Ο Αμερικανός πρόεδρος Donald Trump πιέζει για μια συμφωνία με στόχο την εξασφάλιση του ορυκτού πλούτου της Ουκρανίας σε αντάλλαγμα για την αμερικανική βοήθεια προς το Κίεβο.
Ο παράνομος πρόεδρος της Ουκρανίας Volodymyr Zelensky
Ο Trump για να εντείνει την πίεση στην ουκρανική πλευρά, επικαλείται τα σχεδόν 300 δισ. δολάρια που φέρεται να έχει προσφέρει η Ουάσινγκτον στο Κίεβο ως στρατιωτική και οικονομική υποστήριξη.
«Η Ουκρανία έχει πολύ πολύτιμες σπάνιες γαίες», δήλωσε ο Trump, αφήνοντας να εννοηθεί μια πιθανή συμφωνία για πόρους για βοήθεια.
«Προσπαθούμε να συνάψουμε μια συμφωνία, όπου η Ουκρανία θα εξασφαλίσει ό,τι της δίνουμε σε αντάλλαγμα με τις σπάνιες γαίες και άλλα πράγματα», πρόσθεσε, αφήνοντας τον ορισμό των «άλλων πραγμάτων» διφορούμενο.
«Θα σταματήσουμε αυτόν τον γελοίο πόλεμο», τόνισε.
Απαντώντας ο Zelensky, σηματοδότησε το άνοιγμα στις «επενδύσεις» από τους συμμάχους - εφόσον ενισχύει την πολεμική προσπάθεια της Ουκρανίας εναντίον της Ρωσίας.
Επιβεβαίωσε ότι οι συζητήσεις για τα ορυκτά έχουν ξεκινήσει εδώ και μήνες.
«Μίλησα για αυτό τον Σεπτέμβριο, όταν συναντηθήκαμε με τον πρόεδρο Trump», αποκάλυψε.
O Zelensky είχε την ιδέα παραχώρησης του ορυκτού πλούτου της Ουκρανίας
Είναι ενδιαφέρον ότι τα ουκρανικά μέσα ενημέρωσης μετέδωσαν πως η ιδέα μπορεί να ανήκει στο Κίεβο - όχι την Ουάσιγκτον— ως τρόπο διασφάλισης της συνεχούς προμήθειας όπλων από τις ΗΠΑ.
Οι αναφορές δείχνουν ότι
η ομάδα του Zelensky καθυστέρησε ακόμη και μια κρίσιμη συμφωνία για τα
ορυκτά με την κυβέρνηση Biden για να τη χρησιμοποιήσει ως μοχλό, αν ο
Trump επέστρεφε στην εξουσία.
Ωστόσο, υπάρχει ένα σημαντικό εμπόδιο στη συμφωνία που θέλει να συνάψει ο Zelensky με τις ΗΠΑ.
Η
Ρωσία έχει καταλάβει έως και το 70% του ορυκτού πλούτου της Ουκρανίας,
με τα πλουσιότερα κοιτάσματα να βρίσκονται στις προσαρτημένες περιοχές
του Donetsk, του Dnepropetrovsk και του Lugansk.
Τι υπάρχει στο υπέδαφος της Ουκρανίας;
Τι ακριβώς έχει η Ουκρανία κάτω από το έδαφός της που έχει τραβήξει την παγκόσμια προσοχή;
Ένα πραγματικό χρυσωρυχείο σημαντικών ορυκτών – καθιστά τη χώρα σημαντική δύναμη στην παγκόσμια αγορά πρώτων υλών.
Η
Ουκρανία είναι πλούσια σε κρίσιμα ορυκτά και στοιχεία σπάνιων γαιών
απαραίτητα για διάφορες σύγχρονες τεχνολογίες, συμπεριλαμβανομένων μπαταριών, μαγνητών, καταλυτών και ηλεκτρονικών εξαρτημάτων.
Αυτά τα υλικά είναι ζωτικής σημασίας σε τομείς όπως τα
ηλεκτρονικά είδη ευρείας κατανάλωσης, η υγειονομική περίθαλψη, οι
μεταφορές, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, η διύλιση πετρελαίου και οι
στρατιωτικές τεχνολογίες.
Η χώρα έχει 20 κρίσιμα
ορυκτά και μέταλλα, τοποθετώντας την ως έναν από τους 10 κορυφαίους
παγκόσμιους προμηθευτές με περίπου το 5% της συνολικής προσφοράς
παγκοσμίως.
Μεταξύ αυτών είναι μέταλλα σπάνιων γαιών όπως το τιτάνιο,
το λίθιο, το βηρύλλιο, το μαγγάνιο, το γάλλιο, το ουράνιο, το ζιρκόνιο,
ο γραφίτης, ο απατίτης, ο φθορίτης και το νικέλιο, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ.
Τιτάνιο: Η Ουκρανία ηγείται της Ευρώπης σε αποθέματα τιτανίου και κατατάσσεται μεταξύ των 10 κορυφαίων παγκοσμίως, παράγοντας το 7% της προσφοράς ανά τον κόσμο.
Με 28 γνωστά πεδία, αποδίδει και ζιρκόνιο ως υποπροϊόν.
Τα κύρια ορυκτά που περιέχουν τιτάνιο είναι ο ιλμενίτης και το ρουτίλιο.
Λίθιο: Η Ουκρανία κατέχει το ένα τρίτο των αποθεμάτων λιθίου της Ευρώπης, αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το 3% των παγκόσμιων προμηθειών.
Γραφίτης: Η Ουκρανία διαθέτει το 20% των παγκόσμιων πόρων γραφίτη, με αποθέματα περίπου 19 εκατομμυρίων τόνων μεταλλεύματος που περιέχει 5-8% φυσικό γραφίτη.
Η χώρα είναι ένας από τους πέντε κορυφαίους κατόχους παγκόσμιων αποθεμάτων.
Νικέλιο & Κοβάλτιο: Η Ουκρανία διαθέτει 12 πεδία πυριτικού νικελίου, τα οποία περιέχουν επίσης κοβάλτιο ως υποπροϊόν.
Τα αποθέματα κοβαλτίου της χώρας υπολογίζονται σε 9.000 τόνους.
Ωστόσο,
το εργοστάσιο σιδηρονικελίου Pobuzhsky της Ουκρανίας εξακολουθεί να
βασίζεται στην εισαγωγή πρώτων υλών νικελίου και κοβαλτίου για τις
βιομηχανικές του ανάγκες.
Στοιχεία σπάνιων γαιών: Η Ουκρανία έχει επίσης κοιτάσματα μετάλλων σπάνιων γαιών όπως το ταντάλιο, το νιόβιο και το βηρύλλιο.
Είναι
γνωστό ότι έξι πεδία περιέχουν αυτά τα μέταλλα, με μη εμπορική εξόρυξη
να πραγματοποιείται παράλληλα με εκείνη του τιτανίου.
Στα 26 τρισ. δολάρια αποτιμάται ο ορυκτός πλούτος της Ουκρανίας
Η Ουκρανία έχει επίσης σημαντικά κοιτάσματα χαλκού (4η στην Ευρώπη), μολύβδου (5η), ψευδάργυρου (6η) και αργύρου (9η), σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών της χώρας.
Για παράδειγμα, τα αποθέματα λιθίου και γραφίτη που ανακαλύφθηκαν στην Ουκρανία επαρκούν
για μπαταρίες λιθίου, συνολικής χωρητικότητας 1.000 GWh, αρκετή για να
υποστηρίξει την παραγωγή περίπου 20 εκατομμυρίων ηλεκτρικών οχημάτων.
Τα κρίσιμα υλικά της Ουκρανίας αποτιμώνται σε 12 τρισεκατομμύρια δολάρια, με βάση εκτιμήσεις που υπογραμμίζουν τη δυνατότητα επέκτασης της παγκόσμιας αγοράς πρώτων υλών.
Αν
συμπεριλάβουμε και άλλους φυσικούς πόρους όπως ο άνθρακας και το φυσικό
αέριο, ο αριθμός αυτός αυξάνεται στα 26 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ, επισημαίνουν σε ανάλυσή τους οι Eurasian Times.
Σύμφωνα
με τη Σχολή Οικονομικών Επιστημών του Κιέβου (KSE), τα κοιτάσματα
σπάνιων γαιών της Ουκρανίας συγκεντρώνονται κυρίως στις κεντρικές
περιοχές.
Ωστόσο, παραμένουν σε μεγάλο βαθμό αναξιοποίητες και η συνολική τους αξία παραμένει απροσδιόριστη.
Ως εκ τούτου,
η εκτίμηση των 12 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, που παρουσιάστηκε στο
φόρουμ του Davos τον Ιανουάριο 2025, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με
δυσπιστία.
Ένα σημαντικό μέρος αυτών των αποθεμάτων είναι ανεξερεύνητο ενώ η ποιότητα και η ποσότητα των πόρων είναι ακόμα αδιευκρίνιστες.
Η
πλήρης έκταση και βιωσιμότητα των κρίσιμων υλικών της Ουκρανίας
παραμένει ασαφής και απαιτείται περαιτέρω εξερεύνηση για την αξιολόγηση
των πραγματικών δυνατοτήτων τους.
Η Ρωσία κατέχει πάνω από το 70% του ορυκτού πλούτου της Ουκρανίας
Η
Ρωσία έχει καταλάβει έως και το 70% των ορυκτών πόρων της Ουκρανίας, με
τις υψηλότερες συγκεντρώσεις να βρίσκονται στις περιοχές Donetsk,
Dnepropetrovsk και Lugansk.
Αυτοί οι πόροι αποτιμώνται σε περίπου 15 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ, σύμφωνα με το Forbes Ukraine.
Πρόσφατο δημοσίευμα των «The Moscow Times» αναφέρει μια εκτίμηση του Forbes Ukraine τον Απρίλιο του 2023 που αποτιμά
τους συνολικούς ορυκτούς πόρους της Ουκρανίας σε 111 δισεκατομμύρια
τόνους, αξίας 14,8 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, που αποτελούνται κυρίως
από άνθρακα και σιδηρομετάλλευμα.
Ωστόσο, περισσότερο από το 70% αυτών στις περιοχές, που έχει προσαρτήσει η Ρωσία, η οποία σταθερά συνεχίζει την προέλασή της.
Η
Washington Post σε ανάλυσή της αποτιμούσε τον ορυκτό πλούτο της
Ουκρανίας πολύ υψηλότερα, υπολογίζοντάς τον σε 26 τρισεκατομμύρια
δολάρια - σχεδόν τα μισά από τα οποία βρίσκονται σε περιοχές που βρίσκονται τώρα υπό ρωσικό έλεγχο.
ΗΠΑ-Κίνα-Ρωσία: Ανταγωνισμός για τα κρίσιμα ορυκτά
Η πρόταση του Trump δεν αφορά μόνο την Ουκρανία, σχετίζεται κυρίως με την αντιμετώπιση της Κίνας και της Ρωσίας.
Η
Ουκρανία είναι ο πέμπτος μεγαλύτερος παραγωγός γαλλίου στον κόσμο -
απαραίτητο για ημιαγωγούς και LED - και βασικός προμηθευτής αερίου νέον,
παρέχοντας το 90% των αναγκών της βιομηχανίας chip των ΗΠΑ.
Η
πλήρους κλίμακας ειδική στρατιωτική επιχείρηση της Ρωσίας προκάλεσε
παγκόσμια έλλειψη νέον, διαταράσσοντας την κατασκευή chip στις ΗΠΑ.
Η
χώρα διαθέτει επίσης κοιτάσματα ζωτικής σημασίας για την πυρηνική
βιομηχανία, συμπεριλαμβανομένου του 1% της παγκόσμιας παραγωγής
ζιρκονίου και σημαντικών αποθεμάτων βηρυλλίου και ουρανίου.
Το
βηρύλλιο είναι ζωτικής σημασίας για τις βιομηχανίες πυρηνικής
ενέργειας, αεροδιαστημικής, στρατιωτικής, ακουστικής και ηλεκτρονικής.
Το ουράνιο παραμένει απαραίτητο τόσο για εφαρμογές πυρηνικής ενέργειας όσο και για αμυντικές.
Το ενδιαφέρον του προέδρου των ΗΠΑ για τα κρίσιμα υλικά της Ουκρανίας πιθανότατα καθοδηγείται από την κυριαρχία της Κίνας στην αγορά σπάνιων γαιών.
Από τον Ιανουάριο του 2024, η Κίνα αντιπροσώπευε το 60% της παγκόσμιας παραγωγής σπάνιων γαιών και επεξεργαζόταν περίπου το 90%, σύμφωνα με το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών.
Στο πλαίσιο της πολιτικής του «Πρώτα η Αμερική», ο Τrump επιδιώκει να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα των ΗΠΑ μειώνοντας την εξάρτηση από το Πεκίνο.
Εν
τω μεταξύ, η Ρωσία, ένας σημαντικός προμηθευτής τιτανίου, νικελίου και
πλατίνας, έχει επίσης αισθανθεί τον αντίκτυπο των δυτικών κυρώσεων.
Αυτοί οι περιορισμοί έχουν επιδεινώσει τις παγκόσμιες ελλείψεις κρίσιμων υλικών όπως το τιτάνιο, το οποίο είναι ζωτικής σημασίας για την αεροδιαστημική και τη βιομηχανία ηλεκτρονικών.
Μελλοντικές Επιπτώσεις
Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, η παγκόσμια αγορά κρίσιμων ορυκτών, η οποία επί του παρόντος αποτιμάται σε 320 δισεκατομμύρια δολάρια, αναμένεται να διπλασιαστεί τα επόμενα πέντε χρόνια.
Πριν από το 2022,
η Ουκρανία ήταν σημαντικός προμηθευτής χαλύβδινων πλακών, τιτανίου,
λιθίου, γαλλίου, σιδηρομεταλλεύματος και μαγγανίου στην Ευρώπη.
Ωστόσο, η ρωσική στρατιωτική επιχείρηση διέκοψε σοβαρά αυτές τις διαδρομές ανεφοδιασμού, οδηγώντας σε πιο ακριβές και πιο αργές εναλλακτικές σιδηροδρομικές γραμμές.
Έτσι, η μάχη για τους ορυκτούς πόρους της Ουκρανίας αντιπροσωπεύει κάτι περισσότερο από εδαφικό έλεγχο.
Είναι ένας κρίσιμος παράγοντας στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού τεχνολογίας και στη δυναμική της γεωπολιτικής ισχύος.