Καθημερινές είναι οι ανατροπές στο ουκρανικό ζήτημα, το οποίο εξελίσσεται σε ένα ατελείωτο διπλωματικό θρίλερ.
Σε μία εξέλιξη, που μπορεί να θεωρηθεί και ως αναμενόμενη, ο Αμερικανός πρόεδρος Donald Trump φέρεται να είναι έτοιμος να
Σύμφωνα με αποκλειστικό δημοσίευμα της Telegraph, ο Trump στέλνει τον ειδικό απεσταλμένο Steve Witkoff και τον γαμπρό του Jared Kushner να κάνουν την άμεση προσφορά στον Vladimir Putin στη Μόσχα.
Οι Αμερικανοί θέλουν να προχωρήσουν σε μία συμφωνία παρά τις ανησυχίες μεταξύ των Ευρωπαίων συμμάχων της Ουκρανίας.
Μια καλά πληροφορημένη πηγή δήλωσε: «Είναι όλο και πιο σαφές ότι οι Αμερικανοί δεν ενδιαφέρονται για την ευρωπαϊκή θέση.
Λένε ότι οι Ευρωπαίοι μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν» είπε χαρακτηριστικά καλά πληροφορημένη πηγή.
Ωστόσο τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά, καθώς η ουκρανική ηγεσία και οι Ευρωπαίοι - οι μεν για λόγους γεωπολιτικούς, οι δε για πολιτικούς - επιμένουν στη συνέχιση του πολέμου.
Ο Trump θέλει το τέλος του πολέμου για επιχειρηματικούς και γεωπολιτικούς λόγους
Ο Trump ξεκάθαρα επιθυμεί μια συμφωνία για το ουκρανικό, που θα του επιτρέψει να προχωρήσει σε στρατηγικές οικονομικές και ενεργειακές συμφωνίες με τη Ρωσία.
Ωστόσο,
ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν φαίνεται να φτάνει στο τέλος του, καθώς
υπάρχουν ισχυρές αντιδράσεις από ευρωπαϊκές χώρες και τον Ουκρανό πρόεδρο, Volodymyr Zelensky, οι οποίοι δεν συμφωνούν με τη λογική του Trump για τον τερματισμό της σύγκρουσης.
Η πολιτική πίεση που ασκείται στον Zelensky είναι ένα από τα κεντρικά ζητήματα στην τρέχουσα κατάσταση, με τις ΗΠΑ να φαίνεται ότι επιθυμούν να τον ελέγξουν περισσότερο παρά να τον αντικαταστήσουν.
Η Ρωσία είναι μια από τις μεγαλύτερες παραγωγούς φυσικού αερίου και πετρελαίου στον κόσμο, ενώ οι ΗΠΑ έχουν αναπτύξει σημαντική ενεργειακή παραγωγή, κυρίως μέσω της εξόρυξης σχιστολιθικού πετρελαίου και φυσικού αερίου (shale oil and gas).
Παρά την αντιπαράθεση σε πολλά ζητήματα, οι δύο χώρες θα μπορούσαν να προχωρήσουν σε συμφωνίες που αφορούν:
• Προμήθεια φυσικού αερίου και πετρελαίου: Οι ΗΠΑ, με την παραγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), έχουν τη δυνατότητα να συνεργαστούν με τη Ρωσία σε τομείς ενεργειακής ασφάλειας και εμπορίου.
Μια συμφωνία θα μπορούσε να περιλαμβάνει την εξαγωγή LNG στην Ευρώπη ή
σε άλλες αγορές όπου η Ρωσία δεν έχει επαρκή πρόσβαση λόγω των κυρώσεων.
• Κοινές επενδύσεις σε ενεργειακές υποδομές:
Θα μπορούσαν να δημιουργηθούν από κοινού προγράμματα για την αναβάθμιση
ή κατασκευή νέων ενεργειακών υποδομών, όπως αγωγών ή τερματικών σταθμών
LNG.
Πρόκειται για ζητήματα, που συζητήθηκαν στην Αλάσκα στις 15/8/2025 και οι δύο ηγέτες συμφώνησαν κατ’ αρχήν.
Να σημειωθεί επίσης ότι πι ΗΠΑ και η Ρωσία έχουν σημαντική ιστορία συνεργασίας στο πεδίο του ελέγχου των εξοπλισμών.
Ειδικότερα, σε θέματα στρατηγικών πυρηνικών όπλων, έχουν υπογράψει αρκετές συμφωνίες, όπως η Συνθήκη New START (Strategic Arms Reduction Treaty). Η συνεργασία τους στον έλεγχο των εξοπλισμών μπορεί να επεκταθεί σε άλλους τομείς, περιλαμβανομένων:
• Επέκταση της Συνθήκης New START ή νέες συμφωνίες για τον περιορισμό των πυρηνικών όπλων μικρού και μεσαίου βεληνεκούς.
• Στρατηγική συνεργασία στην ανάπτυξη αμυντικών συστημάτων (π.χ. για την ανάπτυξη αντιπυραυλικών συστημάτων και την αμοιβαία ασφάλεια).
Οι
ΗΠΑ και η Ρωσία, αν και ανταγωνιστές, έχουν κοινό συμφέρον στην
αποτροπή της εξάπλωσης των πυρηνικών όπλων και της κούρσας των
εξοπλισμών, και οι συζητήσεις για νέες συμφωνίες δεν αποκλείονται,
ειδικά αν υπάρξουν κίνητρα για την άρση ή τη μείωση των κυρώσεων.
Η Ρωσία και οι ΗΠΑ έχουν σημαντικά οικονομικά συμφέροντα που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε συμφωνίες.
Η αναζωογόνηση του εμπορίου και των επενδύσεων
θα μπορούσε να γίνει μέσω αυξημένων εμπορικών ανταλλαγών σε τομείς όπως
η γεωργία, η τεχνολογία και οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, αμοιβαία
επενδυτικά προγράμματα σε υποδομές ή κοινές επιχειρηματικές
πρωτοβουλίες.
Η Ρωσία και οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να συνεργαστούν στην
εξισορρόπηση της αυξανόμενης επιρροής της Κίνας στην περιοχή του
Ειρηνικού και της Κεντρικής Ασίας.
Παρά τις εντάσεις, υπάρχουν ευκαιρίες για αποτροπή της ρωσικής επέκτασης στην Κεντρική Ασία με τις ΗΠΑ
να προσφέρουν στρατηγική υποστήριξη στις χώρες της περιοχής και
στρατηγικές συμφωνίες για την ασφάλεια του Ειρηνικού και τη διαχείριση
των εξωτερικών πιέσεων από την Κίνα.
Jared Kushner - Steve Witkoff
Πολιτική πίεση ΗΠΑ
Ο Trump έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι η Ουκρανία δεν αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα για τις ΗΠΑ και πως ο πόλεμος στην Ουκρανία πρέπει να τελειώσει, προκειμένου να προχωρήσουν άλλες σημαντικές συμφωνίες, ιδιαίτερα με τη Ρωσία.
Η
επιθυμία του Trump είναι να εξασφαλίσει οικονομικές και ενεργειακές
συμφωνίες που θα ενισχύσουν την αμερικανική οικονομία και θα μειώσουν
την εξάρτηση των ΗΠΑ από ξένες πηγές ενέργειας.
Επιπλέον, η προσέγγιση του Αμερικανού προέδρου είναι ότι μια ειρηνική επίλυση του Ουκρανικού θα ανοίξει τον δρόμο για μια νέα στρατηγική συνεργασία με τη Ρωσία σε μία επικύρωση των συμφωνιών της Συνόδου Κορυφής στην Αλάσκα (15/8/2025).
Ο Trump θέλει να ελέγξει τον Zelensky, όχι να τον αντικαταστήσει
Οι ΗΠΑ φαίνεται να θέλουν να ασκήσουν πίεση στον Zelensky, χωρίς να τον απομακρύνουν από την προεδρία.
Σύμφωνα
με πολιτικούς αναλυτές, το βασικό κίνητρο για αυτήν την πίεση είναι ότι
ο Zelensky, ως γνωστός σύμμαχος της Δύσης, είναι πιο εύκολο να ελεγχθεί
και να πιεστεί να κάνει παραχωρήσεις σε σχέση με έναν νέο ηγέτη, ο
οποίος ενδέχεται να είναι πιο ανεξάρτητος ή να έχει διαφορετικές
προτεραιότητες.
Ένα παράδειγμα αυτής της πίεσης είναι οι υποθέσεις διαφθοράς που συνδέονται με την ουκρανική κυβέρνηση, ειδικά με τον παραιτηθέντα επικεφαλής της Ουκρανικής προεδρίας, Andrey Yermak.
Η
παραίτηση Yermak φέρνει αβεβαιότητα στην πολιτική σκηνή της Ουκρανίας,
ενώ η πρόοδος του ειρηνικού σχεδίου πιθανότατα θα αναβληθεί λόγω της
πολιτικής αναστάτωσης.
Σύμφωνα με πολιτικούς αναλυτές όπως ο
Markelov, οι ΗΠΑ προσπαθούν να αποδυναμώσουν τη θέση του Zelensky μέσω
δημόσιας αποκάλυψης διαφθοράς στους κύκλους του, πιέζοντας τον να κάνει
παραχωρήσεις στη διάρκεια των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων.
Ο στόχος φαίνεται να είναι να δημιουργηθεί πίεση
για να συμφωνήσει ο Ουκρανός πρόεδρος σε έναν τερματισμό του πολέμου
που ευνοεί τα αμερικανικά συμφέροντα, χωρίς να οδηγήσει σε πλήρη
κατάρρευση της πολιτικής του.
Ουκρανικές αντιφάσεις
Ο
Zelensky από την πλευρά του, φαίνεται να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός
στις δηλώσεις του σχετικά με τις ειρηνικές συνομιλίες και το σχέδιο
τερματισμού του πολέμου.
Παρά την πίεση από τις ΗΠΑ, ο Ουκρανός πρόεδρος συνεχίζει να κάνει σχετικά ήπιες δηλώσεις, κατανοώντας ότι
οι προσωπικές του πολιτικές επιτυχίες είναι άμεσα συνδεδεμένες με την
εικόνα του στο εξωτερικό και με τη διατήρηση της υποστήριξης από τους
Δυτικούς συμμάχους.
Η στάση του Zelensky ενδέχεται να μην
είναι απλώς αποτέλεσμα της προσωπικής του άποψης, αλλά και της πίεσης
που δέχεται από τις ΗΠΑ για να κάνει υποχωρήσεις, ενώ παράλληλα πρέπει
να ικανοποιεί και τις απαιτήσεις των Ευρωπαίων συμμάχων του, οι οποίοι
είναι πιο επιφυλακτικοί ως προς την ιδέα να τερματιστεί ο πόλεμος χωρίς
ουσιαστική συμφωνία.
Οι Ευρωπαίοι κάνουν τα πάντα για να συνεχιστεί ο πόλεμος
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες, και ιδιαίτερα αυτοί από χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όπως η Πολωνία και τα κράτη της Βαλτικής,
αντιτίθενται σθεναρά στην οποιαδήποτε πρόταση για ειρηνική συμφωνία με
τη Ρωσία, η οποία δεν θα περιλαμβάνει ρητές εγγυήσεις για την κυριαρχία
και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας.
Η σφοδρή αυτή αντίδραση
απορρέει από τον φόβο ότι μια τέτοια συμφωνία δήθεν θα μπορούσε να
ανοίξει το δρόμο για άλλες επιθετικές ενέργειες της Ρωσίας στην περιοχή,
κάτι που θέτουν ως κεντρικό ζήτημα για την ασφάλεια της Ευρώπης.
Η
πραγματικότητα όμως είναι ότι παρά τις αυξανόμενες πιέσεις για ειρηνική
επίλυση της σύγκρουσης και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι κοινωνίες
των ευρωπαϊκών χωρών λόγω των ενεργειακών κρίσεων και της οικονομικής
ύφεσης, υπάρχουν ισχυροί παράγοντες που ενισχύουν τη στάση των Ευρωπαίων
υπέρ της συνέχισης του πολέμου.
Αυτοί οι παράγοντες δεν
είναι μόνο γεωπολιτικοί και στρατηγικοί, αλλά συνδέονται και με την
οικονομία, την κοινωνική συνοχή και τα συμφέροντα της ευρωπαϊκής
αμυντικής βιομηχανίας. Η διακοπή των ενεργειακών σχέσεων με τη Ρωσία και
οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη ρωσική ενέργεια έχουν προκαλέσει σοβαρή
κρίση στην ευρωπαϊκή ενεργειακή αγορά.
Παρά την επιτακτική
ανάγκη για εναλλακτικές λύσεις και την επιδείνωση των συνθηκών ζωής για
τις ευρωπαϊκές κοινωνίες, η συνέχιση του πολέμου επιτρέπει στις
ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να εστιάσουν την προσοχή τους στην εξεύρεση
λύσεων για να περιορίσουν την επιρροή της Ρωσίας στην Ευρώπη.
Η
άρνηση των Ευρωπαίων να διαπραγματευτούν με τη Ρωσία προκύπτει από τον
φόβο ότι κάθε συμφωνία θα ενίσχυε την επιρροή της Μόσχας και θα
επαναφέρουν την Ευρώπη στην εξάρτηση από ρωσικές ενεργειακές πηγές.
Η
στήριξη προς την Ουκρανία συνδέεται στενά με την αμερικανική πολιτική
και τις συμφωνίες σε επίπεδο διεθνών αγορών, αλλά και με την ανάγκη των
Ευρωπαίων για οικονομική σταθερότητα σε τομείς όπως ο τουρισμός και οι
εξαγωγές.
Οι ευρωπαϊκές χώρες, κυρίως αυτές του Νότου και
της Ανατολικής Ευρώπης, αντιμετωπίζουν τεράστια οικονομικά προβλήματα,
ωστόσο η συνέχιση του πολέμου εξασφαλίζει πως η Ουκρανία
παραμένει στρατηγικός σύμμαχος απέναντι στη Ρωσία, κάτι που έχει
σημαντικές επιπτώσεις για τη διαμόρφωση ενός νέου οικονομικού και
πολιτικού τοπίου στην περιοχή.
Απίστευτα κέρδη για την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία με τη συνέχιση του πολέμου
Η
στρατιωτική σύγκρουση στην Ουκρανία έχει πυροδοτήσει μια αλματώδη
αύξηση στις δαπάνες για την άμυνα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.
Η Ρωσία, ως στρατηγικός αντίπαλος, ενεργοποιεί μηχανισμούς παραγωγής και εξαγωγών όπλων, και η βιομηχανία άμυνας της Ευρώπης, καθώς και οι στρατιωτικοί προϋπολογισμοί, έχουν επωφεληθεί σημαντικά από αυτή τη σύγκρουση.
Πολλές
ευρωπαϊκές χώρες, υπό την πίεση της αναγκαιότητας ενίσχυσης της
ασφάλειάς τους, έχουν αυξήσει τους αμυντικούς προϋπολογισμούς τους.
Χώρες
όπως η Γερμανία και η Γαλλία, για παράδειγμα, έχουν δεσμευτεί να
επενδύσουν δισεκατομμύρια ευρώ στην αναβάθμιση του στρατού τους, στην
ανάπτυξη νέων αμυντικών τεχνολογιών και στην ενίσχυση των αποθεμάτων
τους. Αυτή η αύξηση της στρατιωτικής δαπάνης ενισχύει σημαντικά την
ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία.
Η ανάγκη για όπλα,
στρατιωτικό εξοπλισμό και υλικά έχει επιταχύνει τις παραγγελίες για
αμυντικά προϊόντα από μεγάλες εταιρείες όπως η Airbus Defence, η BAE
Systems, η Thales και άλλες.
Εξάλλου και ο Trump
πέραν του αξιώματός του είναι ένας επιτυχημένος επιχειρηματίας και δεν
πρόκειται να σταματήσει την πώληση όπλων σε κράτη του ΝΑΤΟ, μέσω των
οποίων θα διοχετευθούν στην Ουκρανία.
Η
παραγωγή και η εξαγωγή αμυντικών συστημάτων και όπλων έχουν γίνει
κεντρικό στοιχείο της ευρωπαϊκής οικονομικής δραστηριότητας, με τα κέρδη
από την αμυντική βιομηχανία να εκτοξεύονται λόγω του αυξανόμενου
ενδιαφέροντος για στρατιωτικό εξοπλισμό.
Η ανάγκη για
στρατηγικές συμμαχίες έχει ενισχυθεί, και πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν
ξεκινήσει νέες συμφωνίες συνεργασίας στην αμυντική βιομηχανία,
συμπεριλαμβανομένων κοινών έργων για την ανάπτυξη νέων όπλων, συστημάτων
αεράμυνας, και τεχνολογιών στον τομέα της κυβερνοασφάλειας και της
διαστημικής άμυνας.
Υπαρξιακής σημασίας ο πόλεμος στην Ουκρανία για την Ευρώπη
Η
Ευρώπη, παρά τις εσωτερικές της δυσκολίες, βλέπει την Ουκρανία ως
κρίσιμο μέτωπο για την διατήρηση της γεωπολιτικής της επιρροής και του
ελέγχου στην Ανατολική Ευρώπη.
Η Ρωσία, με την επεκτατική
πολιτική της, δεν θεωρείται απλώς μια στρατηγική απειλή για την
Ουκρανία, αλλά και για την ίδια την Ευρώπη.
Η συνέχιση του
πολέμου και η υποστήριξη στην Ουκρανία ενισχύει την αντίσταση στη ρωσική
επιρροή στην περιοχή και διασφαλίζει ότι η Ρωσία δεν θα επανέλθει ως
ηγετική δύναμη στην περιοχή.
Για τους Ευρωπαίους ηγέτες, η
συνέχιση του πολέμου στην Ουκρανία δεν είναι μόνο ζήτημα ηθικής
υποστήριξης ή διεθνούς δικαίου, αλλά και στρατηγικό εργαλείο για την
ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, την ενδυνάμωση των
συμμαχιών τους και την αντιμετώπιση της ρωσικής απειλής.
Παρά
τις οικονομικές πιέσεις και τις κοινωνικές αντιδράσεις, η στρατηγική
για την Ουκρανία παραμένει για τους Ευρωπαίους κρίσιμη για τη μελλοντική
τους επιρροή στην περιοχή και την ασφάλειά τους σε μια ανασχηματισμένη
διεθνή τάξη.
Αλληλεπίδραση ΗΠΑ με Putin
Ακόμα και αν οι ΗΠΑ επιθυμούν να φτάσουν σε μια συμφωνία με τη Ρωσία μέσω του Trump, ο
Putin φαίνεται να διατηρεί μια στρατηγική που συνδυάζει τον πόλεμο με
τη διπλωματία, ενώ συνεχίζει να εκμεταλλεύεται την αδυναμία της Δύσης να
συμφωνήσει για τον τερματισμό της σύγκρουσης.
Ενώ οι ΗΠΑ
και οι Ευρωπαίοι μπορεί να θεωρούν την επίτευξη μίας εκεχειρίας ως έναν
τρόπο να μειώσουν το κόστος της σύγκρουσης για τους ίδιους, η Ρωσία
εξακολουθεί να επιθυμεί να χρησιμοποιήσει την Ουκρανία για να εδραιώσει
την επιρροή της στην περιοχή, ενώ ταυτόχρονα καταβάλλει προσπάθειες να
απομονώσει τη Δύση πολιτικά και οικονομικά.
Η Ρωσία έχει καταστήσει σαφές ότι θα εκπληρώσει τους στόχους της ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης με τα όπλα ενώ ανομολόγητος στόχος είναι η κατάληψη της Οδησσού και ο πλήρης έλεγχος στο νέο ουκρανικό κράτος μετά το τέλος της σύγκρουσης.
Ο
πόλεμος στην Ουκρανία δεν θα τελειώνει σύντομα, παρά τις πιέσεις που
ασκούνται από διάφορους παίκτες, όπως ο Trump και οι ΗΠΑ, για να υπάρξει
μια συμφωνία ειρήνης.
Ο Zelensky και οι Ευρωπαίοι ηγέτες φαίνονται
αποφασισμένοι να συνεχίσουν τον αγώνα, παρά τις όποιες αντιφάσεις και
τις πιέσεις που δέχονται.
Η σύγκρουση αυτή δεν αφορά μόνο
την Ουκρανία και τη Ρωσία, αλλά έχει εξελιχθεί σε ένα πεδίο μάχης για
την πολιτική επιρροή και τα στρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ και της
Ευρώπης, με τον ρόλο της Ρωσίας να παραμένει κεντρικός στο γεωπολιτικό
παίγνιο.
