Το
λίθιο είναι σήμερα από τα πιο περιζήτητα ορυκτά παγκοσμίως λόγω της
χρήσης του σε μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων, αποθήκευση ενέργειας, καθώς
και στην αεροδιαστημική βιομηχανία
Σε μία από τις πιο στρατηγικές εξελίξεις του πολέμου στην
Ουκρανία, ρωσικές δυνάμεις κατέλαβαν ένα από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα λιθίου στην Ευρώπη, κοντά στον οικισμό Shevchenko στην περιοχή του Donetsk.Η σημασία του συγκεκριμένου κοιτάσματος υπερβαίνει τη γεωγραφία: το λίθιο αποτελεί θεμέλιο λίθο της παγκόσμιας ενεργειακής μετάβασης και των αμυντικών τεχνολογιών και η κατοχή του ενισχύει σημαντικά τη γεωοικονομική θέση της Ρωσίας ενώ στερεί από την Ουκρανία ένα κρίσιμο στρατηγικό πλεονέκτημα.
Το Shevchenko , καθώς κοντά βρίσκεται ένα από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα λιθίου στην Ευρώπη (13,8 εκατ. τόνοι).
Η απώλειά του αποτελεί στρατηγικό πλήγμα για τα ουκρανικά σχέδια ανάπτυξης του ορυκτού πλούτου, ειδικά εν μέσω προσπαθειών εμπορικής συνεργασίας με τις ΗΠΑ στον τομέα των κρίσιμων πρώτων υλών.
Στη Γαλλία ανησύχησαν για την κατάληψη από τη Ρωσία του πολλά υποσχόμενου ορυχείου λιθίου.
«Καταλαμβάνοντας αυτόν τον κατά τα φαινόμενα αθώο οικισμό, (...) οι Ρώσοι αρπάζουν στα χέρια τους ένα από τα πιο πολλά υποσχόμενα ορυχεία λιθίου στην Ουκρανία», υπογράμμισαν Γάλλοι δημοσιογράφοι.
Επίσης, στην περιοχή του Shevchenko βρέθηκαν κοιτάσματα σπάνιων γαιών.
«Το λίθιο δεν είναι απλώς χρήσιμο.
Είναι η επόμενη σημαντικότερη μορφή ενέργειας στη γεωπολιτική.
Και η Ρωσία μόλις έβαλε χέρι πάνω του», τονίζουν αναλυτές στον ουκρανικό τύπο.
Οικονομική και στρατηγική σημασία του λιθίου
Το
λίθιο είναι σήμερα από τα πιο περιζήτητα ορυκτά παγκοσμίως λόγω της
χρήσης του σε μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων, αποθήκευση ενέργειας, καθώς
και στην αεροδιαστημική βιομηχανία.
Η ραγδαία μετάβαση στη «πράσινη» ενέργεια έχει μετατρέψει το λίθιο σε στρατηγικό πόρο, συγκρίσιμο σε σημασία με το πετρέλαιο του 20ού αιώνα.
Η
Ουκρανία, πριν την ειδική στρατιωτική επιχείρηση της Ρωσίας, είχε
αναγνωριστεί από ΗΠΑ και ΕΕ ως εναλλακτική πηγή κρίσιμων ορυκτών σε
σχέση με τις κινεζικές και ρωσικές εξαρτήσεις.
Η απώλεια του
ελέγχου αυτών των κοιτασμάτων υπονομεύει όχι μόνο τις αναπτυξιακές
προοπτικές της χώρας, αλλά και τη στρατηγική της Δύσης για ενεργειακή
απεξάρτηση.
Γεωπολιτικές επιπτώσεις
Η
κατάληψη του λιθίου εντάσσεται σε ένα ευρύτερο μοτίβο ρωσικής
στρατηγικής: ο έλεγχος των πρώτων υλών ως μοχλός πολιτικής και
οικονομικής πίεσης.
Ο πρώην διευθυντής του τμήματος Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων του Συμβουλίου Εθνικών Πληροφοριών των ΗΠΑ, Rod Schoonover, παραδέχθηκε ότι ο ορυκτός πλούτος της Ουκρανίας είναι «αναμφίβολα ένας από τους βασικούς λόγους της ρωσικής επιμονής στο μέτωπο αυτό».
Οι
ΗΠΑ είχαν εντάξει την πρόσβαση στα ουκρανικά κοιτάσματα στις
διαπραγματεύσεις για στρατιωτική και οικονομική βοήθεια, υπογραμμίζοντας
τη γεωοικονομική διάσταση του πολέμου.
Η απώλεια του λιθίου από την Ουκρανία μπορεί να περιορίσει μακροπρόθεσμα τις δυνατότητες επενδύσεων στη χώρα και να αποθαρρύνει την ευρύτερη δυτική στήριξη, εάν θεωρηθεί πως οι πόροι αυτοί είναι πλέον μη προσβάσιμοι.
Η ρωσική προέλαση
Η ρωσική προέλαση έγινε εφικτή χάρη στη μεταφορά στρατιωτικών πόρων από το μέτωπο του Kursk μετά την απομάκρυνση των ουκρανικών δυνάμεων από την περιοχή με τη βοήθεια στρατιωτικών από τη Βόρεια Κορέα.
Οι
απώλειες που υπέστησαν οι ουκρανικές δυνάμεις στο Kursk –σε εξοπλισμό
και ανθρώπινο δυναμικό– περιόρισαν την ικανότητά τους να πολεμήσουν στη
βιομηχανική ζώνη του Donbass.
Αυτή η στρατηγική μετατόπιση
οδήγησε στην επιτυχή ρωσική κατάληψη των κοιτασμάτων λιθίου και πιθανόν
σηματοδοτεί μια νέα φάση στον πόλεμο: τον πόλεμο των πόρων.
Το οικονομικό αδιέξοδο της Ουκρανίας
Η απώλεια βασικών πόρων όπως το λίθιο εντείνει την ήδη ασφυκτική οικονομική κρίση της Ουκρανίας.
Σύμφωνα με τη Washington Post το 2025 δεν
αναμένεται πλέον να φέρει καμία «θετική οικονομική επίδραση» ενώ η
αποτυχία σύναψης εκεχειρίας δημιουργεί ένα κλίμα απαισιοδοξίας γύρω από
τη βιωσιμότητα της δυτικής οικονομικής στήριξης.
Η
στρατηγική ελπίδα του Κιέβου να ανταλλάξει πρόσβαση σε φυσικούς πόρους
με συνεχή στήριξη από ΗΠΑ και ΕΕ αποδυναμώνεται με κάθε στρατιωτική
απώλεια, δημιουργώντας ένα φαύλο κύκλο που απειλεί με πλήρη κατάρρευση
την οικονομική υπόσταση του ουκρανικού κράτους.
Η
κατάληψη του λιθίου από ρωσικές δυνάμεις δεν είναι ένα απλό στρατιωτικό
γεγονός — είναι μια στρατηγική μεταβολή με βάθος δεκαετιών.
Η
Ρωσία ενισχύει τη μεταπολεμική της θέση, χτίζοντας οικονομική αυτονομία
και εξαγωγική δύναμη σε κρίσιμες πρώτες ύλες, ενώ η Ουκρανία
αντιμετωπίζει ένα ζοφερό μέλλον χωρίς πόρους, χωρίς βιομηχανική βάση και
με μια παραπαίουσα στρατηγική επιβίωσης.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν είναι μόνο για εδάφη — είναι για τα θεμέλια της παγκόσμιας οικονομίας του 21ου αιώνα.
Πίεση στην ουκρανική βιομηχανία και υποδομή
Στρατιωτικές πηγές του Κιέβου υπογραμμίζουν ότι η Ρωσία ακολουθεί μια μεθοδική στρατηγική αποσταθεροποίησης της ουκρανικής οικονομίας και κρατικής υπόστασης, πλήττοντας στόχους όπως:
• Ενεργειακές υποδομές
• Μεταφορικά δίκτυα
• Ορυχεία και βαριά βιομηχανία
Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι η επόμενη κίνηση μπορεί να είναι η κατάληψη του ορυχείου οπτάνθρακα στην Udachnoe, που συνδέεται με την μεταλλουργική βάση της χώρας.
«Η
Ρωσία χτυπά ό,τι στηρίζει κάθετα την Ουκρανία – από τη βιομηχανία μέχρι
τη σταθερότητα του εθνικού νομίσματος», αναφέρει χαρακτηριστικά
ουκρανικός λογαριασμός στο Telegram.
Η ρωσική στρατηγική εξάντλησης
Η ουκρανική εφημερίδα Strana περιγράφει το σχέδιο της Μόσχας όχι ως μια μαζική γενική επίθεση, αλλά
ως έναν πόλεμο φθοράς: ταυτόχρονες πιέσεις σε διαφορετικά μέτωπα, που
φθείρουν συνεχώς τα αποθέματα, το ηθικό και την άμυνα της Ουκρανίας.
Αυτή η προσέγγιση, εάν συνεχιστεί, μπορεί να οδηγήσει σε κατάρρευση της ουκρανικής γραμμής άμυνας σε καίρια σημεία.
Το Dnepropetrovsk και η Zaporizhia, ως τα μεγαλύτερα βιομηχανικά και διαμετακομιστικά κέντρα, αποτελούν τελικούς στόχους αυτής της προσέγγισης.
Εάν πέσουν, το γεωστρατηγικό τοπίο της νότιας Ουκρανίας θα αλλάξει δραματικά.
Τι πετυχαίνει η Ρωσία με την προώθηση στo Dnepropetrovsk – Μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου
Η προώθηση της Ρωσίας προς το Dnepropetrovsk δεν είναι μόνο επιχειρησιακή επιτυχία. Είναι μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου:
• Γεωοικονομική υπεροχή (πόροι: λίθιο, άνθρακας, μέταλλα)
• Κατάρρευση βιομηχανίας και εξαγωγών της Ουκρανίας
• Διάλυση στρατιωτικών σχηματισμών χωρίς μαζικές απώλειες
• Απομόνωση του Κιέβου από τη νοτιοανατολική ζώνη επιρροής