικό μέρος των αποθεματικών
τους σε δολάρια μέσα σε τράπεζες, μια τραπεζική κρίση θα προκαλέσει
«τρέξιμο» στα stablecoins (μαζικά αιτήματα μετατροπής τους σε πραγματικά
δολάρια), το οποίο με τη σειρά του μπορεί να προκαλέσει αλυσιδωτές
τραπεζικές κρίσεις.
Επιπλέον, υπάρχει ένας φαύλος κύκλος που συνδέει
τα stablecoins, τις μετοχές και τα ομόλογα: μόλις η χρηματοπιστωτική
διαπραγμάτευση μεταφερθεί σε blockchains που «λιπαίνονται» με ένα
stablecoin, μια φυγή από αυτό το stablecoin θα απειλήσει τόσο την αγορά
μετοχών όσο και την αγορά ομολόγων του αμερικανικού Δημοσίου ύψους 29
τρισεκατομμυρίων δολαρίων.
Και, τέλος, υπάρχει η παγκόσμια ευθραυστότητα που εισάγουν τα stablecoins με κάλυψη σε δολάρια τα οποία εκδίδονται εκτός Ηνωμένων Πολιτειών από εταιρείες που οι αμερικανικές αρχές είναι απίθανο να διασώσουν σε περίπτωση ανάγκης.
Σημαντική μετάβαση
Σύμφωνα με τον Βαρουφάκη, «στις 17 Ιουνίου, η Γερουσία των ΗΠΑ ενέκρινε τον αποκαλούμενο νόμο GENIUS.
Κύριος στόχος του είναι να νομιμοποιήσει και να ενισχύσει την υιοθέτηση των stablecoins.
Ουσιαστικά,
η κυβέρνηση του Προέδρου Donald Trump ιδιωτικοποιεί το δολαριακό
σύστημα για γεωπολιτικούς, ιδιοτελείς και ιδεολογικούς λόγους».
Το
Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ προβλέπει ότι οι «διακανονιστικές
καταθέσεις εμπορικών τραπεζών (λογαριασμοί χωρίς τόκο)» ύψους 6,6
τρισεκατομμυρίων δολαρίων (το ισοδύναμο του 660% του ετήσιου
προϋπολογισμού άμυνας των ΗΠΑ) θα μεταναστεύσουν προς τα stablecoins με
ώθηση… από τον νόμο GENIUS.
Πρόκειται, χωρίς υπερβολή, για μια τεράστια ωρολογιακή βόμβα τοποθετημένη στα θεμέλια των οικονομιών μας.
Ποια
είναι, λοιπόν, η εναλλακτική λύση σύμφωνα με τον Βαρουφάκη; Ας
υποθέσουμε ότι οι κάτοικοι των ΗΠΑ θα μπορούσαν να κατεβάσουν από
οποιοδήποτε app store ένα ψηφιακό πορτοφόλι της Federal Reserve.
Φανταστείτε
να μπορούσαν να ζητήσουν από τους εργοδότες τους να καταθέτουν εκεί τον
μισθό τους, ή ακόμα και να μεταφέρουν χρήματα από τους τραπεζικούς τους
λογαριασμούς, ώστε να επωφελούνται από τα επιτόκια μιας ημέρας της Fed
καθώς και από δωρεάν συναλλαγές.
Χρησιμοποιώντας την ίδια
τεχνολογία blockchain που αξιοποιούν οι εκδότες stablecoins, η Fed θα
μπορούσε να εγγυηθεί ότι κάθε πληρωμή ή μεταφορά παραμένει απόλυτα
ιδιωτική, επιτρέποντας ταυτόχρονα σε όλους να βλέπουν πόσα χρήματα
κυκλοφορούν συνολικά στο σύστημα.
Με τον τρόπο αυτό θα αποτρέπονταν οι αρχές από το να δημιουργούν νέο χρήμα εν αγνοία όλων.
Αυτό θα ήταν η «μητέρα όλων των stablecoins», χωρίς όμως τα μειονεκτήματα των ιδιωτικών εκδόσεων.
Η
ταχύτητα, η αποδοτικότητα και η ιδιωτικότητα θα συνδυάζονταν με
υψηλότερο επιτόκιο καταθέσεων (σε σχέση με τις εμπορικές τράπεζες) και
με την απόλυτη ασφάλεια ότι τα ψηφιακά tokens αντιπροσωπεύουν κατά 100%
δολάρια ΗΠΑ που υποστηρίζονται από τη Fed, χωρίς ηθικούς κινδύνους ή
φαύλους κύκλους, όπως συμβαίνει με τα ιδιωτικά stablecoins.
Επιπλέον,
αυτό το δημόσιο σύστημα προσφέρει ένα πρόσθετο πλεονέκτημα: καθιστά
δυνατή τη δημιουργία ενός ταμείου εμπιστοσύνης (trust fund) για όλους.
«Θυμηθείτε
ότι, στο σημερινό σύστημα τραπεζικής μερικών αποθεμάτων, οι εμπορικές
τράπεζες δημιουργούν πολύ περισσότερα δολάρια από κάθε δολάριο
καταθέσεων που λαμβάνουν (ο αποκαλούμενος πολλαπλασιαστής της
νομισματικής αγοράς)» σημειώνει ο οικονομολόγος.
Αντιθέτως, αν το
Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ έχει δίκιο ότι 6,6 τρισεκατομμύρια δολάρια
καταθέσεων πρόκειται να μετακινηθούν από τις τράπεζες στα stablecoins, η
συνολική προσφορά δολαρίων πρόκειται να μειωθεί δραματικά.
Αυτό θα
αναγκάσει τη Fed να αυξήσει σημαντικά τα επιτόκια, ώστε να επιτρέψει
στις τράπεζες να πράξουν το ίδιο για να σταματήσουν τη μαζική φυγή
καταθέσεων και τη συρρίκνωση της νομισματικής βάσης – με καταστροφικές
συνέπειες για την πραγματική οικονομία.
Αντίθετα, αν συμβεί μαζική
μεταφορά τραπεζικών καταθέσεων στα ψηφιακά πορτοφόλια της Fed, η Fed δεν
χρειάζεται να αυξήσει τα επιτόκια.
Το μόνο που έχει να κάνει είναι
να υπολογίσει κατά πόσο μειώνεται η προσφορά χρήματος και να πιστώσει τα
πορτοφόλια κάθε πολίτη με το απαραίτητο ποσό ώστε να διατηρηθεί σταθερή
η συνολική νομισματική κυκλοφορία.
Ουσιαστικά, χωρίς το
κράτος να χρειαστεί να επιβάλει νέους φόρους ή να δανειστεί ούτε ένα
σεντ, η Fed θα προσέφερε σε όλους ένα σημαντικό trust fund μέσα σε αυτό
το νέο δημόσιο κρυπτονόμισμα, που θα λειτουργεί ως ένα πραγματικά
καινοτόμο νομισματικό «κοινό αγαθό».
Οι τραπεζίτες αναμφίβολα θα μισήσουν αυτή την ιδέα, λέει ο Βαρουφάκης.
Έχοντας
χάσει το μονοπώλιό τους στις πληρωμές και τις αποταμιεύσεις, τα
πορτοφόλια της Fed θα τους ανάγκαζαν να λειτουργούν, όπως θα έπρεπε,
αποκλειστικά ως χρηματοπιστωτικοί μεσάζοντες, μετατρέποντας τις
αποταμιεύσεις της Τζιλ σε δάνεια για τον Τζακ.
Οι χρηματοπιστωτικές
αγορές, επίσης, θα χρειαστεί να χρησιμοποιούν το νέο tokenized δολάριο
της Fed για τις συναλλαγές τους, αλλά χωρίς τα υπέρογκα «ενοίκια» που θα
εισέπρατταν αν τους είχε επιτραπεί να ιδιωτικοποιήσουν το tokenized
δολάριο.
Οι τραπεζίτες και οι χρηματιστές θα χρειαστεί, επιτέλους,
να μας προσφέρουν υπηρεσίες σε συνθήκες όπου θα έχουμε το δικαίωμα να
πούμε «όχι».
Αυτό το νέο νομισματικό «κοινό αγαθό», περιλαμβανομένου
και του σημαντικού trust fund για όλους, θα μας παρείχε πρωτοφανή
ελευθερία από την εξάρτηση από τραπεζίτες και χρηματιστές.
«Και
αυτός είναι ο λόγος που δεν θα το ακούσετε ποτέ από κανένα από τα
κυρίαρχα πολιτικά κόμματα, των οποίων η προεκλογική χρηματοδότηση
εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τους τραπεζίτες και τους χρηματιστές»
καταλήγει ο Βαρουφάκης…
www.bankingnews.gr